Bütçe açığında büyük artış! TEPAV: 2024’te son 20 yılın en düşük vergi performansı kaydedildi
TEPAV (Türkiye İktisat Siyasetleri Araştırma Vakfı) tarafından yayımlanan Bütçe İzleme Bülteni’nin beşinci sayısında, merkezi idare bütçesiyle ilgili çarpıcı bilgiler paylaşıldı. 2024 yılında bütçe açığı yüzde 52,6 artarak yükselirken, vergi gelirleri bütçe harcamalarındaki artışı geride bıraksa da bütçe üzerindeki baskıyı hafifletmekte kâfi olmadı.
Bültende, enflasyon ve büyüme amaçlarından sapmaların bütçe gerçekleşmelerine olumsuz tesirde bulunduğu vurgulandı. Bilhassa vergi gelirlerinin bütçe ve Orta Vadeli Program (OVP) gayelerinin altında kaldığı, 2024 yılının son 20 yılın en düşük vergi performansına sahip yılı olduğu tabir edildi.
Bütçe açığı yükseldi, 2025’te daha güçlü mali duruş gerekiyor
2024 yılında GSYH’ye oranla yüzde 4,8 olarak gerçekleşen bütçe açığının, maliye siyasetinin enflasyonla gayrete gereğince takviye vermediğini gösterdiği belirtildi. Bütçe harcamalarındaki katılık, ertelenen kamu harcamaları ve hududuna ulaşan vergi performansı nedeniyle, 2025 yılında hedeflenen yüzde 3’lük bütçe açığına ulaşılması için sıkı bir mali disiplin gerektiği söz edildi.
Vergi dışı gelirler bütçeye katkı sağladı
Bültende, bütçe gelirlerinde vergi dışı gelirlerin değerli bir katkı sunduğu belirtilerek, bu durumun Hazine faiz gelirlerindeki dönemsel artış, idari ve vergi para cezaları ile alınan bağış ve yardımlar üzere kalemlerden kaynaklandığı aktarıldı.
Sosyal muhafaza ve yoksullukla gayrete ayrılan kaynaklar azaldı
2024 yılı bütçesinde cari transfer harcamaları artarken, toplumsal müdafaa harcamalarının toplam bütçedeki hissesinin yüzde 4,2 ile düşük düzeyde kaldığı belirtildi. Bilhassa seçim sonrası devirde toplumsal müdafaa ve yoksullukla gayrete ayrılan bütçenin gerçek olarak azaldığı kaydedildi.
Özellikle hane halkına yapılan transferlerin azaldığı, ziraî destekleme ödemelerinin ise enflasyonun ve genel artış oranlarının altında kaldığı söz edildi. Direkt yoksullukla uğraşa ayrılan kaynakların toplam bütçedeki hissesinin yalnızca yüzde 2,5 olduğu ve bu oranın giderek düştüğü bilgisi paylaşıldı.
