Ekonomik büyüme ve istihdamın itici gücü: GenAI

Uluslararası danışman­lık, kontrol, güven­ce, strateji, kurumsal finansman ve vergi hizmetle­ri şirketi EY’ın üretken yapay zekânın (GenAI), iş gücü piya­sasına ve iktisat üzerine et­kileri çerçevesinde hazırladığı raporu, GenAI teknolojisinin mikro seviyedeki iş gücü dina­miklerinden makroekonomik değişimlere kadar birçok alan­da tesirli olacağını ortaya koyu­yor. Rapor, gelecek 10 yıl boyun­ca Avrupa, Ortadoğu ve Afrika (EMEA) bölgesinde yapay zekâ ve üretken yapay zekânın eko­nomik tesirlerinin derinleşece­ğini ve bölgesel seviyede farklı­lıklar göstereceğini vurguluyor.

Rapor, tıpkı vakitte iş gücü piyasasında yeni mesleklerin ortaya çıkmasını sağlayacağını ve Batı Avrupa’dan Doğu Afri­ka’ya kadar geniş bir coğrafya­da yatırımların ekonomik bü­yümeye taraf vereceğini ortaya koyuyor. Raporda GenAI’nin, verimlilik artışından enflas­yon ve faiz oranlarına kadar pek çok makroekonomik değişken üzerinde de uzun vadeli tesirleri olacağı belirtiliyor.

Büyümeyi destekliyor

Batı Avrupa, GenAI alanın­daki yatırımlarda liderliği elin­de tutuyor. Bu bölgede yapay zekâ benimsenme oranının 2033 yılına kadar yüzde 77’ye ulaşması ve bilgi irtibat tek­nolojileri (ICT) yatırımlarının da bölgesel gayrisafi yurt içi hasılanın (GSYİH’nin) yüzde 1,7’si kadar artması bekleniyor. Bu yatırımların, Batı Avrupa GSYİH’sine yüzde 0,8 ile yüz­de 1,9 ortasında katkı sağlaması öngörülüyor. EMEA bölgesi ge­nelinde ise GenAI ile 2033 yılı­na kadar 440 milyar ABD dola­rı kıymetinde ekonomik büyüme potansiyeli öne çıkıyor.

GenAI, EMEA bölgesi çapın­da operasyonel verimlilik ve ye­nilikçi eser geliştirme süreç­lerini kolaylaştırarak toplam faktör verimliliğinde (TFV) değerli seviyede artış vaat edi­yor. Batı Avrupa’da 2033 yılı­na kadar TFV’nin yüzde 0,9 ile yüzde 1,8 ortasında yükselmesi bekleniyor. Orta ve Doğu Avru­pa ise Batı Avrupa’dan gelen ar­tan dış talep sayesinde ekono­mik büyümede farklılaşan bir avantaja sahip olması öngörü­lüyor.

Yapay zekâ yatırımlarının tesirleri, siyaset yapıcılar ve iş dünyası önderleri için önem­li bir strateji gerektiriyor. Ço­ğu bölgede enflasyon tesirinin yüzde 0,1 ile yüzde 0,25 arasın­da olması beklenirken, Orta ve Doğu Avrupa’da bu oranın yüz­de 0,8’e kadar çıkabileceği tah­min ediliyor. Ayrıyeten faiz oran­larının ise yüksek talep, yapay zekâ kaynaklı verimlilik artışı, artan yatırım talepleri ve yük­selen enflasyon beklentileriy­le birlikte daha besbelli bir şe­kilde etkilenmesi öngörülüyor. GenAI’nin global ticarete ve sektörel üretkenliğe tesiri gi­derek belirginleşiyor.

Küresel ticarete derinlemesine enteg­re olan dallar yapay zekâ­nın maliyet azaltma yetenekle­rinden yararlandıkça rekabet avantajı elde ederken, teknolo­jinin benimsenmesindeki eşit­sizlikler dünya çapında yatı­rım modellerini değiştirebilir. Bilhassa sıhhat, eğitim, yöne­tim ve profesyonel hizmetler üzere dalların bu teknoloji­den kıymetli yararlar elde etme­si bekleniyor. GenAI’nin 2033 yılına kadar global GSYİH’yi yüzde 1,4 oranında artırması ve en fazla büyümenin ise Batı Av­rupa, Kuzey Amerika ve Geliş­miş Asya ülkelerinde gerçek­leşmesi bekleniyor.

İş gücü piyasası dönüşüyor

EY raporuna nazaran GenAI teknolo­jisi, iş gücü piyasasının görünü­münü değerli ölçüde değiştirme potansiyeline sahip. Bilhassa karar verme, tahlil üzere süreçleri içeren alanlardaki nitelikli mes­lekleri dönüştürmesi ve bu dönü­şümün iş kaybından fazla yeni vazifelerin ve rollerin oluşumuy­la sonuçlanması bekleniyor. Batı Avrupa’da gelecek 10 yıl içinde vazifelerin yüzde 5’inin otomatik­leşeceği öngörülürken, insan ya­ratıcılığı ve toplumsal etkileşim ge­rektiren yeni mesleklerin de öne çıkacağı belirtiliyor. Öteki EMEA bölgelerinde ise yapay zekâ uy­gulamalarının büyük ölçüde eko­nomik faktörler nedeniyle daha sonlu olacağı kestirim ediliyor.

“Dönüşüm çağını başlatan bir yenilik”

EY GenAl ve İş Gücü Piyasası Raporu ile ilgili olarak EY Türkiye Danışmanlık Hizmetleri Bölüm Başkanı ve Şirket Ortağı Gökhan Gümüşlü, şu değerlendirmelerde bulundu:

“Üretken yapay zekâ, günümüz dünyasında sadece iş süreçlerine yardımcı olan ve verimliliği artıran destekleyici bir araç değil, birebir vakitte iş dünyasının ve iktisadın temel taşlarına temas ederek öncelikli bir husus haline gelen ve yesyeni bir dönüşüm çağı başlatan bir yenilik olarak öne çıkıyor. Raporumuzun sonuçlarına nazaran gelecek 10 yıl içinde üretken yapay zekâ alanına yapılan yatırımların işletmelere verimlilik artışı sağlayacağı ve birebir vakitte yapay zekânın iş gücünden GSYİH’ye kadar birçok alanda dönüşüm sağlayarak ekonomik büyümeye de katkıda bulunacağı öngörülüyor. Bu doğrultuda, yapay zekânın iş gücü piyasasında nasıl ele alınacağı, nasıl entegre edileceği ve hangi stratejilerin önceliklendirileceği üzere konular kritik değer taşıyor.”