Çin’den sonra Kanadalılar nükleer santrale talip oldu

Ferit PARLAK

Türkiye’nin güçte en stratejik projele­rinden biri olan nük­leer güçte Rusya ve Çin’in akabinde bir talipli ülke daha çıktı. Güç ve Tabii Kaynak­lar Bakanı Alparslan Bayrak­tar, Gabar Dağı’ndaki Şehit Es­ma Çevik-1 Nolu Birinci Keşif Ku­yusu’nda düzenlenen merasimin akabinde yaptığı açıklamada ikinci ve üçüncü nükleer sant­ral ile ilgili talepler hakkında da bilgi verdi.

Bayraktar, “İkin­ci ve üçüncü santralle ilgi­li Rusya’nın, Güney Kore’nin, Çin’in ilgisi var. Bunların yanı sıra görüştüğümüz ülkeler ve şirketler de var. Bunlardan bir tanesi Kanada. Bunların içe­risinde Türkiye’ye en yararlı olabilecek, bize en rekabetçi teklifi sunabilecek seçimi ya­pacağız” dedi.

Küçük modüler reaktörler de düşündüklerini lisana getiren Bakan Bayraktar, “Gelecekte nükleeri daha ağır bir şekil­de göreceğiz. Küçük modüler reaktörlerde de büyük bir po­tansiyel var. Orada da dikkat­li hareket etmek lazım. Gerçek teknolojiyi seçebilmek lazım. Bir de mümkünse orada işin sanayi tarafı da yani üretim ta­rafında da olabilmek, Türki­ye’ye bu teknolojiyi kazandıra­bilmek lazım” bilgisini verdi.

Suriye’de de yabancılarla işbirliği yapabiliriz

Bayraktar, Türkiye’nin güç gündemi, işbirlikleri ve planları hakkında bilgi ve­rirken Suriye ile ilgili açıkla­malarda da bulundu. Bayrak­tar, “Suriye’de de yabancı şir­ketlerle, farklı ülkelerdeki şirketlerle de ortak çalışabi­liriz.

Sakarya’da da, Gabar’da da gördük kabiliyetlerimizi. Bunların hepsini biz kendi­miz yapıyoruz. Bizim çocuk­larımız, bizim mühendisleri­miz çalışıyor ve önemli bir bilgi birikimi var. Sonun öbür ta­rafında da yapılması gereken de bir çok iş var. Münasebetiyle biz bu manada Suriye’de da­ha ağır bir biçimde olabiliriz. Suriye’nin doğal gaz potansi­yelinin, bilhassa denizlerde­ki doğal gaz potansiyeliyle ala­kalı.

Bize şu anda dünyanın her yerinden talepler geliyor. Libya’dan geliyor, Somali’de­yiz. Pakistan’da yakın bir za­manda muahede imzaladık. Pakistan denizlerinde arama yapacağız. Bütün bunları ko­nuşuyoruz. Net konuşuyoruz. Lokasyon lokasyon konuşuyo­ruz ve doğal ki bunun olgunlaş­ması muhakkak bir kıvama gelmesi gerekiyor” dedi.

Suriyelilerin dönmesi için elektriğe erişimi önemli

Suriyeli vatandaşların Suriye’ye dönebilmeleri için elektrik ve suya erişi­min ve altyapıda nor­malleşmenin ol­ması gerekliliğini vurgulayan Bay­raktar, “Türki­ye’de çok önem­li sayıda Suriye­li vatandaş var. Bu insanların büyük bir kıs­mı da Suriye’ye dönmek istiyor.

Ama Suriye’ye dö­nüşün temel kaidelerinden bir tanesi hayatın normal­leşmesi, en temel hizmetle­rin kendilerine verilmesi. Güvenlik başta olmak üze­re. İnsanların elektriğe eri­şiminin, pak suya erişimi­nin olması lazım. Altyapının olağanlaşması ve olağana dönüyor olması lazım” açık­lamasını yaptı. Elektrik so­rununun Suriye’de ki temel meselelerin başında geldiğini söz eden Bayraktar, “Bura­daki en temel sıkıntılardan bir tanesi güç. Zira elektrik olmadığı vakit hiçbir şey yok.

Biz birinci günden beri bu ko­nuya ne kadar katkı yapabi­liriz noktasından bakıyoruz. Elektrikte, şu anda Kuzey Suriye’ye ihraç ettiğimiz bir elektrik var. Bu ihracatı özel şirketler yapıyor. Yapılan elektrik ihracatının miktarı­nı artırmakla alakalı, özellik­le Halep’e yaklaşık 500 me­gavatlık bir ihracatla alakalı teknik bir çalışmayı yürütü­yoruz. Önümüzdeki aylarda bununla ilgili bir sonuç ala­cağız” tabirlerini kullandı.

Doğalgaz hayatı normalleştirecek

Suriye’ye doğalgaz ihraca­tı için de çalışma yaptıkları­nı lisana getiren Bayraktar, “Do­ğalgaz aslında elektrik üret­me hedefiyle, Suriye’ye ihraç edeceğimiz bir eser. Orada da çok kısa bir vakit içe­risinde, bu yaz olabilir, doğal gazı Kilis’ten Ha­lep’e intikal ettirece­ğiz.

Doğalgazda Türk harmanı dediğimiz, Türkiye’ye gelen bütün gazlar ve Sa­karya’da üret­tiğimiz gaz şe­bekede har­manlanıyor ve biz buna Türk harmanı diyo­ruz. Bu harma­nı, Türk Silah­lı Kuvvetleri ta­rafından temizlenen mayınlı arazinin üzerin­deki boru sınırıyla Halep ve Humus’a göndereceğiz. Ora­lardaki santralları da elektrik üretimi için devreye alacağız. Bu yolla hayatın normalleş­mesine katkı sağlayacağız” dedi

Suriye’nin potansiyeli devreye girmeli

Bayraktar, “Uzun vadede ise Suriye’nin yine inşası, ha­yatın olağanlaşması, güven­liğin tesis edilmesi için büyük ölçüde finansal kaynağa ih­tiyaç var. Birinci akla gelenler el­bette ki petrol ve doğal gaz üre­timleri. 2000’lerin başında Suriye’nin günlük petrol üre­timi 632 bin varildi. Muazzam bir sayı. Bugün ise üretim günlük 90-100 bin varillerde ve denetim Şam idaresinde değil. Münasebetiyle biz diyoruz ki buraların gerçek bir formda, Suriye’nin olağanlaşmasına kaynak olacak halde işletil­meli” formunda konuştu.

İFM, güç ve emtianın da merkezi olacak

Bakan Bayraktar, “İstanbul Finans Merkezi’ni tıpkı vakitte bir güç ve emtia borsası haline dönüştürmek istiyoruz. Hasebiyle bütün bunları yaptığımızda hakikaten bir merkez ülke olacağız. Avrupa, şu anda Türkiye’yi aslında bu manada çok müteşekkir olması gereken bir durumda. Zira doğal gazda olsun, petrol piyasasında olsun çok önemli halde Türkiye, Avrupa’nın arz güvenliğine katkı yapıyor. Daha geliştirebileceğimiz çok proje var. Ancak öteki komşularımız da bugün Irak’ın doğal gaz gereksinimi var. İran’ın elektrik gereksinimi var. Münasebetiyle bütün bunlar da Türkiye’nin oynayacağı çok değerli roller var. Biz buraya yanlışsız daha güçlü bir formda gidiyoruz” formunda konuştu.

KKTC’nin sınırından Güney de faydalanır

Kıbrıs’a elektrik ve hatta doğal gaz götürmeyle alakalı önemli bir hazırlık yapıldığına dikkat çeken Alparslan Bayraktar, “Kıbrıs’a kesinlikle elektrik götürmemiz lazım. Aslında bu, bütün ada için muhtaçlık olan bir şey. Zira bugün gerek Güney Kıbrıs gerek Kuzey Kıbrıs fosil yakıtlarla elektrik üretiyor. . Halbuki biz elektriği Türkiye’den götürsek Kuzey ile Güney ortasında bir enterkonneksiyon, temas var. Hasebiyle kuzeyden güneye gereksinim olduğunda istedikleri vakit o elektriği götürebiliriz. Bu elektriği biz Türkiye’den yalnızca yenilenebilir güçten üreten santrallerden de sağlayabiliriz” dedi.

Petrolü taştan çıkartacağız

Diyarbakır’da ki 4 alanda, kaya petrolünde dünya sıralamasında yer alan ABD’li firma ile üretim yapılacak. Bakan Alparslan Bayraktar, “Diyarbakır’daki bulunan 4 saha için ABD’lilerin 6.1 milyar varillik rezerv varsayımı yaptı. Bu Türkiye’nin 15 yıllık petrol gereksinimi manasını taşıyor.

Kaya petrolü alanında dünyanın en uygunu olan ABD’li firma ile muahedeyi yaptık ve çalışmaları hızlandırdık. Yani petrolümüzü taştan çıkaracağız” dedi. Bayraktar, “Kaya gazı yahut kaya petrolü dediğimiz ankonvansiyonel, klasik olmayan petrol ve doğalgaz üretiminin maliyeti olağandan yüksek. Lakin bu rezerv, üretimimizi farklı bir noktaya taşıyabilir” formunda konuştu.

Enerjide merkez olmak için stratejik pozisyon yetmez, adımlar atacağız

Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanı Bayraktar, “Öyle bir coğrafyadayız ve pozisyondayız ki. Dünyanın petrol ve doğal gaz rezervlerinin yüzde 60’ı etrafımızda. Dünyanın en kıymetli tüketicisi Avrupa ise tabanımızda. Bunu göz gerisi etmemek lazım.

Ama bu konum, tek başına kâfi değil. Bunu destekleyecek, onu güçlendirecek adımlara gereksinim var. O adımlardan biri de şu, bizim çok güçlü bir güç altyapısına sahip olmamız lazım. Yani bizim elektriği doğudan batıya, güneyden kuzeye taşıyabilmemiz lazım. Bizim doğal gazı birebir söylediğim halde taşıyabilmemiz ve iletebilmemiz lazım” vurgusunu yaptı.

Yatırımlardan “meyve alma” zamanı

Türkiye’nin güç altyapısına da yüksek ölçülerde yatırım yaptığına dikkat çeken Bayraktar, “O kadar büyük yatırımlar yaptık ki son 20 yılda. 200 bin kilometrenin üzerinde doğal gaz çizgisi var Türkiye’de. 20 bin kilometrenin üzerinde yüksek basınçta çelik çizgilerimiz var.

BOTAŞ’ın çizgileri. Hasebiyle o büyük taşımayı yapacak kapasitedeyiz. Petrol boru sınırları projelerinin büyük kısmını tamamladık. Artık yavaş yavaş onun meyvelerini almaya başlıyoruz. Biz doğalgazda yüzde yüz ithalata bağımlı bir ülke iken bugün Türkiye doğal gaz ihraç eden bir ülke haline geldi. Elbette ki Karadeniz’deki üretimimiz fakat onun ötesinde farklı kaynaklardan doğal gazı alabiliyoruz ve bunu Avrupa’ya, pazara iletebiliyoruz” dedi.

Aramada Karadeniz’deki alanlara yoğunlaştık; yeni planlarımız var

Arama konusunda da bilgiler veren Bakan Alparslan Bayraktar, “Şu anda bütün gücümüzle Karadeniz’deki alanları geliştirmeye uğraş ediyoruz. Karadeniz’de birinci fazı bitirdik 9,5 milyon metreküple. Artık ikinci fazın çalışmaları devam ediyor.

Çanakkale’deki yüzer üretim platformu 29 Mayıs’ta boğazdan geçirip Filyos’a göndereceğiz. İkinci faz için. 303 metre uzunluğunda 57 metre eninde. Lakin bir taraftan da Göktepe-3 kuyusunda olduğu üzere yeni keşifler için de gemilerimizden bir adedini oraya ayırıyoruz. AbdulhamidHan, Göktepe- 3’te büyük bir rezerv keşfetti. Toplumsal medyada görüyorum. “Bu aslında mevcut rezervin arttırılmasıyla, güncellenmesiyle alakalı” diye.

Halbuki apayrı bir lokasyon. Ortada 80 kilometre var. Bambaşka bir yer. Münasebetiyle yeni bir rezerv, yeni bir keşif” dedi. Bayraktar, “Bu Akdeniz’den vazgeçtiğimiz manasına gelmiyor. Filomuzla alakalı yeni gelişmeler olabilir. Benim Akdeniz’de faaliyette olabilmem için başka yerlerde sondaj yapabilmem için gemiye gereksinimim var. Şu anda gemilerimiz Karadeniz’le çok meşguller. Fakat önümüzdeki periyotla ilgili planlamalarımız var” dedi.