EBSO Başkanı Yorgancılar: 2024 yılı sanayiciler için kayıp bir yıl oldu

Özlem SARSIN

Ege Bölgesi Sanayi Oda­sı Yönetim Kurulu Baş­kanı Nadir Yorgancılar, EBSO üyesi 2024 yılı Üretim­den Satışlarına Nazaran 100 Bü­yük Sanayi Kuruluşu’nu açıkla­dı.

Araştırmaya listedeki birinci 10 firma Star Rafineri A.Ş. Alia­ğa Şube, Tüpraş Türkiye Petrol Rafinerileri A.Ş. İzmir Rafineri Müdürlüğü, Petkim Petrokimya Holding A.Ş., İzmir Demir Çelik Sanayi A.Ş., Philip Morris Tü­tün Mamulleri San. ve Tic. A.Ş. Torbalı Şube, JTI Tütün Ürün­leri Sanayi A.Ş., Abalıoğlu Yağ San. ve Tic. A.Ş., Abalıoğlu Le­zita Besin Sanayi A.Ş. Enteg­re Tesisi Şube, Kardemir Çelik Sanayi A.Ş. Aliağa Şube, Rava­go Petrokimya Üretim A.Ş., ol­du.

Toplantıda konuşan EBSO Yönetim Kurulu Lideri Nadir Yorgancılar, “100 büyük firma­da kar bildiren firma sayısı 64, Ar-Ge çalışması yapan firma sa­yısı 55, yabancı sermayeli 25, ih­racat yapan firma sayısı da 92. Bu sayılar içinde bizi en çok sevindiren kısım birinci 100 firma­nın 92’sinin ihracat yapması.

Geçmiş yıllarda 70 civarların­daydı ancak her geçen yıl artık fir­malarımız ihracat yapma kapa­sitesine arttırdılar, yeni pazar­lara açılma imkânını sağladılar. 100’den sonraki firmalarımız­da da yaklaşık 6 bin firmamız­da da bu oranların bu düzeylere gelmesi geleceğimiz ve ülkemiz açısından son derece önemli” dedi.

EBSO Başkanı Ender Yor­gancılar düzenlenen toplantıda gündemi ve oluşan tabloda sa­nayinin durumunu değerlen­dirdi. Yorgancılar, sanayicilerin moral ve motivasyonunu kay­betme noktasına geldiğini ifa­de etti.

“BİST 100’deki firmaların yüzde 80’i ziyan etti”

Türkiye’nin son 5 yılda büyü­yen bir ülke pozisyonunda oldu­ğunu ve bunun sürekliliğinin sağlanması gerektiğini söyleyen Yorgancılar, “2024 yılı bir kayıp yıl oldu. Üretimden satışlar re­el olarak gerilemiş, maliyet ka­lemleri artmış ve enflasyonun gerisinde kalmış.

Borçlar ise enflasyon üzerinde arttı. İthala­ta olan bağımlılık devam ediyor. Enflasyon düzeltmesi tesiri ile öz kaynakların görünümünde düzgünleşme gözlense de öz kaynak­ları güçlü olmayan firmalarda maalesef aykırısı sonuçlar ortaya çıktı.

Genel olarak üretim ma­liyetlerinin kur ve enflasyonun çok üzerinde artması, iç ve dış talepteki zayıflama ve rekabet gücünün kaybedilmesi ve kısmi olarak da enflasyon düzeltmesi ile ziyan beyan eden firma sayısı artarak birinci sefer karlılık oranları negatif düzeyde bu yıl açıklan­dı. Enflasyon düzeltmesinden kaynaklanan ziyanlar var bi­lançolarda. BİST 100’deki ’deki pek çok firmanın ziyan ettiğini göreceksiniz. Yüzde 70-80’i za­rar etmiş” dedi.

“Sanayici önünü görmek istiyor”

Sanayicinin önünü görmek istediğini belirten Yorgancılar, “Önümüzü nasıl göreceğiz? Sa­nayici orta vadeli programı gör­mek istiyor. Nisan ayında, son olaylar sonucunda siyaset fai­zi arttı. Yıl sonu enflasyonu 25- 30 olacak mı? Demek ki olmaya­cak enflasyon biraz daha revize olacak. Sıkı para siyaseti de­vam eder, yabancı sermaye ge­lir, o vakit 25’e de düşer fakat bunların hepsi yalnızca orta va­deli programla olmuyor, küre­sel gelişmeler de tesirli oluyor” dedi.

Geçtiğimiz yıl Türkiye’nin 3,2 büyüdüğünü söz eden Yorgan­cılar, “Türkiye, dünyadaki, Hin­distan ve Çin’i bir kenara ko­yarsak, daima büyüme trendi yakalayan başaran bir ülke ko­numunda oldu. Lakin istenilen düzeyde değil. Türkiye’de yüz­de 5.5 altındaki bir büyümede işsizlik sayılarını aşağıya çe­kebilme imkanı kelam konusu de­ğil. 5,5 lik büyüme AB’deki pek çok ülkenin üzerinde bir büyü­me bu da bir başarıdır” dedi.

“Özkaynaklar kredi kullandığınız surece azalıyor”

Net satışlar ile üretimden satışların enflasyon yüzde 36 olduğu ortamda enflasyon sayısının üzerinde gerçekleşmediğini söyleyen Yorgancılar, “Borçlarda da değerli bir büyüme var. 450 milyar liradan 620 milyar liraya yükselmiş. Borçlar satışların büyümesinden daha fazla artmış. Endüstrici yeniden bankalara gitmiş borç alarak sistemi çevirmeye uğraş etmiş. Özkaynaklar ise etkinlerin içinde 2023 yılında yüzde 57 idi artık 54,9 a düştü. Borç oranı 45 idi 45.1 olarak gerçekleşti.

Buradan şunu söylemek istiyorum. Öz kaynaklar kredi kullandığınız surece azalıyor. Borçluluk oranınız arttığı surece öz kaynaklardan yiyorsunuz. Şirketlerdeki bilançoları okuduğunuzda ortaya çıkan budur. 2024 yılında 54.9’a geriledi buradaki kayıp özkaynakların borç ödemek için kullanıldığının göstergesi. Bu da olumlu bir gösterge değil” değerlendirmesinde bulundu.

Araştırmada öne çıkan başlıklar

1- Üretici ve ihracatçı olan 100 büyük firma açısından 2024 yılı kayıp bir yıl olmuştur.

2- Üretimden satışlar gerçek olarak gerilerken, maliyet kalemleri ise gerçek olarak artmıştır. Yani, enflasyonun gerisinde kalınmıştır.

3- 100 büyük firmanın ihracat performansı, ülke ortalamasının altında kalmıştır.

4- Üretimin ve ihracatın ithalata olan yüksek seviyedeki bağımlılığı devam etmektedir.

5- Firmalar, mevcut kısıtlardan ötürü döviz riskini yönetmede, son yılların en başarısız performansı ile karşı karşıya kalmıştır.

6- Enflasyon düzeltmesi tesiri ile özkaynakların görünümünde güzelleşme gözlenmiştir.

7- Kısmi olarak enflasyon düzeltmesi ziyan beyan eden firmaların sayısını artırmış, birinci kez kârlılık oranları negatif seyretmiştir.