Büyüklerden boşalan yeri küçük firmalar aldı

Mehmet Hanifi GÜLEL

Tarım ve Orman Bakanlı­ğı’nın Türk Besin Kodek­sinde 24 Mart 2023 tari­hinde nar ekşisi gibisi ürünle­rin satışını yasakladığını aktaran kaydeden Nar Üreticileri ve İhra­catçıları Derneği Yönetim Kurulu Lideri Ali Ağan, bakanlığın de­netimleri sonucunda büyük fir­maların yapmadığını, merdiven altı firma diye tabir edilen küçük üreticilerin büyüklerden boşalan yeri doldurduğunu aktardı.

Glikoz içerikli nar suların çiğ köfte sosu vs üzere isimlerle milyonlarca müş­teriye yedirilmeye devam edildi­ğine dikkat çeken Ağan, “Özellikle restoranlar, kebap/çiğ köfte/ fast food zincirleri hala ısrarla müş­terileri başına 1 TL’yi bulmayacak farklar için glikoz şurubuna de­vam ediyorlar” dedi.

Katkı unsurlu nar sosu üretimi devam ediyor

Geçen yıl yasak getirilen ürün­lerin 30 Haziran 2024 tarihinden sonra piyasada bulundurulması­nın da yasaklandığını hatırlatan Ağan, Tarım ve Orman Bakanlı­ğı’nın yüzde 100 nar içerikli ol­mayan eserlerin ‘nar ekşisi’ ismi altında satışını ve eserlerin am­balajlarında nar görsellerinin engellemesi tüketici hakları­nı muhafazaya yönelik son derece isabetli bir karar olduğunu iletti.

Söz konusu dü­zenleme saye­sinde, nar ekşi­sinin yararları hakkında bilgi sahibi olan ve bu doğrultuda tüketim terci­hinde bulunan tüketicilerin ya­nıltılmasını önlediğine vurgu yapan Ağan, “Bakanlık, yeni yö­netmelik ile bu cins aldatıcı pa­zarlama uygulamalarının önüne geçerek, gerçek nar ekşisiyle gli­koz şurubu üzere düşük maliyetli içerikleri ayırt edemeyen tüketi­ciyi muhafaza altına alındı. Lakin kimi noktalarda hala katkı mad­desi içeren eserleri sunuluyor” diye konuştu.

Türkiye’de yaklaşık 7 bin ton nar ekşisi üretiliyor

Söz konusu düzenleme ile yal­nızca tüketici sıhhatini değil, ay­nı vakitte yüzde 100 doğal içe­rikli nar ekşisi üreten firmaların rekabet gücünü korumak ismine da kıymetli bir adım olduğunu be­lirten Ağan, sıhhat ve kalite odaklı üretim yapan firmaların ürünleri­nin gerçek pahası ve kalitesi bu yö­netmelik sayesinde daha bariz hale geleceğini vurguladı.

Türki­ye’de nar ekşisi dalı, son yıllar­da hem iç pazarda hem de ihracat­ta değerli bir büyüme gösterdiği­ne dikkat çeken Ağan, “Nar ekşisi, Türkiye’nin klâsik bir eseri olarak gastronomi dünyasında gi­derek popülerleşiyor. Yüksek ih­racat potansiyeli ve artan talep sayesinde üretim teknolojileri gelişmekte ve eser kalitesi her ge­çen gün artıyor.

Türkiye nar ek­şisi dalı, yıllık üretim ve ihra­cat bilgilerine nazaran tahminen 7 bin ton düzeyinde bir hacme sahip. Nar ekşisi ihracatında yıllık orta­lama büyüme oranı yüzde 10 ci­varında olup, bilhassa Avrupa ve Ortadoğu pazarlarına olan talebin artması bu oranı destekliyor. Di­ğer yandan nar ve nar suyu ürün­lerini daha yenilikçi hale getirmek için çeşitli projeler ve Ar-Ge ça­lışmaları yürütülüyor. Örneğin, en az narın kendisi kadar sağlıklı ve besleyici nar kabuğu ve çekir­değinden besin takviyeleri üreti­mi, nar kabuğundan ve yapay deri üretimi üzere çalışmalar yapılıyor” açıklamasında bulundu.

2023’te 4.8 bin ton nar ekşisi (içinde nar sosu da var) ihracatı­na karşılık 7 milyon 155 dolar gelir elde dildiğini aktara Ağan, bu yılın temmuz ayı prestijiyle ise 2.4 bin ton nar ekşisine ve 3.9 milyon do­larlık ihracat yapıldığını söyledi.

Soğuk sıkım nar suyuna talep artıyor

Yeni yönetmelikle birlikte nar aromalı sos yahut nar sosu ismi altında üretilen eserlerin iç piyasada satışı yasaklanmasına karşın birtakım noktalarında hala satıldığını görüldüğünü aktaran Ağan, katkı unsurlu ve nar ekşisi izlenimi veren eserlerin piyasada bulunması tüketiciyi yanılttığını ve nar ekşisi üreticilerinin rekabet gücünü olumsuz etkilediğini tabir etti.

Bu sorunun tahlili için kontrollerin artırılması ve tüketicilerin daha şuurlu hale getirilmesi gerektiğine vurgu yapan Ağan, “Ayrıca gümrük prosedürleri ve lojistik maliyetler kesimdeki ihracatçıları zorlayabiliyor. Bu hususta, ihracat dayanakları ve lojistik kolaylaştırmalar sağlanarak üreticilerin daha rekabetçi fiyatlarla eserlerini ihraç etmeleri teşvik edilebilir.

Öte yandan soğuk sıkım, katkısız nar suları üretimi, ihracatı için narın yaygınlaşması ve çiftçilerin daha kolay eser satabilmesi ismine çok değerli. Çünkü bilhassa gelişmiş pazarlarda soğuk sıkım nar sularına talep her gecen gün artıyor ve neredeyse ilaç yerine içiliyor” diye konuştu.