Bakan Şimşek açıkladı: Vergi borçlarının yüzde 88,8’inin tahsilat imkanı bulunmuyor
Hazine ve Maliye Bakanı Şimşek, devlete vergi borcu olanların bugün açıklanacağını duyurdu. 5 milyon liradan fazla vergi borcu olanların Gelir Yönetimi Başkanlığının internet sitesinde ilan edileceğini söyleyen Şimşek, borçluların iki liste halinde açıklayanacağını belirtti. Buna nazaran, birinci listede katılaşan vergi ve cezaları, ikinci listede de vadesi geçtiği halde ödenmemiş vergi ve cezalarının kamuoyuyla paylaşılacak.
‘Ya iflas etmişler ya da hiçbir mal varlıklıkları yok’
Şimşek, “kesinleşen tarhiyatlar” listesinde 2 bin 464 mükellefin yer aldığını ve bunların mutlaklaşan vergi ve cezalarının toplamının 53 milyar lira olduğunu aktararak, “Bu mükelleflerin 419’u gerçek kişi, 2 bin 45’i hukukî kişi. Listede yer alan mükelleflerin 299’u aktif ve toplam mükelleflerin yüzde 12,1’ini oluşturuyor. Bunlar ismine katılaşan vergi ve ceza meblağı 6,3 milyar lirayı buluyor. Terk mükellef sayısı ise 2 bin 165. Bunlar ismine mutlaklaşan vergi ve cezalar ise 46,6 milyar lira oldu.” diye konuştu.
Bu listede bulunanlara direkt “vergi borçlusu” denilemeyeceğini vurgulayan Şimşek, listede, vergi beyanlarında eksiklik bulunan yahut hiç beyanname vermeyen ya da haksız yere vergi iadesi alan mükelleflerle ilgili yapılmış tarhiyatlardan mutlaklaşmış olanların bulunduğunu bildirdi.
‘Çoğu uydurma evrak, vergi kaçırma üzere hedeflerle kurulmuş’
Şimşek, mutlaklaşan bu tarhiyatların ödenmiş olmasının açıklamaya mani olmadığına dikkati çekerek, “Bu nedenle öbür borçlu listesiyle karıştırılmamalıdır. Natürel bu listede yer alan mükelleflerin birçok gerçek bir faaliyeti olmadığı halde düzmece doküman düzenleme, vergi kaçırma üzere emellerle kurulmuş işletmeler. Listede yer alan 2 bin 464 mükelleften 1752’si bu tipten. Bunlar hakkında yapılan ve mutlaklaşan vergi ve ceza fiyatı 42,9 milyar lira ve bu meblağ ilan edilen toplam fiyatın yüzde 81,1’ine tekabül ediyor. Bu fiyatın tahsil kabiliyeti de yok. Çünkü bunlar ya iflas etmiş ya da haklarında iflas kararı olmasa da hiçbir mal varlığı bulunmayan işletmeler. Bunların sahiplerinin de malı yok. Bu tıp işletmeler çoklukla hiçbir malı bulunmayanlar ismine açılıyor, gayeye ulaşıldıktan sonra ortadan kayboluyor.” tabirlerini kullandı.
‘Sahteciler yapay zekayla tahsil edilecek’
Sahte doküman düzenleyerek haksız çıkar sağlayan bu çeşit işletmelerle gayret için çeşitli yasal düzenlemeler yaptıklarını lakin kimilerinin Anayasa Mahkemesince iptal edildiğini belirten Şimşek, “Bunlarla ilgili tekrar yasa çıkarıldı, kimi düzenlemelerimiz ise onaylandı. Kayıt dışı iktisatla gayret çalışmaları kapsamında kanundan kaçan ve sahtecilik yapan bu tıp mükellefleri tespit etmek için yapay zekadan yararlanıyoruz. Geçersiz doküman düzenleme riski yüksek mükellefler ile haksız iade talep etme riski yüksek olanları yapay zeka teknolojilerinden faydalanarak tespit etmek emeliyle TÜBİTAK Yapay Zeka Enstitüsü ile bir proje başlattık. Artık devletten haksız iade almak, uydurma doküman düzenlemek maksatlı kurulan işletmeleri, birçok datayı yapay zeka teknolojileriyle tahlil ederek çok kısa müddette tespit edebileceğiz ve bunların derhal mükellefiyetlerini kapatabileceğiz. Bu sayede gerek dürüst mükellefleri gerekse kamunun menfaatini koruyacağız.” değerlendirmesinde bulundu.
‘Çok uzun yıllara dayanan borçlar’
Şimşek, ikinci listede ise 31 Aralık 2023 prestijiyle vadesi geldiği halde 30 Eylül’e kadar ödenmemiş, meblağı 5 milyon lira ve üzerinde olan vergi ve cezalara ait açıklama yapılacağı bilgisini vererek, şöyle konuştu:
“Bu listedeki mükellef sayısı 36 bin 806’dır. Bunların 7 bin 948’i gerçek, 28 bin 858’i hükmî kişi. Bu mükelleflerin 4 bin 807’si aktif ve toplam mükellef sayısının yüzde 13,1’ini oluşturuyor. Terk mükellef sayısı ise 31 bin 999. Bu mükelleflerin vadesi geçtiği halde ödenmemiş vergi ve cezalarının toplamı 914,9 milyar lirayı buluyor. Aktif mükelleflerin toplam borç meblağı 113,8 milyar lira, toplam borç içindeki oranı da yüzde 12,4. Terk mükelleflerin borç meblağı ise 801,1 milyar liradır. Bakın, vergi borçlusu olarak açıklayacağımız 36 bin 806 mükellefin 30 bin 696’sının borcunun tahsil kabiliyeti yok. Vadesi geçtiği halde ödenmemiş vergi ve cezaların toplamı 914,9 milyar lira lakin tahsil kabiliyeti olmayan alacak fiyatı da 812,8 milyar lira. Bu alacakların yüzde 88,8’inin tahsilat imkanı bulunmuyor. Bunlar çok uzun yıllara dayanan borçlar.”
Bu alacakların neden tahsil edilemediğine de açıklık getiren Şimşek, “Bu mükelleflerin ya da yasal temsilcilerinin mal varlığı bulunmuyor. Haklarında tüm yasal süreçler yapılmış fakat alacaklar tahsil edilemiyor. Bunlar vakit aşımına uğramadığı sürece devletin yasal kayıtlarında yer alıyor. Vakit zaman da tahsilat tahakkuk oranları konusunda tenkitlere neden oluyor.” tabirlerini kullandı.
‘Vergi alacaklarının tahsili için titizlikle çalışılıyor’
Bakan Şimşek, vergi alacaklarının tahsili konusunda da titizlikle çalıştıklarını belirterek, şunları kaydetti:
“Devletin en değerli gelir kaynağı vergiler. Bu nedenle vaktinde ödenmesi son derece değerli. Vergi borcunu ödemeyenler hakkında tüm icra takiplerini yapıyoruz. Yeterli niyetli olup borcunu ödemede güç duruma düşen mükelleflerimize de taksitlendirme yoluyla yardımcı oluyoruz. Çalışan, üreten lakin borçlarını ödemede çok güç duruma düşen mükelleflerimiz olabiliyor. Tahsil kabiliyeti olan 113,8 milyar lira için vergi dairelerimiz tüm mükelleflerle görüşüyor, borçlarını ödemeleri konusunda gerekli kolaylıkları sağlıyor.”
