Donald Trump, bu kez Ukrayna’nın doğal kaynaklarına göz dikti

Sevilay ÇOBAN

ABD ve Ukrayna ortasında ‘eko­nomik ortaklık’ muahedesi imzalandığını duyuran ABD Hazine Bakanlığı, nadir element im­tiyazının bugüne kadarki askeri ve fi­nansal dayanağı karşılığında alındığını net bir formda tabir etti. Muahede ile hem Ukrayna’ya yönelik bugüne ka­dar sağlanan 175 milyar dolarlık yar­dıma karşılık ekonomik bir geri dönüş sağlanması hem de Amerikan şirket­lerinin bölgedeki varlığının artırılma­sı hedefleniyor.

Hep ortak ancak daima güçlü olan taraf

“ABD-Ukrayna Tekrar Yapılan­dırma Yatırım Fonu” mutabakatına yönelik açıklamada vurgu yapılan birinci nokta ‘Rusya’nın geniş çaplı işga­linden bu yana ABD halkının Ukray­na’nın savunmasına sağladığı önem­li mali ve maddi destek’ oldu. Üstelik açıklamada, “Bu ekonomik iştirak iki ülkeyi, ortak varlıklarımızın, ye­teneklerimizin ve kabiliyetlerimizin Ukrayna’nın ekonomik toparlanma­sını hızlandırmasını sağlamak üzere birlikte çalışmak ve yatırım yapmak üzere konumlandırmaktadır” sözü yer aldı.

Oysa bundan yalnızca 2 ay evvel Trump, Zelenskiy’i Beyaz Saray’dan ‘Barışa hazır olduğunda geri dön’ di­yerek göndermiş ve ikili ortasındaki skandal diyalog dünya medyasında yankılanmıştı. Rusya-Ukrayna barı­şı müzakerelerini yürütürken, iki ta­rafa yakın duruşunda daima ‘güçlü po­zisyon’ almaya itina gösteren Trump, tıpkı stratejiyi bu mutabakatta da orta­ya koydu. ABD Başkanı Trump, anlaş­manın Rusya’yı “engelleyip engelle­meyeceği” sorusuna “Evet, engelleye­bilir” cevabını verdi.

‘Rusya’ya yardım eden Ukrayna’ya giremez’

Açıklamada, ABD Başkanı Donald Trump’ın liderliğinde Hazine Ba­kanlığı ve ABD Memleketler arası Kalkın­ma Finansmanı Kurumu’nun (DFC), program idaresini tamamlamak ve bu kıymetli paydaşlığı ilerletmek için Ukrayna ile çalışacağı aktarıldı. Trump’ın Rusya-Ukrayna ortasında kalıcı bir barışın sağlanmasına yöne­lik gayretlerine işaret eden ABD Hazi­ne Bakanı Scott Bessent, anlaşmayı ‘ABD ile Ukrayna vatandaşları arasın­daki ortaklık’ olarak nitelendirdi.

“Bu muahede Rusya’ya, Trump yönetimi­nin uzun vadede özgür, hâkim ve mü­reffeh bir Ukrayna’yı merkeze alan bir barış sürecine bağlı olduğunu açıkça göstermektedir” diyen Bessent, Rus­ya’nın savaşını finanse eden ya da bu­na tedarik sağlayan hiçbir devlet ya da kişinin Ukrayna’nın yine inşasın­dan faydalanmasına müsaade verilmeyece­ğine vurgu yaptı. Kelam konusu anlaşma­nın, bugüne kadarki askeri ve finansal takviyesi karşılığında ABD’ye Ukray­na’nın doğal kaynaklarına erişim im­kânı sağlayacağı belirtildi.

Elementini ver silahını al

Nadir elementlere erişim imkânı veren mutabakattaki imza şimdi kuru­madan ABD-Ukrayna ortasında bu defa bir silah muahedesi yapılacağı açık­landı. ABD Başkanı Donald Trump’un Ukrayna’ya 50 milyon dolar ve daha fazla meblağda savunma emelli ürün­lerin ihracatına yeşil ışık yaktığı ileri sürüldü.

Ukrayna’nın “Kyiv Post” gazetesi­nin Trump idaresinin Kongre’ye gönderdiği bilgilere dayanarak haber verdiği habere nazaran, önerilen mutabakat çerçevesinde direkt ticari satışlar (DCS) aracılığıyla Ukrayna’ya askeri gayeli eserler ve bunlarla ilgili tek­nik bilgilerin gönderilmesi, ayrıyeten sa­vunma hizmetlerinin sunulması ön­görülüyor.

Varlığı zımnî tutulan rezervlerin sahibi

Kritik mineral yatakları şimdi iş­lenmemiş Avrupa’daki az ülkeler­den olan Ukrayna’daki zenginliği kay­nağında; televizyonlar ve aydınlatma­da kullanılan lantan ve seryum, rüzgâr türbinleri ve elektrikli araç bataryala­rında kullanılan neodimyum, nükleer güç ve lazer teknolojisinde kullanı­lan ve daha büyük bir kullanım kapa­sitesine sahip erbiyum ve itriyum üzere ender toprak elementleri bulunuyor.

Independent’ın haberine nazaran AB tarafından finanse edilen araştırma­lar, Ukrayna’nın ayrıyeten skandiyum re­zervlerine sahip olduğunu gösteriyor, lakin bu bilgiler zımnî tutuluyor.

“Ülkeyi enkaz halinde devraldım”

Çin ile yeni bir ticaret muahedesi yapma ihtimalinin “çok yüksek” olduğunu söyleyen Donald Trump, Pekin idaresinin “ABD’yi kazıklamanın kralı” olduğunu argüman ederek, Çin’in artık ABD’de iş yapamadığını zira kendisinin buna müsaade vermediğini belirtti. Trump, Çin ile muhtemel bir ticaret mutabakatının sırf “ABD’nin şartlarında” gerçekleşebileceğini vurguladı. Trump, “Çin’de fabrikalar kapanıyor zira artık eserlerini biz almıyoruz. Lider Xi’yi severim fakat adil olmadıkları sürece bu bu türlü sürecek” sözlerini kullandı. Trump, Beyaz Saray’daki Kabine toplantısında iktisat ve yargı sistemine ait de değerlendirmelerde bulunurken, son üç aylık ekonomik dataların berbat gelmesinden eski Lider Joe Biden’ı sorumlu tuttu. Trump, “Ülkeyi enkaz halinde devraldım” dedi.

Yakışıksız ‘oyuncak tarifesi”

CBS News’un haberine nazaran Lider Trump, Beyaz Saray’da düzenlediği kabine toplantısında gümrük tarifeleri ve ekonomiyi değerlendirdi. ABD Başkanı Donald Trump, Çin’e uygulanan gümrük tarifeleri nedeniyle gelen tenkitlere yönelik, “Belki de çocukların otuz yerine iki oyuncak bebeği olacak ve tahminen de bu iki bebek olağanda olduğundan birkaç dolar daha değerliye mal olacak” sözünü kullandı. Oyuncak üzerinden yapılan bu tarife benzetmesi de Trump’un yeni tenkitlerin yönelmesine neden oldu.