Binlerce yıllık medeniyetin kalbine, finansal dokunuş

Başak Parıltı GÖKÇAM

Gelecek kuşakların ih­tiyaçlarını karşılaya­bilme yeteneğine za­rar vermeden kalkınmayı des­teklemek olarak söz edilen sürdürülebilir kalkınmanın bir yolu da elbet kültürel varlıklardan geçiyor. Hatta bu nedenle Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından ka­bul edilen 2030 Gündemi, birinci kez Sürdürülebilir Kalkınma Maksatları boyunca sürdürü­lebilir kalkınmanın kolaylaş­tırıcısı olarak kültürel miras ve yaratıcılık yoluyla kültürü entegre etti.

BM’nin bu adı­mı, sürdürülebilir kalkınma­da kültürel mirasın bir köprü misyonu göreceğinin de göster­gesi oldu. Bu kapsamda Tür­kiye İş Bankası da, ülkemizin arkeolojik varlığının gün yü­züne çıkarılması, korunmaya alınarak dünya mirasına ka­zandırılması hedefiyle bilim insanlarının yürüttüğü uzun soluklu iki hafriyat projelerine takviye çıkmaya devam ediyor.

Son olarak Denizli’deki iki değerli antik kentte hafriyat ça­lışmalarına katkı sunmaya başlayan Banka, Laodikeia Antik Kenti’nde Prof. Dr. Ce­lal Şimşek başkanlığında, Tri­polis Antik Kenti’nde Prof. Dr. Bahadır Duman başkanlığın­da yürütülen bilimsel hafriyat ve araştırmalara 5 yıl boyunca dayanak sağlayacağını açıkladı.

“Arkeolojiyi, toplumsal sorumluluk alanı olarak görüyoruz”

Konuyla ilgili açıklama­da bulunan İş Bankası Genel Müdür Yardımcısı Suat Sö­zen, “Kadim uygarlıkların izi­ni sürerek ülkemizin ve dün­yanın güçlü kültürel mirasına katkı sağlayan arke­olojik çalışmalar büyük kıymet taşıyor. Bu uzun soluklu ça­lışmalar, ağır emek ve ça­balarla sürdürülüyor. İş Sa­nat aracılığıyla uzun müddettir takviye verdiğimiz arkeolojiyi kurumsal toplumsal sorumluluk alanlarından biri olarak görü­yoruz” dedi.

Şu ana kadar Gaziantep’te Zeugma Antik Kenti, Antalya’da Patara Antik Kenti, İzmir’de Teos Antik Kenti, Aydın’da Nysa Antik Kenti, Muğla’da Stratonikeia Antik Kenti ve Kırşehir-Kaman’daki hafriyat çalışmalarına katkıda bu­lunduklarının bilgisini veren Sözen, “Kazıların yapıldığı antik kentlerdeki gelişmeleri yakından izlerken, ülkemizin dünya mirasına sunduğu ve sunacağı katkıların zenginli­ğini her seferinde tekrar gö­rüyoruz.

Tripolis ve Laodike­ia Antik Kentlerinde de Lid­yalılar, Frigyalılar, Romalılar ve Bizanslılar’ın binlerce yıl­lık izlerini görmek mümkün. Esaslı bir geçmişin sessiz ta­nıkları olan ve tiyatrolardan agoralara, sütunlu caddelere birçok anıtsal yapıya konut sahip­liği yapan bu kentlerde emi­nim ki önümüzdeki periyotta de arkeolojik mirasımıza dair pek çok yeni bilgi ortaya çıka­caktır” diye konuştu.

Aktif ticaretin merkezleri ortasında yer alıyordu

Laodikeia Antik Kenti Hafriyat Lideri Prof. Dr. Celal Şimşek de 2003 yılında başlatılan hafriyat çalışmalarıyla antik kentin yavaş yavaş ayağa kaldırıldığını söyledi. Prof. Dr. Şimşek, “Laodikeia, 8 kilometrekarelik alana yayılan, Denizli’nin binlerce yıl evvelki etkin ticari hayatını yansıtan ve birçok belgeyi sunan bir kent olması prestijiyle kıymetli.

Tekstil ticaretine, ziraî faaliyetlere, hayvansal eserlere, mermer ticaretine konut sahipliği yapan; bir tıp fakültesi, iki tiyatrosu bulunan ve Olimpiya’daki olimpiyat oyunlarından sonra Anadolu’daki en faal heptatlon ve dekatlon yarışlarıyla bilinen bir antik kenti ortaya çıkarmaya çalışıyoruz. Çürüksu (Lykos) Vadisi’nin parlayan yıldızı Laodikeia, binlerce yıl öncesinden bizleri kucaklıyor. Biz, bu kültür mirasının gelecek jenerasyonlara aktarılması için canla başla çalışıyoruz” dedi.

Tarihe ve tabiata destek

Kültürel mirasın yanı sıra ağaçlandırma çalışmalarına da değer veren Türkiye İş Bankası, Türkiye’nin orman varlığını artırmayı ve birçok canlıya ömür alanı sunmayı amaçlayan 81 Vilayette 81 Orman projesinin 13’üncü durağı ise Kırklareli oldu. Bu kapsamda Kırklareli’nin Merkez ilçesindeki Karıncak köyünde yer alan 6 hektarlık alanda 20 bin fidan toprakla buluştu.

20-25 bin civarı bir nüfusa sahipti

Tripolis Antik Kenti Hafriyat Lideri Prof. Dr. Bahadır Duman ise 2012 yılından bu yana Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Pamukkale Üniversitesi ismine yılın 12 ayı devam eden hafriyat çalışmaları yürüttüklerini belirterek, “Tripolis’in en kıymetli özelliği bir yamaç kenti olması. Bu nedenle kentin kuzeyinden güneye gerçek akan erozyon toprağı katman katman bu kentin üstünü kapatmış.

Dolayısıyla hafriyat çalışmaları sonrasında yaklaşık 3 ve 9 metre ortasındaki dolgunun akabinde kentte yapılar sağlam bir halde, neredeyse çatı düzeyinde ortaya çıkabiliyor. M.Ö. 5500’lerde birinci yerleşim izlerini tespit ettiğimiz Tripolis’te 1920’lere kadar çeşitli katmanlara ilişkin, tarihin farklı sahnelerine ilişkin yerleşim izlerini görüyoruz. Mevcut kalıntılar dahilinde bilhassa MS. 2’nci ve 3’üncü yüzyılda kentte 20-25 bin civarında bir nüfusun yaşadığını öngörüyoruz” diye konuştu.