Çin ekonomisinde ticaret savaşı baskısı: Belirsizlik etkisini gösterdi
Çin iktisadı mayıs ayında, ABD ile karşılıklı tarife artışlarıyla tırmanan ticaret tansiyonunun yol açtığı meçhullükten etkilendi.
Ulusal İstatistik Ofisi (UİB), Ocak-Mayıs 2025 devrine ilişkin sanayi üretimi, perakende satışlar, sabit sermaye yatırımları ve işsizlik sayılarından oluşan bilgi setini açıkladı.
Nisanda perakende satışlar yıllık bazda yüzde 6,4, sanayi üretimi yüzde 5,8 artarken, sabit sermaye yatırımları birinci 5 ayda geçen yılın birebir periyoduna nazaran yüzde 3,4 yükseldi.
Üretim ve yatırımların ivmesi evvelki aya kıyasla azalırken, tüketimde artış olduğu gözlendi.
İç talebi canlandırmaya yönelik siyasetler öncelikli
Yıllık cirosu 20 milyon yuanın (yaklaşık 2,78 milyon dolar) üzerindeki sanayi işletmelerinin üretim çıktılarının hesaplandığı sanayi üretimi mayısta geçen yılın tıpkı periyoduna nazaran yüzde 5,8 arttı. Sanayi üretimindeki artış, nisandaki yüzde 6,1’lik artışın gerisinde kaldı.
Sanayi üretimi ocak ve şubat aylarında yüzde 5,9, martta yüzde 7,7, nisanda ise yüzde 6,1 artış kaydetmişti.
Tüketimin ölçüsü kabul edilen perakende satışlar ise nisandaki yüzde 5,1’lik artışın akabinde mayısta yüzde 6,4 artışla güçlü bir ivme yakaladı.
Perakende satışlar da ocak ve şubat aylarında yüzde 4, martta yüzde 5,9 ve nisanda yüzde 5,1 artmıştı.
Çin hükümeti, tarife artışlarıyla engellenen dış talebi dengelemek gayesiyle iç talebi canlandırmaya yönelik siyasetlere öncelik veriyor. Tüketimin ivmesinde görülen artışta merkezi ve lokal hükümetlerin tüketici eserleri için uyguladığı takas teşvik programlarının tesiri oldu.
Çin Ticaret Bakanlığı’nın bilgilerine nazaran araba, beyaz eşya, elektronik eserlerinde eskisini yenisiyle değiştirenlere teşvik ödemesi yapılan takas teşvik programları, mayıs sonu prestijiyle 1,1 trilyon yuan (153 milyar dolar) satış yarattı.
Gayrimenkul kesiminde düşüş sürüyor
Öte yandan altyapı, taşınmazlar, makine ve donanım harcamalarını içeren sabit sermaye yatırımları, birinci 5 ayda yıllık yüzde 3,4 artarken, birinci 4 aydaki yüzde 4’lük artışın gerisinde kaldı.
Ocak-mayıs periyodunda altyapı yatırımları yüzde 5,6, imalat yatırımları yüzde 8,5 arttı.
Öte yandan gayrimenkul bölümünde son 3 yıldır süregelen düşüşün tesiri mayısta da devam etti. Birinci 5 ayda yüzde 10,7 düşüş kaydeden gayrimenkul yatırımları, birinci 4 aydaki yüzde 10,3’lük düşüşten daha süratli geriledi.
Gayrimenkul yatırımları hariç tutulduğunda sabit sermaye yatırımları birinci 5 ayda yüzde 7,7 arttı.
Ülkede nisanda yüzde 5,1 olan kentlerdeki genel işsizlik oranı mayıs sonu prestijiyle yüzde 5’e geriledi.
ABD ile Çin ortasındaki tarife restleşmesi
ABD Başkanı Donald Trump, 2 Nisan’da ortalarında Çin’in de olduğu ticaret ortaklarına ek gümrük vergileri açıklamış, Çin’in karşılık vermesiyle iki ülke ortasında başlayan tarife restleşmesi sonunda ABD, Çin’e uyguladığı gümrük tarifesini yüzde 145’e kadar çıkarmış, Çin de ABD’ye yüzde 125 gümrük tarifesi getirmişti.
Tırmanan ticari tansiyon sonrasında ABD’li ve Çinli yetkililer, 10-11 Mayıs’ta tarife müzakereleri için İsviçre’nin Cenevre kentinde bir ortaya gelmiş ve karşılıklı gümrük vergilerini 90 gün boyunca düşürme kararı almıştı.
Görüşmenin akabinde 14 Mayıs prestijiyle ABD’nin, Çin mallarına uyguladığı gümrük vergisini 90 gün için yüzde 145’ten yüzde 30’a, Çin’in de ABD mallarına uyguladığı vergiyi yüzde 125’ten yüzde 10’a düşürmesi kararlaştırılmıştı.
Trump, 30 Mayıs’ta yaptığı açıklamada, Çin’i Cenevre’de varılan muahedenin büyük kısmını ihlal etmekle suçlamış, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile bunu konuşacağını ve sorunun çözülmesini umduğunu belirtmişti.
ABD ve Çin başkanları, 5 Haziran’da ticaret tansiyonunun akabinde birinci defa telefonda görüşmüş, görüşmede tarafların, iki ülkeden heyetlerin Cenevre’de varılan mutabakatın uygulanması için çalışmayı sürdürmesi konusunda anlaştığı bildirilmişti.
İki ülke heyetleri müzakerelerin yeni tipi için 9-10 Haziran’da İngiltere’nin başşehri Londra’da bir ortaya gelmiş ve evvelki görüşmelerde varılan mutabakatın uygulanmasına yönelik önlemlerin çerçevesi konusunda muahedeye vardıklarını duyurmuştu. Trump, görüşmenin akabinde ABD’nin yüzde 55, Çin’in yüzde 10 tarife uygulayacağını bildirirken, Çin tarafı bunu doğrulamamıştı.
