Dünya’nın iç çekirdeği şekil değiştirmiş olabilir mi?
Bilim insanların nazaran, dünyanın iç çekirdeği son 20 yıl içinde halde değiştirmiş olabilir.
Konuyla ilgili yapılan araştırmanın yöneticisi Profesör John Vidale, küre formunda olduğu düşünülen iç çekirdeğin kimi noktalarında kenarlarının yüksekliği 100 metre yahut daha fazla deforme olmuş olabileceğini açıkladı.
Şekil değişikliğinin katı iç çekirdeğin, çok sıcak sıvı metal dış çekirdekle temas ettiği yerde gerçekleşmiş olabileceği ihtimali üzerinde duruluyor.
Başka bir mevzu araştırılıyordu
BBC Türkçe’de yer alan habere göre araştırma, bilim dergisi Nature Geoscience’da yayımlandı. Bilim insanları aslında dünyanın iç çekirdeğinin neden Dünya’nın dönüş suratının altında yavaşlayıp, 2010’da tekrar hızlandığını araştırıyorlardı.
Gezegeni koruyan manyetik alanı ve bunun zayıflayıp durma ihtimalini anlamak için Dünya’nın çekirdeğinin nasıl işlediğini anlamak hayli değer taşıyor.
Dünya’nın yüzeyinden yaklaşık 4,000 mil (yaklaşık 6500 kilometre) uzakta olan çekirdeğe bilim insanları tüm eforlara karşın şimdi ulaşamadılar.
Bazı araştırmacılar bu sırları çözmek için zelzelelerin oluşturduğu, gezegene yayılan şok dalgalarını ölçüyor.
Yeni tahlil, 1991 ve 2023 yılları ortasında birebir pozisyonda gerçekleşen zelzelelerin sismik dalga sistemlerini inceliyor. Bu, iç çekirdeğin vakit içinde nasıl değiştiğini anlamaya yardımcı oluyor.
İç çekirdeğin form değiştirdiğine dair kanıtlar
Güney Kaliforniya Üniversitesi’nde yer bilimci olarak çalışan Prof. Vidale 2010 civarında iç çekirdeğin yavaşladığı teorisini destekleyecek yeni kanıtlar buldu.
Ancak, Prof. Vidale’ın ekibi iç çekirdeğin biçim değiştirdiğine dair deliller da buldu.
Değişikliğin iç ve dış çekirdeğin hududunda, iç çekirdeğin erime noktasına yakın olduğu yerlerde gerçekleştiği kestirim ediliyor. Dış çekirdekteki sıvı akışı ile sistemsiz bir yerçekimi alanından oluşacak çekim kuvveti deformasyona sebep olabilir.
Araştırmaya katılmayan Avustralya Ulusal Üniversitesi’nden Profesör Hrvoje Tkalcic söz konusu çalışmanın “Daha fazla incelenmesi gereken değişik bir olgu” olduğunu öne sürdü.
Tkalcic araştırma sayesinde bilim insanlarının “modern bilimde en az bilinen ölçümlerden biri olan, iç çekirdeğin viskozitesi (akışkanın akmaya karsı gösterdiği direnç) üzere birtakım değerli maddi özellikleriyle ilgili bilgiye dayanan daha yeterli varsayımlar yürütebileceğini” kaydetti.
“Ne olduğunu anlamayı çok istiyoruz”
Prof. Vidale’nin araştırması, dünyanın birçok yerindeki uzmanların çekirdekte ne yaşandığına dair yürüttüğü keşiflerin ve tartışmaların bir kesimini oluşturuyor.
“Genelde bilimde bir şeyi anlayana kadar ona bakarız” sözlerini kullanan Prof. Vidale, “Büyük olasılıkla bu bulgu günlük hayatlarımızı zerre kadar etkilemeyecek lakin Dünya’nın ortasında ne olduğunu anlamayı çok istiyoruz” diye de ekliyor.
Bu değişimlerin Dünya’nın manyetik alanındaki değişimlerle ilişkili olma mümkünlüğünün da yüksek olduğunu belirtti.
Prof. Vidale, “Geçen on yıllarda farklı vakitlerde manyetik alanda değişimler oldu. Biz de bunların iç çekirdeğin hududunda gördüklerimizle temaslı olup olmadığını bilmek istiyoruz,” dedi.
Prof. Vidale, bulguların abartılarak çekirdeğin yakın vakitte dönmeyi bırakacağı üzere fikirlere dönüşmesini istemediğini belirtti.
“Bu değişimleri yanlışsız yorumladığımızdan yüzde yüz emin değiliz,” diyen Prof. Vidale, bilimsel bilginin sonlarının daima değiştiğini, birçok bilim insanı üzere kendisinin de geçmişte yanıldığını hatırlattı.
Çekirdek, Dünya’nın kalbini oluşturuyor
Dünya’nın çekirdeği, ürettiği manyetik alan ile yeryüzündeki hayatın Güneş’in radyasyonuyla yanmasını engellediği için Dünya’nın kalbini oluşturuyor.
İç çekirdek, sıvı dış çekirdekten ve gezegenin geri kalanından bağımsız olarak dönüyor. Bu hareket olmasaydı şu an Dünya’nın varlığından bahsedilemezdi.
