Destekler KOBİ tanımına sıkıştırılmasın

Nurdoğan A. ERGÜN

Yaklaşık 5 bin firmanın üretim yaptığı ve mali­yetler nedeniyle ima­latta külfetli günler geçiren konfeksiyon yan sanayi sek­törü, istihdamın korunması için KOSGEB tarafından KO­Bİ’lere sağlanan takviyenin, tüm bölüm geneline yayılmasını istiyor. Hazır giysi ana sana­yi ihracatında yaşanan daral­manın tesiriyle dolaylı ihra­catında kayıplar yaşayan yan sanayi, içerde de ithal eser baskısı nedeniyle pazar kaybediyor.

Sektör, zor­lu periyodu ayakta atla­tabilmek için KOBİ dayanağının işletme dayanağına dönüş­türülmesini ta­lep ediyor. 250 şahıstan az çalı­şanı istihdam eden, yıllık net satış hasıla­tı yahut mali bi­lançosundan her­hangi biri 500 milyon TL’yi aşmayan işletmeler, KO­Bİ olarak tanımlanıyor. Bilin­diği üzere Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, KOBİ istihdamının korunmasına yönelik olarak emek ağır 5 bölümde (teks­til, hazır giysi, mobilya, deri ve ayakkabı), her işçi için 30 prim gün başına 2 bin 500 TL geri ödemesiz KOSGEB dayanak paketi açıklamıştı.

“Tanımın hududunda olanlar ortada kalıyor”

Fermuar ve düğme alt baş­lıklarında yapılan düzenle­meyle KOSGEB desteklerin­den genel itibariyle dalın yararlanabildiğini söyleyen Konfeksiyon Yan Sanayici­leri Derneği (KYSD) Başkanı Murat Özpehlivan, “Ancak kimi firmalarımız maalesef KOBİ tarifinin dışında kal­dıkları için bu kıymetli destek­ten yararlanamıyor. Özellik­le kriterlerin tam hududunda bulunan firmalarımız önemli mağduriyet yaşıyor. Rakiple­riyle tıpkı mesleği icra eden, tıpkı maliyetlerle yüzleşip ay­nı müşterilerde karşılaşan bu üreticilerimiz haksız reka­bete uğruyor. Bu takviyelerin KOBİ özeline sıkıştırılıp kal­maktansa tüm kesimi kapsa­yan bir dayanak sistemi oluşturulması daha adil ola­cak” dedi.

“İthal eserlere karşı korunmamız gerekiyor”

Sektörün ana sorunların­dan biri de bilhassa Uzakdo­ğu’dan iç pazara giren ithal eserler. Konfeksiyon yan sa­nayi sanayisinin, hazır gi­yim başta olmak üzere birçok farklı bölüme kritik girdiler ürettiğini lisana getiren Özpeh­livan, “Öyle ki bizim rekabet­çi gücümüz, koleksiyon bece­rimiz, süratli teslimat süremiz ve ulaşılabilir olmamız onları dünyadaki rakiplerine naza­ran daha tercih edilir kılıyor.

Ülkemizin 20 milyar dolara yaklaşan hazır giysi ihraca­tında, hazır giysi markaları­mızın dünyaya açılmasında ve lokal hazır giysi üretimi­mizde en büyük katkıyı sağ­layan kesimlerden birisi bi­ziz. Hazır giysi eserlerinde ortalama yüzde 5 oranında konfeksiyon yan sanayi ürü­nü kullanılırken kıyafetlerin etiketlendirilmesi, fonksiyo­nelliği, görselliği ve duruşu gi­bi birçok bahiste yan sanayi eserlerimizin katkısı yadsı­namaz” dedi.

Döviz, faiz, enf­lasyon ve yüksek maliyetlerin ortasında gayret eden sek­törün bu süreçte en azından ithal eserlere karşı korun­masının elzem olduğunu vur­gulayan Özpehlivan, şunları söyledi: “Bu açıdan bilhassa ithal edilen konfeksiyon yan sanayi eserlerinin haksız re­kabet oluşturmaması ismine referans fiyat, anti damping ya da müdafaa tedbiri taleple­rimizin Ticaret Bakanlığımız tarafından süratlice değerlen­dirilip gerekli tedbirlerin ive­dilikle alınması ülkemizin ve kesimimizin faydasına ola­cak. Bu güç vakitleri en az hasarla atlatabilmemiz için ülkemize sokulan ithal ürün­lerin yerine yerli eserlerimizi ikame edecek bir sistem kur­mak zorundayız.”

Üretim daraldı, kapasiteler atıl kalmaya başladı

2025 yılının birinci 3 aylık veri­lerine bakıldığında üretimde keskin bir daralma olduğunu lisana getiren Özpehlivan, bun­da da en kıymetli etkeni hazır gi­yim üretimi ve ihracatındaki düşüş olarak gösterdi. “Bu kan kaybı ne yazık ki bizlere de atıl kapasite olarak yansıyor” di­yen Özpehlivan, şöyle devam etti: “Özellikle 2021-2022 yıl­larında gerçekleştirdiğimiz bi­na ve makine yatırımları bu­gün önümüze çıkan kapasite boşluğunun en kıymetli sebep­lerinden. Bu yatırımları ya­parken kullanılan uzun va­deli krediler de firmalarımızı bugün için zora sokan ve taşı­makta zorlandıkları finansal yükün en kıymetli sebeplerin­den.

Öyle ki masraflar artık karlılığın önüne geçmiş du­rumda. Personellik maliyetlerimiz Avrupa’nın birçok ülkesine göre daha yüksek. Türkiye şartlarında gelir elde eder­ken Avrupa ülkelerinin ma­liyetleriyle üretim yapmaya çalışıyoruz. Acil tedbir alın­mazsa ülkemizdeki tüm sana­yi kısımları için büyük bir risk kelam konusu. Baskılanan döviz kurları ihracatımızı frenli­yor, yüksek ve ulaşılmaz kredi faizleri firmalarımızın kanı­nı emiyor, daima artan mali­yetler aslında olmayan karlılığı­mızı eritip yutuyor, işletmeler küçülüyor hatta kısmen sek­törden çekiliyorlar.

Müşteri­lerimiz Mısır üzere ucuz ülke­lere giderken düşük kur dola­yısıyla yükselen ithalat yerli üreticilerimizi kuvvetli bir çık­maza itiyor. Tüm bu faktör­ler istikrara oturtulmazsa ne yazık ki pek de uzun olmayan bir müddette bir asırdır ülkemi­zin yüz akı olan bu bölümleri kaybetmek durumunda kalabi­liriz. Enflasyonu merkeze alıp üretimi dışlayan bu iktisadi modelden acilen vazgeçilip üreticileri büyütüp geliştirme­ye odaklanacağımız bir ekosis­teme süratlice evrilmeliyiz.”

“Faizdeki beklenmedik artış, süreci zora soktu”

Merkez Bankası’nın son faiz artışıyla birlikte dalın daha da dertli bir sürece girdiğini söyleyen KYSD Başkanı Murat Özpehlivan, “Halihazırda yüksek faizlerle baş etmeye çalışan sanayicilerimiz bu ek maliyetle birlikte nitekim çok daha şiddetli bir sürece girmiş oldular. Bu beklenmedik artış hem sek­törümüz hem de amaç pazarımız olan hazır giysi üreticileri nezdinde süregelen sorunları arttıracak. Kredi maliyetleri­nin aslında çok yüksek olduğu ülkemizde bu artış sanayici­lerimize ek finansal maliyet yüklerken az da olsa düşüş eğilimine giren faizlerin getirdiği optimist havayı bozacak. Bu sürdürülemez faiz/kur/enflasyon çıkmazı en yakın za­manda sanayicilerimize sürdürülebilir bir çalışma ortamı oluşturacak akılcı bir finansal iklime bürünmeli” dedi.

“ABD fırsatı bugünden yarına olmaz”

Gümrük vergileri 90 gün esnetilmiş olsa da son tarifelerle birlikte ABD pazarında Türk üretici­leri için uzun vadede değerli fırsatlar olduğunu söyleyen Murat Özpehlivan, “Ancak gerçek­çi olmamız gerekirse bu bugünden yarına olabilecek bir konu değil. Ülkeler ara­sında ticaret köprüleri kurmak ağır işleyen, ziyadesiyle vakit ve emek isteyen süreçler. Bu açıdan fırsa­tın mevcudiyetini dikkate al­makla birlikte temkinli bir optimistlik içerisinde olduğumuzu söy­leyebilirim ” di­ye konuştu.