Bireysel taşıt kredilerinde düşüş durdu hacim arttı

Ali YILDIRIM

Otomobil ve hafif ticari araç pazarı ye­ni yılda daralmayı sürdür­dü. Yılık birinci 2 ayında toplam pazar bir evvelki yıla nazaran, yüz­de 14,2 düzeyinde gerileye­rek 159 bin 384 adede geriledi. Daha yılın birinci çeyrekte marka­ların kampanya dozu arttı.

Fa­kat yüksek faiz tüketicinin ta­şıt kredisi kullanımında iştahı­nı kapattı. Öte yandan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) faiz indirim döngüsü­ne tam süratiyle devam ederken, kredi faizlerinde de düşüş gö­rüldü. Bu gerileme Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Ku­rumu (BDDK) ve TCMB’nin pa­ra ve banka istatistiklerine de yansıdı.

Özellikle ferdi ta­şıt kredisinde yeni yılla birlikte başlayan 8 haftalık düşüş seri­si yerini paralel güzelleşmeye bı­raktı. TCMB bilgilerine nazaran de taşıt kredisi hacmi son haftada büyümeye başladı. Ticari araç kredisinde de yükseliş devam ediyor. 68 milyar düzeyinde seyreden ferdî taşıt kredisi­ne rağmen ticari taşıt kredisin­de düzey 257 milyar lirayı çok­tan aştı.

8 haftalık düşüş bitti

Bireysel taşıt kredisindeki düşüşün akabinde BDDK ve­rilerine nazaran, 9’uncu hafta ve­rilerinde az da olsa artış görül­dü. Merkez Bankası’nın faiz in­dirim atakları de piyasalara olumlu yansıdı. Yılın son haf­tasında kişisel taşıt kredileri 75.5 milyar TL seviyelerindey­di. Düşüş serisi yeni yılla bir­likte sürat kazandı. Ferdî taşıt kredisi kullanımı 74.4 milyara yılın birinci haftasında gerileme sü­recine girdi.

Gelinen 8’inci haf­ta bu düzey 68.3 milyar TL’ye kadar geriledi. 9’uncu haftada düşüş devrinin sona erdiği görüldü. 28 Şubat bilgilerinde düşüş trendi istikametini yükselişe çevirerek 68.4 milyar TL’ye çık­tı. TCMB datalarına nazaran de ha­cim son hafta arttı. 68,3 milyar 312 milyon TL olan hacim 68 milyar 364 milyon liraya çıktı.

Kimse vadeyi uzun tutmak istemiyor

Kredi oranlarındaki yüksek seyir son periyotta yerini düşüşe bırakmaya başladı. Araç alımında kredi kullanan müşteri vadeyi uzun tutup, fazla faiz ödemek istemiyor. Birebir vakitte zati uzun vadeli kredi iştahı da çok yok. BDDK mevzuatı münasebetiyle zati vade epey kısıtlı. TCMB bilgilerine nazaran, 5 yıldan uzun vadeli taşıt kredisi Ocak 2025 sonunda 8.5 milyon lira düzeyindeyken, şubat sonunda 6.1 milyon liraya kadar düştü.

1 yıldan fazla vadeli krediler (5 yıla kadar), 48.3 milyar liradan şubat sonunda 45.6 milyara geriledi. Ama bir yıla kadar olan kredilerde de artış yaşandı. Hacim 21 Şubat haftasında 22.2 milyar TL’ye kadar indi. Şubat sonunda 22.7 milyar TL olarak gerçekleşti.

2 milyonun üstüne yok

BDDK Mart 2024’te yeni bir dü­zenleme getirdi. En son fatura kıymeti 1.6 milyon liranın altında olan ve taşıt alımı gayesiyle kul­lanılan kredilerde 48 ay, fatura kıymeti 1.6 milyon lira üzerinde olup ve 3 milyon lirayı aşmayan taşıt alımı gayesiyle kullanılan kredilerde 36 ay, sonuncu fatura bedeli 3 milyon liranın üze­rinde olan ve 4 milyon liranın üzerinde olmayan taşıt kredisi alımı maksadıyla kullanılan kre­dilerde de 24 aylık vade siste­mine geçildi.

Aynı vakitte 12 aylık kredi seçeneğinde de ta­şıt bedelinin 4-5 milyon aralığı uygulanıyor. Tüketicilere binek araç edinimi maksadıyla kullan­dırılacak taşıt kredilerinde ve­ya yapılacak finansal kiralama süreçlerinde, kredi fiyatının taşıtın kıymetine oranını en son fatura bedeli 1 milyon 600 bin lira ve altında olan taşıtlar için yüzde 70’i aşamamasına ka­rar verildi.

Nihai fatura kıymeti 1 milyon 600 bin liranın üzerin­de olup, 3 milyon liranın üzerin­de olmayan taşıtlar için kredi meblağının, yüzde 50’yi aşama­ması en son fatura bedeli 3 mil­yon liranın üzerinde olup 4 mil­yon liranın üzerinde olmayan taşıtlar için kredi meblağının yüz­de 30’u aşamaması kararlaştı­rıldı.

Kurul kararına nazaran ayrıyeten kredi fiyatının kesin fatura de­ğeri 4 milyon liranın üzerinde olup 5 milyon liranın üzerinde olmayan taşıtlar için yüzde 20’yi aşamamasına karar veri­lirken, en son fatura bedeli 5 mil­yon liranın üzerinde olan taşıt­lar içinse kredi meblağı yüzde sıfır olarak belirlendi. İçten yanmalı araçlarda ise 1 milyon 200 bin TL ile 2 milyon TL ortasında de­ğişen fatura kıymetine sahip arabalarda ise vade mühleti 12 ay ile sonlandırılıyor. 2 mil­yon TL’den değerli içten yanma­lı motora sahip arabalarda ise kredi kullanılamıyor.