Bakan Fidan: Suriye’de çatışma niyetimiz yok

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, CNN Türk’te Hande Fırat’ın sorularını yanıtladı. Gündeme dair değerli açıklamalarda bulunan Fidan’ın konuşmasından öne çıkanlar ise şunlar:

Türkiye olarak Suriye’de yalnızca İsrail’de değil rastgele bir ülkeyle çatışma niyetimiz yok. Suriye bağımsız bir ülke ve artık yeni bir Suriye ile karşı karşıyayız. Bu Suriye’nin kendi savunma siyasetini, kendi dış siyasetini, kendi bölgesel işlerini, kendisini dizayn etmesine müsaade vermek gerekiyor. Niyet okuyucu yaklaşımlarla bir ekip ön alıcı önlemler geliştirmeye çalışmak İsrail’in yaptığı üzere provokatif oluyor. Bizim bilhassa bölge ülkeleriyle, Ürdün’le, Irak’la, Lübnan’la bir ortaya gelerek Suriye’nin de dahil olduğu kurduğumuz platform, DEAŞ ile gayret başta olmak üzere güvenlik meselelerini mercek altına alan bu platform nitekim çok işe yarıyor. Bu aslında özgür hâkim Suriye’nin kendi istekliliğiyle, bölge ülkeleriyle bir ortaya gelerek uzun yıllardır kurmaya başladığı birinci önemli platform.

“Suriye’de kimseyle çatışma niyetimiz yok”

Şimdi bu türlü bir durum varken İsrail’in bölgedeki yayılmacı bir kadro emellerini kullanarak Suriye’de provokasyon çıkarmaya çalışması kabul edilebilir bir mevzu değil. Yani Suriyelilerin buna ortaya koyduğu bir hal var. Bizim Türkiye olarak tekrar ediyorum, yalnızca İsrail’le değil, bölgede ait bir ülkeyle Suriye’de çatışma niyetimiz yok. Lakin Suriye’nin tekrar Türkiye’nin ulusal güvenliğini tehdit edecek bir iç karışıklığa, bir operasyona, bir provokasyona maruz kalmasını da izleyemeyiz. Ona da yalnızca bakmakla yetinmeyiz.

İsrail’in şu anda yürüttüğü operasyonlar her vakit söylediğimiz üzere ne Suriye’nin güvenliğine, ne İsrail’in güvenliğine hizmet eder operasyonlar. Bu uzun vadede Ortadoğu’da çok daha fazla istikrarsızlığı, güvensizliğe sebep olur. Hasebiyle bizim Türkiye olarak ön alıcı, diplomatik ve öbür önlemlerle bu sorunu daha başlamadan belirli bir noktada söndürmemiz gerekiyor.

Suriye ile bizim birçok alanda iş birliğimiz var ve Suriye’de de yeni hükümet daha yeni kuruldu. Bürokrasiyi daha yeni toparlıyorlar, ordusunu daha yeni bir ortaya getiriyor. Her şey çok yeni başlıyor. Bu yeni hükümetin halkına temel hizmetleri götürmesi, ticaret, bankacılık, iktisat, altyapı, üst yapı birçok alanda atması gereken adımlar var, verilmesi gereken hizmetler var.

Türkiye bu hususların hepsinde ülkü bir ortak olma, dost olma konusunda Cumhurbaşkanımızın ortaya koyduğu üzere büyük bir niyet taşıyor, önemli bir kapasitesi var. Suriye sahiden Türkiye’nin takviyesiyle birçok problemlerinin üstesinden gelebilecek durumda. Evvel niyetimiz var, sonra kapasitemiz var, sonra vizyonumuz var. Bütün bunun üçü birleştiği vakit bir dosta daha yararlı sizden diğer kimse olamaz. Bunu da Suriye’deki idare biliyor, bölgedeki ülkeler biliyor. Bizim Suriye’ye getirmeye çalıştığımız anlayış nitekim istikrara dayalı, refaha dayalı bir anlayış. Bunun içerisinde muhakkak ölçü güvenlik işbirliği olur, bunlar terörle gayret çerçevesinde olur dediğim üzere biz baştan beri terörle çabayı bir bölgesel sorun ilan ettik, bununla ilgili gerekli teşebbüsleri başlattık.

Daha dün Ürdün’de yaptığımız bakanlar seviyesindeki toplantının devamı niteliğinde teknik seviyede Ankara’da bakanlığımızın konut sahipliğinde bir toplantı düzenlendi. Atacağımız bu sefer somut adımlar nasıl olacak, bir operasyon karargahı nasıl olacak, nasıl hayata geçecek, hangi aktör ne kadar misyon alacak, DEAŞ ile nasıl gayret edecek bunların adımlarını atıyoruz. Şu anda Suriye’nin gereksinimi olan birçok alanda Türkiye’nin tabi ki dayanak vermesi doğaldır karşılıklı muahedeler çerçevesinde. Yani şayet Suriye kendisi güvenliğiyle ilgili bir badire görür, bununla ilgili bir bölgesel muahede yapmak isterse rastgele bir ülkeyle, ya da onu kendi bilecekleri şey.

“İsrail’in atakları bölgeyi provokasyona açık hale getirir”

İsrail baştan beri bakarsanız, son 3,5-4 aydır sistemli bir formda 8 Aralık’tan itibaren Esad ülkeyi terk ettiği günden itibaren çok sistemli bir halde sistemli bir ordunun kullanacağı ne kadar düşük bir amaç aldığını görüyoruz. Bir ordunun kullanacağı ne kadar uçak, helikopter, gemi, hava savunma üstü, radar üssü teker teker tahrip ediyor. Yani yeni gelen idareye, silahlı kuvvetlere hiçbir şey bırakmama konusunda bir strateji belirlemiş durumda ve bunu da adım adım geliştiriyor.

Yerlerini biliyor, muhtemelen yerleri evvelki rejim tarafından da giderken bunlara da verilmiş olabilir. Kardeşinin olduğu argümanı var. Bunların hepsi mümkün. Bunlar istihbarat edip geliştirme faaliyetleri, aşinası olduğumuz mevzular. Bunun çok sistemli bir formda yapıldığını görüyoruz aslında. Biliyorsunuz evvelden Esad varken İsrail bu operasyonları İran’ın ve Şii milislerin altyapısına yönelik yapıyordu daima son 3 yıldır. Artık Esad gittikten sonra yeni hükümetin eline bu çeşitten yeteneklerin kalmaması için çok sistemli bir hareket gösteriyor. Şu anda yeni hükümet daha büyük bir sorun kümesiyle baş başa olduğu için bu mevzulara yönelik açıktan şu ana kadar bir reaksiyon koymadı. Lakin tekrar ediyorum yani bu tipten tutumlar, hareketler, taarruzlar bölgeyi provokasyona açık hale getirir.

“Bize saldırmayan kimseye saldırmayız”

Biz bize saldırmayan hiçbir ülkeyle açıktan saldırmayız. Öteki bir ülkeyle ilgili hususa geldiğimiz vakit da orada istikrarsızlık çıkmaması değerli. Komşu olan bir ülkede bize de tesiri dokunacak, ziyanı dokunacak bir istikrarsızlık alanı çıkıyorsa orada biz buna seyirci kalamayız. Bununla ilgili atılması gereken başta diplomatik adımlar olmak üzere adımlarımızı atarız.

ABD Netanyahu’ya ayar vermeli

Gazze’yi, Filistin problemini temel alan bir Orta Doğu perspektifine baktığımız vakit Amerika’nın Netanyahu’ya tabiri caizse bir ayar vermesi, bir çerçeve çizmesi gerekiyor. Zira biliyorsunuz bir evvelki idare Biden idaresiydi. İsrail’in siyasetlerine kayıtsız takviye verdiği için hem Amerika’nın ağır bir meşruiyet kaybına, kredi kaybına hem de Amerika’nın temsil ettiği memleketler arası sistemin, başta batı medeniyeti diye tanımlanan siyasal ve normatif çerçevenin erozyonuna sebep oldu.

Trump’ın grubu bunu gözlemliyor. Trump iktidara gelirken hem Filistin’de hem Ukrayna’da savaşları sonlandırmayı ve global manada yeni bir savaş başlatmamayı vadederek geldi. Artık bu noktada hem Ukrayna’da bir sürat kazanıldığını görüyoruz hem de Gazze’de gelir gelmez bir adım attı biliyorsunuz. Umarız ikincisi de gelir. Zira birinci basamak olmuştu, ikinci etap olmadı. Burada İsrail’de bir çerçeve çizilmesi gerekiyor. Bu bir iktidar savaşı kendi ortalarında. Bu bir bölgesel savaşın da ötesinde. İşveren kim savaşı.

Amerika verdiği askeri yardımlar, para ve siyasi dayanak ve BM’deki durumu üzerinden mi işveren olacak? İsrail ve Yahudi lobisi Amerikalı siyasetçilere içeriden verdikleri takviye üzerinden mi işverenlik yapacak? Artık bu bir iç çabadır bu türlü tanımladığınız vakit. Yani burada artık bunun isminin konması gerekiyor.

Sayın Trump’ın liderlik özelliğiyle baktığınız vakit burada bu bahiste çok hassas olduğunu görüyorsunuz. Burada Siyonizme sempatisi vardır, İsrailli takviyeler, etraftaki beşerler da hakikaten o tarafta seçilmiş, atılmış insanlardır vs. Ancak günün sonunda şunu da duymak istemez, ya bu da İsrail’in adamı çıktı, yani o ne derse onu yapıyor, bunu duymak istemez herhalde. Bu kadar dünyayı karşısına alan bir insan herhalde Netanyahu ile hesaplaşmaktan kaçınmayacaktır diye düşünüyorum.

İsrail ile görüşme olur mu?

Cumhurbaşkanımızın karar vereceği onun seviyesinde olan bir bahis. Lakin dış politikayı koordine etmekten, onun çizdiği vizyonu hayata geçirmekten sorumlu bakan olarak, benim değerlendirmem şu olur, dış siyaset girdisi olarak, burada bizim birinci önceliğimiz, dediğim üzere bölgede herkes kendi güvenlik maksatlarını yerine getirirken kimsenin kimseyle çatışmaması.

İsrail’in bir kadro güvenlik maksatları var, Amerikalıların bir kadro güvenlik maksatları var, bizim bir ekip güvenlik gayelerimiz var, Iraklılar var, Ürdünlüler var, Suriye alanı için mesela konuşuyorum, Irak alanında yürüyen konularımız var. Irak alanında yıllardır operasyon yapıyoruz, orada bizim dışımızda da askeri yollar olan yapılar var. Bütün bunların hepsiyle bir çatışmasızlık sistemi kurarak, yani ben burada operasyon yapıyorum lakin senin güçlerinle de karşı karşıya gelmeyeceğim, benim gayem muhakkak, sistemi kuruyoruz. Artık Suriye’de de biz bir grup operasyonları yaparken, gerek havadan gerek öteki türlü, burada o bölgede uçak uçuran İsrail’le aşikâr bir noktada çatışmasızlık sistemi, tıpkı Amerikalılarla yaptığımız üzere, Ruslarla yaptığımız üzere olması gerekiyor. Suriye’de bizim Ruslarla, bu çok ağır çalıştırılmıştır, Rusların daha aktif olduğu devirde, Amerikalılarla, daha sonra İranlarla çatışmasızlık sistemimiz vardı. Artık bu sisteme aslında bir noktada İsrail’in de eklenmesi gerekiyor. Bunu temin edici alışılmış ki teknik yüzeyde temasların olması olağan.

“Çatışmazlık düzeneği kurulabilir”

Bizim prensipte mutabık kaldığımız, irade koyduğumuz, onay verdiğimiz konu şayet bir faaliyet yaparken bölgedeki aktörler, yalnızca İsrail değil, tekrar ediyorum, orada Rus askeri üssü var, Amerikalılar var, güneyde Ürdünlüler var, doğusunda Irak askeri yordamları var. Bunların hepsiyle bir çatışmasızlık, yani bir uyum sistemi içerisinde olmak, askeri operasyon yapılırken atılması gereken adımlardan biridir bu zati. Yani bu İsrail için geliştirilmiş özel bir formül değil.

Normalleşme konusunu şöyle izah etmek lazım. Yani Suriye üzerinden Türkiye-İsrail olağanlaşmasını ve normalleşmemesini tanımlamak şu an itibariyle büyük ölçüde eksik bir mevzu.

Zaten Cumhurbaşkanımızın iradesini o halde ortaya koydu. Biz ticari ilgiyi kesiyoruz, Büyükelçimizi geri çekiyoruz, Gazze’de ateşkes sağlanıp, insani yardımlar başlayana kadar.

“Trump, Cumhurbaşkanımıza hürmet duyuyor”

Bizim Suriye’de vatandaş olarak kaybımız yok. 8 Aralık’tan itibaren alt yapı ve üs yapı tertipli orduya ilişkin vuruluyor. Bizim deklare ettiğimiz üs bölgemiz yok. Suriye’ye biraz saygılı olmamız gerekiyor. Onların da değerlendirmeleri duruşları kıymetli. Trump, Cumhurbaşkanımıza hürmet duyuyor. Cumhurbaşkanımızla kendisi ortasında özdeşlik kuruyor. Bizim önderimiz Sayın Cumhurbaşkanımızın ortaya koyduğu muvaffakiyetler, global başkan oluşu, Trump üzere gerçek liderlik konusunda hassasiyet gösteren biri için örnek oluşturuyor. Cumhurbaşkanımızın da kendisine yönelik teveccühü var.

Liderlerin irade beyan ettiği bir bahis. Ne vakit ve nerede olacağını şu an konuşuyoruz. Mümkün olan en kısa vakitte gerçekleşecek.

CAATSA yaptırımları

Takılmamızın bir münasebeti vardı. Trump ve Cumhurbaşkanımızın görüşmesinden sonra başlatılan bir hareketin ivme kazandığını düşünüyorum. CAATSA bir kanun. Kanunda bir grup şeyler yapılması gerekebilir. Bu bahiste hukukçular çalışıyorlar. ABD’deki yeni idare mevzuyu çalışıyorlar.

Bizim F-35 ile ilgili başlamış bir sürecimiz vardı. Şu ana kadar kazanılmış olan hakkımız olan bahisler var. Belli firmalarınız burada üretimin modülü olmuş, onlar çıkarılmış. 2. süreç ise devam edecek miyiz, ne kadar devam edeceğiz buna bakılacak. Hava Kuvvetleri’nin bizlerin de katkısı ile oluşturacağı tehdit durumu verisinden sonra Cumhurbaşkanımıza sunulur. CAATSA’ya takılan yatırımlarımız da oluyor. Kimi ana materyalleri yedek kesimleri mühimmatı dışardan alınıyor, bunların içinde ABD’de de var.

“ABD, Suriye’de diplomatik adımlar atmalı”

ABD’de yeni idare Suriye evrakı üzere mevzuları tekrar en baştan ele alıyor. Bu mevzuda onlara fırsat vermek gerekiyor. Lakin bu görüşler oluşturulurken ona nazaran birtakım diplomatik adımların atılması gerekiyor. Bizim bunu ağır bir formda yaptığımızı düşünüyorum. Kamplar var hapishaneler var. Bence PKK’nın ne olacağı sıkıntısı ABD’nin en son kederi. Trump idaresi bu mevzuyu pahalandırıyor. Bizim de konuşmalarımız yönlendirmelerimiz temaslarımız devam ediyor.

Irak için beklentimiz baş karışıklığına gidilmeden hassasiyet göstermesi gerekiyor. Sincar’ın temizlenmesi gerekiyor. Bağdat hükümeti ve Erbil’in sorumluluk alanları farklı olabiliyor. Kimileri bizimle Irak ortasındaki bahisler. Bir de Bağdat ve Erbil ortasındaki bahisler var.

“Güvenliğimizi kimsenin alacağı karara bırakmayız”

Her şey kamuoyunun önünde gerçekleşiyor. Davet yapıldı, bu davete ne yanıt verileceğine bakılıyor. Biz devlet olarak biz hiçbir vakit güvenliğimizi kimsenin alacağı karara bırakmayız. Milletimiz bunu bilsin, bizim askeri faaliyetlerimiz daima bu doğrultuda devam eder. Biz elbette bu problemin sulh ile çözülmesini isteriz lakin başka seçeneklere de hazırlıklıyız. Türkiye içerden bir atılım yaptı, dışarından da atak yapmaya çalışanlar olacaktır. Örgüt kendini kullandırmaya ne kadar müsaade edecek bunlar farklı okuma alanları.

Suriye hükümeti çok yeni bir hükümet. Biz iktidara geldik her şeyi halledeceğiz olmuyor gerçekler öteki. Uzattığınız sürece bunu risklere açık hale getirirsiniz. Örgütün her vakit için anlaşıyor üzere gözüküp, anlaşmama, müzakereleri kendi ajandasını ilerletme olarak kullanması hafızada. Bunlar bizim daima şahit olduğumuz hareket üslubu. Buna yönelik tavsiyemiz Suriye’ye dikkatli olmaları, hassas ve titizlikle çalışmaları.

“İşgal devam ettikçe Hamas orada olacak”

Hamas sivil halkın çektiği ezayı gördükten sonra bir an evvel ateşkesi istiyor. Biz de bu tarafta tavsiyede bulunuyoruz. İnsanların açlıktan öldüğü bir ortamdayız. Hamas her türlü adımı atıyor. Netanyahu bu açmazı görüyor. Hamas orada olduğu sürece bir direniş hareketi olacak zira bir işgal var.

Herkesin yaptığı bir plan var. Bizim İsrail ile olan olağanlaşma problemimizin koşulumuzu ortaya koyduk bu da Filistin sorunu. Bu ABD’nin çok umurunda olmayabilir. Şu an Suudi Arabistan ile İsrail birbirini tanımıyor ancak ABD her ikisi ile de yeterli. ABD’nin çok İsrail taraftarı olup Türkiye ile alaka geliştiremeyeceği manasına gelmiyor. Bu kozmik kabul görmüş bir münasebet bizim halimiz. Bütün kürenin çözemediği bir husus varsa bu daha büyük bir krizin habercisi ve ABD bunu anlıyor.

“Ukrayna ve Rusya savaş bittiğinde kayıplarını anlayacak”

Trump birtakım adımlar attı. Adımlar attıkça kimi ayrıntılarla karşılaştı. Bu hususta irade devam ettikçe olumlu sonuçlar olacaktır diye düşünüyorum. Hem Ukrayna hem Rusya savaş yorgunluğu içerisindeler. Şu an adrenalin yüksek. Kayıpların farkında değiller. Savaş durduğundan kayıplarını görecekler. Evvel ateşkese ulaşılması lazım. Rusya ve Ukrayna’nın bu bahiste niyetleri var. Bunlar çok yeni başlamış tartışmalar. Savaş uzun müddettir devam ediyor. Herkes birebirinin konumunu yeni öğreniyor. Bu hususta en çok fikri ve deneyimi olan biziz. Biz bunu ilgili taraflara aktarıyoruz. Cumhurbaşkanımızın da bu mevzuda çok önemli telkinleri var.

Cumhurbaşkanımızın genel bir çerçeve unsuru var. Her iki tarafın da mutabık kaldığı bir ateşkesin gözlemlenmesi bize bir rol düşecekse biz bir rol oynarız. Fakat her iki taraf da mutabık olmalı. Belirli yerlerde gözlemciyiz esasen. Burası aslında bizim mahallemiz. Buradaki barışa katkı vermeyeceğiz de neye katkı vereceğiz. Bunun altın prensibi her iki tarafın mutabık olması. Kolaya indirgeniyor. Mutabakatın içerisinde ateşkesin nasıl gözetleneceği hususu da giriyor. Tarafların mutabık olduğu mevzuya sizin katkı veriyor olmanızı taraflar zati kabul edecektir.

ABD’nin Ukrayna’da aldığı tutum bir evvelki rolünde savaşın sürükleyicisiydi. Avrupa da onlar da ABD’nin gerisinden gidiyordu. İngiltere ve Fransa ABD’nin çekilmesi ile birlikte bu boşluğu doldurmaya çalışıyor. Zira artık Trump onlar üzere düşünmüyor. Hatta Rusya ile ilgilerini ileri götürmeye çalışıyor.

Ticaret savaşları

Bana sorulduğu vakit eski tertip Türkiye’nin de içinde bulunduğu kimi ülkelere zorluk çıkarıyordu, şu an herkese çıkıyor herkes eşit diyerek latife yapıyorum. Bizim ilgili bakanlıklarımız var olan sürecin tanımlanması ve gerekli önlemlerin alınması için çalışma ve gayret halindeler. ABD’deki market finans kuruluşları var olan süreci nasıl görüyor derseniz onlar da bu değişime hazır değiller. Tertibin bozulacak olması, yenisinin daha uygun olacağına dair bir garanti olmaması tasayı de beraberinde getiriyor. Dünya ticaretini gümrük vergileri üzerinden bir sisteme gitmesi muhakkak ülkeler için çok âlâ, belirli ülkeler için çok yıkıcı olabilir. Bence Sayın Trump’ın bu konuda adım değişikliğine gidebileceğini düşünüyorum. Geri ileri adımlar değişebiliyor.

Avantaj ve dezavantaj her yere farklı yansıyacak. Ben en realist analizimizi yaptığımız vakit ben umutluyum. Biz her vakit için ne vakit geride kalıyorsunuz. Rakibiniz ileri gittiğinde geri gidiyorsunuz. Ancak yanınızdaki adam ABD tarafından geride bırakılınca siz ileri geçmiş oluyorsunuz. Bu belirsizlik sistemi Avrupa’daki rakiplerinizi geriletirse, siz ilerlemiş oluyorsunuz bu denklemde.

Çin ve ABD ortasındaki ticaret açığı çok büyük, bunu dengelemeye çalışıyorlar. Trump’ın yapmak istediği bu lakin Çin bunu istemiyor.

“Bağımsızlık peşinde olduğumuz için sıkıntılar yaşıyoruz”

Yıllardır bu ülkede siyasette aşikâr bir lisanın kullanıldığını görüyoruz. Çok ağır tenkitler var, bunun bir sonu var. Bunlar yapılıyor, ediliyor, oy için yapılıyor, yıpratmak için yapılıyor bir noktaya kadar. Lakin kimi şeyler var ki bu artık ağır halde çabamıza dokunuyor. Yani mandacı demek. Ben bunu duyduğum vakit birden teğe benim bu vatanın bağımsızlığı ve güvenliği için kendi ellerimle seçip misyona gönderip bir daha geri dönmeyen çocuklar geldi aklıma. Ben bunu taşıyamam. Bu ülke yıllardır askeriyle, istihbaratçısıyla, polisiyle, siviliyle, örgütlerin içerisindeki elemanlarıyla kimsenin görmediği, bilmediği muazzam bir savaş veriyor bu ülkeyi bağımsız tutmak için, ayakta tutmak için.

Bir manda peşinde olsaydı Cumhurbaşkanımız ne bu kadar iktisat krizimiz olurdu, ne siyasi krizimiz olurdu. Her şey tıkır tıkır giderdi. Biz bağımsızlık peşinde olduğumuz için bir ekip problemlerle karşılaşıyoruz. Elhamdülillah üstesinden de geliyoruz. Kendi kendimize bunları yürütüyoruz.

Biz Amerika ile hürmet içerisinde bir bağlantı, karşılıklı menfaatle dayalı eşit alaka içerisindeyiz. Bütün ülkelerle olduğumuz üzere lakin bunu duymak hakikaten ağır bir husus. Bu tenkidin ötesinde bu devletin tarihine ve bekasına yapılmış bir hakaret. Devlet olarak benim bunu taşımam mümkün değil. Bu manda lafını tarihin çöplüğünden çıkartıp bugüne taşımak öteki bir psikolojinin eseri. İktidar hırsıyla ne yaptığını bilmeyen, rastgele bir kutsalı tanımayan bir zihnin eseri. Yani kimi hususlar kullanılmaz, kimi tabirler kırmızı çizgidir. Bu ülkenin bir haysiyeti var, namusu var, onuru var. Siz bu ülkeyle bu biçimde konuşamazsınız.

Belli sıkıntılarla uğraşırken hangi aracı, yani soyut aracı, somut aracı, zihin aracını, pratik araçları kullanacağınıza yeterli karar vermeniz gerekiyor. Yani bütün bir savaş strateji dediğiniz bahis esasen gayeye, düşmana hangi silahla ne vakit nasıl müdahale edeceğiniz, size müdahale ettiği vakit da asgarî zayiatı nasıl vereceğiniz. Bütün bu strateji dediğiniz mevzu bunun etrafında döner. Artık biz ulusal rekabette yolumuza devam ederken bir ekip ıstıraplar, zorluklar karşımıza çıktığı vakit, devlet idaresi çok güç bir iş. Cumhurbaşkanımızın yıllardır büyük bir liderlik göstererek ortaya koyduğu çabayı aslında burada saatlerce, günlerce konuşsak, ben ayrıntılı çözümlesem, hangi stratejik hedeflerin, hangi stratejik araçların, uyum düzeneklerinin içeride ve dışarıda hesabı alan yüzlerce mevzuyu her bir olay için izah etsem burada haftalar yetmez buna.

Onun için devlet idaresi, bilhassa krizlerin olduğu bir yerde, büyük menfaatlerin olduğu bir yerde güç bir iştir. Mesuliyetli bir iştir, yani o denli rastgele olan bir bahis değildir bu. Değerli olan istikrarı, bağımsızlığı, birliği, bütünlüğü sağlayıcı liderliği gösterebilmektir. Siz bunu yıkmaya yönelik adım atıyorsanız sizin yaptığınız bu siyaset değildir, bu öteki bir şeydir.

Trumpın vergi tarifeleri

Ben Dışişleri Bakanı olarak yani tabi ki tahlil seviyesinde niyetlere bakarım lakin sonuçta temel itibariyle ortaya konan somut gerçekleri yönetmek ve onun ortaya çıkardığı tesirleri yönetmekle mükellefiz. Şu anda ona ağırlaşıyoruz. Eldeki mevzu bu, realite bu. Bununla uğraşmamız gerekiyor. Ben orada bir siyaset yani aslında temelinde de berbat bir niyetinin olmadığını göstermeye çalışıyorum. İşte ürküterek insanları bir yere getirmeye çalışıyor daha fazla berbata gitmeden. Hani birtakım örneklerde bunun çalıştığını görmesi her yerde çalışabileceğini gösteriyor. Sonra o adımı atıyor bakıyor çalışmıyor daha berbata gitmesin diye geri adım atılabiliyor. Yöneteceğiz bunu daima birlikte yöneteceğiz ancak dediğim üzere yani bizim için yani olumlu tek yani bu bahiste biz tek değiliz. Yani bu mevzuda bütün aktörler, global aktörler tıpkı muameleye natürel. Hasebiyle bu eşitlik de hoş bir şey.