Ekosistemin dengesini sağlayan bir arının ömrü, bir çay kaşığı bal için yetmiyor!
Her yıl 20 Mayıs’ta kutlanan Dünya Arı Günü, arıların ekosistem ve tarım üzerindeki hayati rolüne dikkat çekmek gayesiyle kutlanıyor. 2018’den bu yana kutlanan bu özel gün, çağdaş arıcılığın öncüsü olarak kabul edilen Anton Jansa’nın doğum gününde anılıyor.
Birleşmiş Milletler (BM) Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), bu yılki Dünya Arı Günü temasını “Hepimizi beslemek için tabiattan ilham alan arılar” olarak belirledi. FAO, arıların tarım eserlerinin yüzde 75’inden fazlasının üretimine katkı sağladığını vurgulayarak, arıların tozlaşma yoluyla besin üretimindeki kritik rolüne dikkat çekti.
Çay kaşığının 12’de 1’i bal için 2 milyon çiçek…
Bir arı, hayatı boyunca ortalama bir çay kaşığının 12’de 1’i kadar bal üretiyor ve yarım kilogram bal için bir küme bal arısının 2 milyon çiçeği gezmesi gerekiyor. Nektar keseleri, 170 koku alıcısı ve kendine has danslarıyla arılar, besin kaynaklarının yerini kolonilerine bildiriyor.
Bulduğu besin kaynağının pozisyonunu yaptığı özel bir dans ile başka arılara anlatan bal arılardan duyulan “vız” sesi ise aslında saniyede yaklaşık 230 sefer kanat çırpmalarından kaynaklanıyor. Lakin iklim değişikliği, tarım ilaçları ve habitat kaybı, arı popülasyonunu tehdit eden faktörlerin başında geliyor.
FAO bilgilerine nazaran, dünya genelinde 20 binden fazla arı çeşidi bulunuyor. Bu tipler, ziraî eserlerin üretiminde kritik rol oynayarak ekosistemin istikrarda kalmasına katkı sağlıyor. Bilhassa meyve, zerzevat ve kuruyemiş üretiminde değerli hisseye sahip olan arılar, biyolojik çeşitliliğin korunmasında da büyük değere sahip.
Arıların ürettikleri birçok dalda kullanılıyor
Arıların ürettiği bal, balmumu, arı sütü ve propolis üzere eserler ise yalnızca besin bölümünde değil, sıhhat ve kozmetik kesimlerinde de kullanılıyor. Arı zehri ise alternatif tıp usullerinden apiterapide yarar sağlıyor. Bunun yanı sıra, turistlerin arı kovanlarını ziyaret ettiği “apiturizm” ismi verilen özel bir turizm tipi de giderek yaygınlaşıyor.
Dünya genelinde azalıyor, Türkiye’de artıyor
Dünyada arı popülasyonunda azalma yaşanırken, Çin, Hindistan, Güney Kore, Türkiye ve İran üzere ülkelerde arıcılık faaliyetlerinde artış görülüyor. Fakat Amerika ve Avrupa’da habitat kaybı, iklim değişikliği ve pestisit kullanımı nedeniyle arı kolonilerinde azalma dikkat çekiyor.
Arıların korunması için ferdî uğraşlar da büyük kıymet taşıyor. Arı dostu bitkiler dikmek, kimyasal kullanmaktan kaçınmak, arı konutları inşa etmek ve mahallî arıcılardan bal ve arı eserleri satın almak, arı popülasyonunun korunmasına katkı sağlayan kolay lakin tesirli teknikler ortasında yer alıyor.
