Dünya Bankası: Kırılgan ekonomilerde yoksulluk derinleşiyor
Dünya Bankası, Kovid-19 sonrasındaki tabloya dair birinci kapsamlı değerlendirmeleri içeren “Kırılgan ve Çatışmalardan Etkilenen Durumlar: İç İçe Geçmiş Krizler, Çoklu Kırılganlıklar” isimli tahlilini yayımladı.
Bankadan kelam konusu tahlile dair yapılan açıklamada, 2020’lerde çatışmaların daha sık ve ölümcül hale geldiği, bu iktisatların kalkınma göstergeleri açısından öbür iktisatların gerisinde kaldığı söz edildi.
Kişi başı Gayri Safi Yurt İçi Hasıla’nın (GSYH) 2020’den bu yana çatışma ve istikrarsızlık yaşayan ülkelerde yılda yüzde 1,8 küçüldüğüne işaret edilen açıklamada, öbür gelişmekte olan ekonomilerde ise yüzde 2,9 büyüdüğü vurgulandı.
421 milyon insan günde 3 dolardan az gelirle yaşıyor
Açıklamada ayrıyeten, kelam konusu ülkelerde bu yıl 421 milyon insanın günde 3 dolardan az gelirle yaşadığı ve bu sayının 2030’a kadar 435 milyona çıkması beklendiği aktarıldı.
Analizin, “aşırı yoksulluğun sona erdirilmesi” istikametindeki global maksadın bugüne dek neden başarılamadığını gözler önüne serdiği kaydedilen açıklamada, hala çatışma ya da istikrarsızlıkla karşı karşıya olan 39 iktisadın 21’inin etkin çatışma içinde olduğu tabir edildi.
Açıklamada, gelişmekte olan ekonomilerde çok yoksulluk oranının yüzde 6’ya indiğine dikkati çekilerek, lakin çatışma ya da istikrarsızlık yaşayan ekonomilerde bu oranın neredeyse yüzde 40’ı bulduğu bildirildi.
Bu ülkelerde yıllık kişi başına GSYH’nin ortalama 1500 dolar civarında olduğunun ve 2010’dan bu yana neredeyse hiç artmadığının altı çizilen açıklamada öbür gelişmekte olan ülkelerde ise kişi başına gelirin ortalama 6 bin 900 dolarla iki kattan fazlasına çıktığı vurgulandı.
Çatışma ya da istikrarsızlık yaşayan iktisatların nüfus artış suratına paralel olarak kâfi istihdam yaratamadığı, son bilgilere nazaran bu ülkelerde 270 milyondan fazla çalışma çağında kişi olmasına rağmen, bu bireylerin sadece yarısının istihdam edildiği de belirtildi.
“Çatışmaların ekonomik tesirleri ağır ve uzun vadeli”
Çatışma ya da istikrarsızlığın kalkınma göstergelerinin tamamına yansıdığının anlatıldığı açıklamada, bu ülkelerde ortalama ömür müddetinin 64 yıl ile öbür gelişmekte olan ülkelerden 7 yıl daha az olduğu aktarıldı.
Açıklamada, kelam konusu ülkelerde bebek mevt oranının iki kattan fazla olduğu, besin güvensizliğinin de nüfuslarının yüzde 18’ini etkilediği bildirildi.
Çatışmaların başladığında ekseriyetle kalıcı hale geldiği ve ekonomik tesirlerinin ağır ve uzun vadeli olduğuna işaret edilen açıklamada, çatışmaları tedbire uğraşlarının yüksek getiri sağlayabileceği vurgulandı.
Tüm zorluklara karşın, bu iktisatların birtakım potansiyel avantajlarına da değinilerek, doğal kaynaklar, genç nüfus üzere avantajların ekonomik büyümeyi yine ateşleyebileceği kaydedildi.
“Kalkınmayı canlandırmak kolay olmayacak”
Açıklamada görüşlerine yer verilen Dünya Bankası Başekonomisti ve Kıdemli Lider Yardımcısı Indermit Gill, son üç yıldır dünyanın dikkatinin Ukrayna ve Orta Doğu’daki çatışmalara odaklandığına işaret ederek, “Oysa çatışma ve istikrarsızlık çeken insanların yüzde 70’inden fazlası Afrika’da yaşıyor.
Müdahale edilmezse, bu şartlar kronik hale geliyor. Bugün çatışma ya da istikrarsızlık yaşayan ülkelerin yarısı bu durumu 15 yıldan uzun müddettir yaşıyor. Bu ölçekte bir sefaletin bulaşıcı olması kaçınılmaz.” değerlendirmesinde bulundu.
Dünya Bankası Başekonomist Yardımcısı ve Beklentiler Kümesi Yöneticisi Ayhan Köse de son 15 yılda bu ülkelerde büyümenin değil sakinliğin norm haline geldiğini kaydetti.
Bu iktisatların durumuna daha fazla dikkat gösterilmesi gerektiğini vurgulayan Köse, “Burada kalkınmayı canlandırmak kolay olmayacak fakat mümkün, daha evvel de yapıldı. Gayeye yönelik siyasetler ve güçlü memleketler arası dayanakla, karar alıcılar çatışmaları önleyebilir, yönetişimi güçlendirebilir, büyümeyi hızlandırabilir ve istihdam yaratabilir.” sözlerini kullandı.
