AYSAD Başkanı Sait Salıcı: Üretimin ağırlığını Suriye’ye kaydıralım, marka kaslarımızı güçlendirelim

Nurdoğan A. ERGÜN

Kurallarının yine yazıldığı dünya tica­ret sahnesinde sade­ce ABD değil her ülkenin ko­rumacılık kalkanı kuşandığını söyleyen Ayakkabı Yan Sana­yicileri Derneği (AYSAD) Baş­kanı Sait Salıcı, bu manada dünyanın globalleşmeden yerelleşmeye kaydığını belirt­ti.

Her ülkenin kendi sınırla­rını çizip güçlü kaslarını or­taya koyacağı bir periyoda gi­rildiğini lisana getiren Salıcı, Türkiye’nin de ayakkabı başta olmak üzere güçlü olacağı sek­törlerde yerli ve marka kasla­rını kuvvetlendirmesi gerek­liliğine vurgu yaptı. Ayakka­bıda modanın devi İtalya’nın üretiminin yükünü Arna­vutluk, Tiran üzere bölgelere kaydırdığını, Türkiye’nin de benzeri modelle ilerleyebile­ceğini tabir eden Salıcı’ya gö­re, tertip ülkesi olabil­mek için üretimde ‘arka bah­çe’ bulmak kural. Türkiye için art bahçenin Suriye olabile­ceği görüşünü paylaşan Salı­cı, “Bu üretimden büsbütün çıkalım demek değil. Şu anda bizim için en ülkü bölge Suri­ye.

Zaten şu anda da Halep’te ufaktan terlik, ayakkabı üre­timi başlamış durumda. Bu­nu daha ileri taşıyacak ve ka­lıcı hale getirecek siyasetler geliştirmeliyiz” dedi. Salıcı’ya nazaran, Özbekistan da üretim için düşünülebilir. “Fasoncu olmaya devam ettikçe bir yere gidemeyeceğiz, bitecek. Daha az üretimle markalaşıp sata­lım” diyen Salıcı, kesimlerin artık birleşip ortak üretim sü­recine geçmesi gerektiğini be­lirtti.

“Önlem alınmazsa sektörel göç olacak”

Türkiye’de başta emek yo­ğun dallar olmak üzere iş­veren üzerindeki yükler kal­dırılmadıkça, dallardan çı­kışların artacağını söyleyen Salıcı, “Sadece ayakkabı ya da yan sanayi değil tüm sek­törler için 2025 göç yılı ola­cak.

Özellikle Mısır, Fas, Ce­zayir, Özbekistan üzere ülke­lere giden firmalarımızı bir daha geri toplayamayız. Yetiş­miş elemanlarımız bu ülkele­re gidiyor. Oralarda yapılma­sı gereken en hoş iş modeli, düzgün paydaşlıklar bulup iş­gücünü, kârı ve bilgileri pay­laşıp büyümek” diye konuştu. 40-50 yıllık firmaların şu an­da para kazanmak değil yalnızca sistemi korumak için ayakta kalmaya çalıştığını lisana geti­ren Salıcı, “Bu ülkede birçok vadeler atlatmış, birçok sıkın­tılar yaşamış endüstrici, hiç bu kadar memnuniyetsiz bir dö­nem görmedi” yorumunu yap­tı.

KOSGEB tarafından emek ağır bölümlere sağlanan is­tihdam takviyesini tüm sorunla­ra karşı ‘kum tanesi’ biçiminde yorumlayan Salıcı, ayakkabı yan endüstrinin de dayanak kap­samına alındığını açıklayarak “Yine de kıymetli bir hamle” ifa­delerini kullandı.

“Artık Türkiye kıymetli değil çok pahalı”

Türkiye’de yüksek faiz, yük­sek enflasyon, düşük kur sar­malı içinde kalan endüstricinin çıkamadığını lisana getiren Sa­lıcı, şunları söyledi: “Özellik­le genel masraflar endüstricinin önünü tıkayan bir duvar. Tür­kiye kıymetli değil, çok çok pa­halı oldu artık. Edirne, Kars, Adıyaman hepsi değerli. Artık aşikâr bölgesel planlar yapalım, gidelim, orada üretelim di­ye bir şey yok artık. Endüstrici 3 bin çift üretiyorsa bugün bin-bin 500 çift lakin üretebiliyor. Dünya bir dönüşüme gidiyor artık. Farklı bir zihniyet içeri­sinde yönetmemiz gerekiyor. Son 3 yılda, 5 yılda öğrendikle­rimizi, gördüklerimizi, bildik­lerimizi unutmamız lazım.”

“Uzayan vadeler yerli-ithal makasını açtı”

Ayakkabı ana sanayi ile yan sanayi ortasında yaşanan ithal hammadde ve gümrük vergi­si konusunda da konuşan Sa­it Salıcı, “İki yıl evvel ayakka­bı ihracatı 1.5 milyar dolar ile tarihin rekorunu kırdı. O za­man da bu vergiler vardı.

Bu­gün sayılar düştükçe yan sanayi eserleri günah keçisi gösteriliyor. Yan sanayi olarak biz yerli katma paha üretmek istiyoruz. Montaj değil üre­timi destekliyoruz. O vakit ayakkabıya uygulanan ver­gi de kalksın. Burada aslında ayakkabıcı da yan endüstrici de şapkasını önüne koyacak. O vergi kalksın bu vergi kalksın değil bir ortaya gelip daha bir­likte neler yapabiliriz?

Nasıl daha üste taşıyabiliriz? Buna bakmamız lazım” de­di. Ana endüstrinin neden ithal hammadde konusunda ısrarcı olduğunu da yorumlayan Salı­cı, “Yerli üretimde üreticiden alırken uzun vade yapıldığı için paranın da maliyeti yük­sek oluyor. Uzayan vadeler yü­zünden yerli eserin maliyeti yüzde 15-20 daha kıymetli olu­yor. Vadeler 10-12 aya kadar uzadı. 12 aylık bir çekin alın­dığı ortamda da yüzde 50 fiyat farkı olağan oluyor” diye ko­nuştu.

“Avrupa’nın Çin’i Türkiye olabilir”

Çin’in artan üretim maliyet­leri ve global ticaretteki deği­şimin, Türkiye’ye Avrupa’nın yeni üretim üssü olma fırsa­tı sunduğunu söyleyen Salıcı, Türkiye’nin Avrupa pazarında güçlü bir oyuncu olması için katma kıymetli üretim ve mar­kalaşmanın koşul olduğunu vurguladı.

Salıcı, “Fırsat pen­ceresi açık, Türkiye kaliteli üretim ve yanlışsız stratejiyle Av­rupa’nın Çin’i olabilir. Küre­sel ticarette yaşanan değişim­ler, Türkiye’ye büyük bir fırsat kapısı aralıyor. Çin’in üretim maliyetlerinin artması ve Av­rupa’nın alternatif tedarikçi arayışına girmesi, Türkiye’yi Avrupa’nın yeni üretim üssü yapabilir. Son yıllarda Çin, dü­şük maliyetli üretim avanta­jını kaybederek markalaşma­ya ve daha yüksek katma de­ğerli eserlere yöneldi.

Üretim tesislerini Vietnam üzere daha düşük maliyetli ülkelere kay­dıran Çin, artık eski üretim gücünü Avrupa pazarı için es­kisi kadar kullanmıyor. Bu de­ğişim, Türkiye için tarihi bir baht yaratıyor. Türkiye’nin bu fırsatı değerlendirebil­mesi için yalnızca ucuz eser üretmekten vazgeçmesi ge­rekiyor. Türkiye’nin gerçek adımlarla Avrupa’da güçlü bir üretim ve marka ülkesi haline gelebilir” dedi.

“Hormonlu büyümeye organik diyet uymuyor”

Türkiye’de ayakkabı baş­ta olmak üzere kesimlerin 2000-2022 yılları ortasında ‘hormonlu’ bir biçimde büyü­düğünü söyleyen Sait Salıcı, “Bugünkü organik küçülme­yi endüstrinin bünyesi kaldır­mıyor” diye konuştu. Bugün şirketlerin nasıl küçüleceği­nin formülünü bilemediği­ni söyleyen Salıcı, “Evet şir­ketler 5 yılda yeterli çıkarlar el­de etti ancak bu şuurlu yatırım getirmeyen hormonlu bir bü­yümeydi. Bugünkü üretim ye­niden 2019 sayılarına dön­dü. Hasebiyle bizim 2019 yılındaymışız üzere başlayıp, bildiklerimizi unutup altya­pısı güçlü, sağlam yatırımlara yönelmemiz lazım. Yani hor­monlu periyodu unutmalıyız” sözlerini kullandı.

“Sanayici atılacak son kurşunu attı”

Reel kesimde birçok kişinin artık işini faiz kararlarına nazaran belirlediğini söyleyen Sait Salıcı, “İnsanlar artık ‘şu faiz kararı açıklansın, bu fuar bitsin işimi devam ettirip ettirmeyeceğime karar vereyim’ noktasına geldi. Zira artık insanların atılacak kurşunları kalmadı. Son kurşunlarını attılar. Her bolluğun bir darlığı var. Biz şu anda bu darlık sürecini yaşıyoruz. Son 3-4 yılda da pek bol bol bol iş oldu. Bol bol müşteri geldi. Bu darlık sürecini de fırsata çevirmemiz gerekiyor. Bu süreçte de en büyük misyon STK’lara düşüyor, kesimlerin de STK’larına sahip çıkması gerekiyor ” diye konuştu.

AYSAF, 72’nci sefer kapılarını açıyor

Ayakkabı Yan Sanayicileri Derneği AYSAD tarafından düzenlenen, kesiminde Avrasya’nın birinci, Avrupa’nın ise ikinci büyük fuarı olan Memleketler arası Ayakkabı Yan Sanayi Fuarı AYSAF, yarın kapılarını açıyor. Fuar, Pakistan, Hindistan, Özbekistan, İran, Rusya, Çin, Tunus, Cezayir, Mısır, Bulgaristan ve Türkiye Cumhuriyetleri’nden kıymetli ayakkabı üreticilerini bir ortaya getirecek.

72’nci defa düzenlenen AYSAF’da dünyanın dört bir yanından gelen ayakkabı yan sanayi gereçleri, deri, yapay deri, dokuma, taban, ökçe, aksesuar, makine, kimyasal ve kalıp üreticileri bir ortaya gelecek. Sait Salıcı, “Ayakkabı yan sanayi dalı olarak şiddetli bir süreçten geçiyoruz. İhracatımız düşerken, ithalatımız süratle artıyor. Bu durum, yerli üreticiler olarak bizleri derinden etkiliyor.

Sektörümüzün rekabet gücünü koruyabilmesi ve gelecekte varlığını sürdürebilmesi için acil tedbirler alınması gerekiyor. Artık ucuz iş gücüyle rekabet etmek mümkün değil. Kesim olarak daha fazla Ar-Ge›ye yatırım yapmalı, inovasyona odaklanmalı ve katma pahası yüksek eserler üretmeliyiz. AYSAF üzere fuarlar, bu dönüşüm için değerli bir platform sağlıyor. Hem ayakkabı hem de ayakkabı yan sanayi olarak gidecek daha çok yolumuz var” dedi.