Değerli konut vergisi beyanname süresi yarın sona eriyor
Ülke sonları içerisinde sahip olduğu konutun pahası 12 milyon 880 bin TL’yi geçenlerin mükellef olduğu kıymetli konut vergisinde beyanname mühleti yarın sona eriyor.
Emlak Vergisi Kanunu’na nazaran düzenlenen bedelli konut vergisine ait Dünya gazetesi muharriri ve vergi hukuku uzmanı Prof. Dr. Funda Başaran Yavaşlar, mevzuya ait yaptığı bilgi verirken; kimi ihtarlarda da bulundu.
Başaran, “Aynı sokakta, hatta tıpkı apartmanda oturan iki şahıstan biri sıfır vergi öderken, oburu DKV yüküyle karşı karşıya olacak. 2024 yılında bina vergi pahası 12.880.000 TL’yi aşan birden fazla mesken nitelikli taşınmazı olanların (intifa hakkı sahipliği dahil) DKV beyannamesi vermesi gerekiyor. Kıymeti 12.880.000 TL’yi aşan konutlar ortasından yalnızca bedeli en düşük olan vergi dışında.” tabirlerini kullandı.
Kimler bedelli konut vergisi mükkellefi olur?
Prof. Dr. Funda Başaran, kimlerin kıymetli konut vergisi mükkellefi olup olmayacağının bir yıl evvelden saptandığını tabir etti:
Kimlerin bu verginin hangi tarihten itibaren mükellefi olacağı, EVK md. 45 ve md.42’ye nazaran belirlenir. EVK md.45, f.3, b.a mucibince, “Değerli konut vergisi mükellefiyeti; mesken nitelikli taşınmazın bina vergi kıymetinin 42 nci hususta belirtilen meblağı aştığı tarihi takip eden yıldan itibaren başlar.”.
Dolayısıyla, bir kişinin pahalı konut vergisi mükellefi olup olmayacağı, içinde bulunulan yıl değil, tersine bir evvelki yıl EVK md.42’de yer alan meblağa nazaran saptanır. 2024 yılında EVK md.42’de yer alan meblağ, 12.880.000 TL’dir.
Bu nedenle, bina vergi kıymeti 2024 yılında 12.880.000 TL’yi aşan mesken nitelikli taşınmazın sahibi, varsa intifa hakkı sahibi, maliki ve intifa hakkı sahibi yoksa malik üzere tasarruf eden kişi, 1 Ocak 2025 tarihinden itibaren pahalı konut vergisi mükellefidir.
Bir verginin mükellefi olup olmama ile verginin matrahı birbirinden farklı mevzulardır. Vergi mükellefi olmak, birtakım ödevleri beraberinde getirir. Vergi borcu ödemek bunlardan biri ve hatta en önde gelenidir. Fakat, kişinin sonuçta bir vergi borcunun ortaya çıkmaması, onun vergi mükellefiyetini etkilemez. Verginin matrahı ise, üzerinden vergi alınacak vergi konusu kısmıdır. Matrah artı bir bedel değilse, ödenecek vergi borcu olmaz. Bedelli konut vergisinde de, nitelikli olmayan yasal düzenleme nedeniyle bu türlü bir durum ortaya çıkmaktadır.”
Vergi mükellefi olmasına karşın vergi borcunun bulunmaması…
Prof. Dr. Funda Başaran, kişinin vergi mükellefi olmasına karşın vergi borcunun bulunmadığı durumların da yaşandığını belirterek, şu bilgileri verdi:
“Şöyle ki; EVK (md.45, f.1) mucibince, “Verginin matrahı, bina vergi pahasının 42 nci hususta yer alan fiyatı aşan kısmıdır.”
Ancak, 42’nci husustaki fiyat her yıl bir evvelki yıla ait olarak 213 sayılı Vergi Usul Kanunu kararlarına nazaran belirlenen tekrar değerleme oranının yarısı nispetinde artırıldığından, pahalı konut vergisine ilişkin artan oranlı tarifenin birinci basamağındaki meblağ, 42’inci hususun bir evvelki yılda içerdiği meblağın üstünde olmaktadır.
Bu ise, kişinin vergi mükellefi olmasına karşın vergi borcunun bulunmaması sonucuna yol açmaktadır. Kişi, mükellef olmasına bağlı olarak bir kıymetli konut vergisi beyannamesi verecektir. Lakin, şayet vergiye tabi taşınmazın emlak vergisi bedeli 42’nci unsurda yer alan bir evvelki yıla ilişkin meblağ ile içinde bulunulan yıla ilişkin fiyat ortasında bir sayıysa (basamak meblağı dahil), artık beyan edip üzerinden vergi ödeyeceği bir matrah olmayacaktır.
Örnekle somutlaştırmak gerekirse; bina vergi kıymeti 2024 yılında 12.880.000 TL’yi aşan mesken nitelikli taşınmazın sahibi 1 Ocak 2025’den itibaren kıymetli konut vergisi mükellefidir ve 20 Şubat 2025’e kadar beyanname vermek zorundadır. Lakin, şayet ilgili taşınmazın emlak vergisi kıymeti 2025 yılında 15.709.000 TL’yi aşmıyorsa, bu durumda beyannamesinde bildirip, üzerinden verginin hesaplanacağı bir vergi matrahı olmayacaktır.”
“Beyanname verilmesi zorunlu”
Vergi borcu olmasa da beyanname verilmesinin zarurî olduğunun altını çizen Prof. Dr. Başaran, beyanname verilmemesi durumunda para cezasına kesileceğini de ekledi:
“Vergi borcu olmayacağına nazaran beyanname verilmese olur halinde düşünmemek gerekir. Çünkü, EVK’da (md.47, f.1) “mesken nitelikli taşınmazın kıymetinin 42 nci hususta belirtilen meblağı aştığı yılı takip eden yılın şubat ayının 20 nci günü sonuna kadar beyanname ile beyan edilir” denilerek, beyanname verilmesini mecburî kılmıştır.
Beyannamede, ilgili taşınmazın vergi pahası yazılacaktır. Beyanname verilmezse, usulsüzlük kabahati nedeniyle para cezası kesilir.
Hukukta, “yasa koyucu abesle iştigal etmez” denir fakat, pahalı konut vergisinin matrahını (ve artan oranlı tarifeyi) düzenleyen unsur anlamsız bir durum ortaya çıkarmaktadır. Maddede değişiklik yapılarak, mükellefiyeti gerektiren başlangıç fiyatıyla, artan oranlı tarifenin uygulandığı birinci basamaktaki başlangıç fiyatının birbirine eşitlenmesi gerekir.”
