Çip endüstrisini 2025’te neler bekliyor? Trump ve Asya ülkeleri arasındaki gerilim tırmanıyor
Cumhuriyetçi aday Donald Trump’ın ABD’de seçimleri kazanarak yine iktidara gelmesiyle ABD’nin teknoloji alanında yapacağı ataklar dünyada önde gelen medya kuruluşları tarafından tekrar tartışılmaya başladı. Trump’ın, vazifesi devralmasının ardından ABD çip sanayisini çalmakla suçladığı Tayvan’dan gelen çiplere gümrük vergisi uygulaması bekleniyor.
Trump’ın birinci başkanlık periyodunda, ABD’nin, dış ticaret açığını kapatmak için Mart 2018’de Çin’den ithal edilen güneş panelleri ve alüminyuma uygulanan gümrük vergilerini artırması ile başlayan ABD-Çin ticaret savaşı, kısa bir mühlet sonra Çin’in değerli teknoloji devlerinden Huawei’ye getirilen kısıtlamaların akabinde adeta teknoloji savaşlarına evrilmişti.
ABD’den Çin’e ekipman gönderim yasağı
Huawei ile başlayan teknoloji eserleri çekişmesi, daha sonra tekrar Trump’ın birinci periyodunda uygulanan çip kısıtlamaları ile devam etti. Trump birinci başkanlık devrinde ABD’li şirketlerin Çin’e gelişmiş çip üretimi için ekipman göndermesini kısıtlamış ve birçok Çinli şirkete yasaklar getirmişti.
İki ülke ortasında bilhassa çip konusunda yaşanan çekişmeler ABD Başkanı Joe Biden döneminde de devam etti. ABD Kongresi’nden geçen “Çip ve Bilim Yasası”, yerli çip üretimini teşvik etmek hedefiyle teşvik davetinde bulunmuştu. Biden tarafından 2022’de imzalanan yasa, yarı iletken bölümünü desteklemek için 52 milyar dolarlık direkt finansman sağlıyor.
Çip Yasası olarak da anılan yasanın yürürlüğe girmesinin akabinde Tayvanlı dünyanın en büyük ve en gelişmiş yarı iletken üreticilerinden Taiwan Semiconductor Manufacturing Company (TSMC), ABD Ticaret Bakanlığından alması beklenen 7 milyar dolar fon ile Arizona’da bir çip üretim merkezi açacağını duyurmuştu.
TSMC çiplerin yüzde 90’ını üretiyor
Öte yandan, çip üretiminin büyük kısmı Doğu Asya’da gerçekleşiyor. Tayvan, Güney Kore ve Japonya çip üretimi konusunda ön plana çıkıyor. Fakat çipin üretiminde kullanılan ve stratejik kıymete sahip olan galyum ve germanyumun en büyük üretici ise Çin olarak ön plana çıkıyor.
Avrupa sanayi derneği Critical Raw Materials Alliance’a (CRMA) nazaran dünya çapındaki germanyumun yaklaşık yüzde 60’ını Çin üretiyor. CNBC’de yer alan habere nazaran ise dünyada ileri düzeyde gelişmiş çiplerin yüzde 90’ı Tayvanlı TSMC tarafından üretiliyor. Şirketin müşterileri ortasında ABD’li Nvidia ve Apple üzere şirketler de bulunuyor.
Tayvan’dan gelen çiplere yeni gümrük vergisi uygulanacak mı?
Trump’ın tekrar iktidara gelmesi ile çip konusunda atacağı adımlar da yine merak konusu oluyor. Ekim ayında The Joe Rogan Experience podcast programına konuk olan Trump, Tayvan’ı ABD çip sanayisini çalmakla suçlamıştı.
Trump, ABD’nin Çip Maddesi’ni da eleştirerek, lider seçilirse Tayvan’dan gelen çiplere gümrük vergisi uygulayacağını söylemişti. Trump programda yaptığı açıklamada, “Bu çip mutabakatı o kadar makus ki varlıklı şirketlerin burada çip fabrikası kurmaları için milyarlarca dolar veriyoruz lakin onlar yeniden de bize bu güzel şirketleri vermeyecekler” sözünü kullanmıştı.
