Aydın’da hem ihracat hem üretim yelpazesi büyüyor

Özlem SARSIN

Aydın endüstrisinin tarım ve besin sürece bölümleri başta olmak üzere maki­ne, motorlu kara taşıtları ve trey­ler, hayvancılık bölümü ve maden kesimleri etrafında geliştiğini ve güç kazandığını tabir eden Aydın Sanayi Odası Yönetim Kurulu Baş­kanı Gökhan Maraş, Aydın sanayi­sinin 8 adet organize sanayi bölge­sinde sistemli bir formda konum­landığını belirtti.

Aydın’ın Büyük Ova Projesi kapsamı içinde olduğu için OS­B’ler dışında sanayi yeri üret­menin artık neredeyse imkânsız olduğunu söyleyen Maraş, bu ne­denle OSB’lerin Aydın sanayi­si için kıymetli bir pozisyonda oldu­ğuna işaret etti. 8 OSB’nin faali­yette olduğunu söz eden Maraş, “Aydın’da endüstricinin öncelik­li sorunu yer hususudur. Aydın da organize sanayi bölgelerimizde geniş alanlarımız yok. Güçlü top­raklarımız var ancak OSB’lerimiz­de sanayi parseli kâfi alanlar üretemiyoruz.

Planlı sanayileş­menin yapılabilmesi için mevcut OSB alanlarına nazaran, daha küçük ölçekli İhtisas OSB’lerin (Gıda, Maden vb) önünün açılması ve bu yerler için oluşturulacak alanlar hazine yahut mera yeri değilse kamulaştırılmasına takviye yahut teşvik verilmesi ehemmiyet arz etmek­tedir. Bir örnek vermek gerekirse, ASTİM OSB’de Aydın Valiliği ile bir proje geliştiriyoruz. OSB için­de bir Besin İhtisas Etabı kuruyo­ruz. Yalnızca Aydın’da yetişen lokal eserlerin işlenmesi için firmala­rımızı teşvik edeceğiz. Nace kod­larını da belirledik. Orada bir ma­kine üreticisi olmayacak. Yalnızca besin işleyen sürece tesisleri yer alacak. Bu etapta gümrükle ilgili bir saha da yapmak istiyoruz.

Me­sela gümrükten dönen eserlerin elleçlenmesinin daha sağlıklı bir ortamda yapılmasını istek ediyo­ruz. Soğuk hava depoları kurmayı istiyoruz. Aydın’da kestane üreti­minde de birinci sıradadır. Gönül ister ki bu kestaneleri yurt dışına işle­yip gönderelim. Tahminen bu mevzuda küçük bir kestane sürece merkezi de yapmak isteriz. Yapacak o ka­dar çok şey var ki Aydın’da. Katma pahalı eserler yapacak pek çok eserimiz var. Bunları çok düzgün de­ğerlendirmemiz lazım” dedi.

“Lojistik avantajlarımız Aydın’ı güçlendiriyor”

Aydın’ın, Ege Bölgesi’nde İz­mir, Muğla ve Denizli üzere büyük kentlere komşu bir pozisyonda yer aldığını ve bu durumun, bölgeyi ticaret ve lojistik manasında stra­tejik bir merkez haline getirdiği­ni söyleyen Maraş, “Özellikle Ay­dın-Denizli Otoyolu projesinin bir kısmının hizmete açılması, bu avantajı daha da güçlendirmiştir. Projenin büsbütün bitirilmesi ile birlikte bölgemizin sanayi ürün­lerinin iç pazara ve limanlara da­ha süratli ulaşması sağlanacak ve lo­jistik maliyetler düşecektir.

İzmir ile Antalya ortasında güçlü bir tica­ret sınırı oluşturacak olan bu oto­yol, bölgedeki ekonomik faaliyet­lerin canlanmasına büyük katkı sunacaktır. Öte yandan Aydın’ın lojistik avantajlarını artırmak için demiryolu altyapısının geliş­tirilmesi büyük bir gereksinim. İzmir limanlarına yakın bir pozisyonda olmamıza karşın, daha aktif ve süratli bir demiryolu ağına muhtaçlık duyuyoruz. Üretim süreçlerimiz­de hammadde tedariki, yarı ma­mul eserlerin transferi ve kesin eserlerin tüketiciye ulaştırılması üzere kritik evrelerde lojistik im­kânlar, iş sürekliliği ve rekabet gü­cü açısından belirleyici rol oynu­yor.

Bu sebeple Vilayetimizin en çok ih­tiyaç duyduğu ögeler ortasında öncelik süratli tren, sonra havaala­nı yer alıyor. Tren ile yük taşıma­cılığı, süratli tren ile insan kayna­ğını Denizli-Aydın-İzmir güzer­gâhında taşımak, ulaştırmak çok kıymetli. Bu yüzden çift sınırlı, elekt­rikli demir yolu sınırının Aydın’a ve Denizli’ ye ulaşımı sağlanırsa Vilayetimizi ekonomik olarak daha da güçlendirecektir” dedi.

Aydın’da gerek milletlerarası ge­rekse ulusal pazarlarda tanınan büyük kuruluşlar olduğunu an­cak yeni yatırım çekmekte sıkın­tı yaşadıklarını lisana getiren Ma­raş, “Nitelikli firmalarımız fazla. Aydın’ın en büyük düşüncesi dışar­dan yatırım almaktan zorlanma­sı.

Aydın’a yatırımların yönlendi­rilmesi lazım. Yatırımcı çekmekte zorlanıyoruz. Bu kapsamda mese­la başkanlığını yaptığım ASTİM OSB’de ağır tanıtım çalışmasına başlayacağız. Aydın genelinde de bu üslup tanıtım faaliyetlerine ih­tiyaç var. Bilhassa İzmir’de yatı­rım düşünen yatırımcıları Aydın’a çekebiliriz. Zira İzmir’deki ar­sa maliyetleri ile Aydın’daki arsa maliyetleri ortasında önemli anlam­da uçurum var. Vilayetimizde nitelikli iş gücü ıstırabı da yaşıyoruz.

3 vardiya çalışan firma sayısı par­makla gösterilecek kadar az. Ay­dın Sanayi Odası olarak, bölge­mizin ekonomik kalkınmasında değerli bir yere sahip olan nite­likli iş gücü eksikliği konusu­na bilhassa odaklanıyoruz. Ay­dın’daki sanayi işletmelerimiz, bilhassa nitelikli eleman konu­sunda zorluklar yaşamaktadır. Üretim dalında faaliyet gös­teren tüm iş kollarında kalifiyeli eleman bulamadığımız için ni­teliksiz iş gücüne yöneliyoruz.

Aydın’da birden fazla firmada erkekle­rin çalıştığı durumlarda artık bayan istihdamın arttığını göz­lemliyoruz. Bayanlarımızın da iş hayatında olmasını çok önem­siyoruz. Bugün forklift kulla­nıcısından kaynakçısına, CNC operatöründen kamyon kulla­nımına kadar pek çok işi bayan çalışanlarımız üstlenmiş du­rumdadır. Nitelikli iş gücü için meslek liseleri, meslek yükseko­kulları ve üniversitelerle iş birli­ği yaparak, nitelikli iş gücünün yetiştirilmesi sağlanmalıdır” dedi.

“İhracatta varlıklı potansiyele sahibiz”

Aydın’ın 2024 yılında ihraca­tın 1 milyar 850 milyon doları bulmasını beklediklerini kayde­den Maraş, fakat Aydın’ın sahip olduğu pahalar ile çok daha faz­la ihracat yapabilme potansiye­line sahip olduğunu vurguladı.

Ay­dın’ın, tarım, sanayi ve turizm baş­ta olmak üzere bölgeye bedel katan değerli bir merkez olduğunu tabir eden Maraş, “Başta Avrupa pazarı olmak üzere, birçok pazarda etkin­lik göstererek, ülke ekonomimize katkı sağlayan ihracat sayıları ortaya koyduk. Birebir vakitte re­kabetçi bir anlayışla yeni pazarla­ra da girmeye çalışıyoruz. Aydın, 2024 kasım ayında ihracatını yüz­de 7 artırarak 182,7 milyon dolara ulaştırdı. Bu muvaffakiyet, sanayicileri­mizin ve üreticilerimizin uluslara­rası pazarlardaki rekabet gücünü bir kere daha ortaya koyuyor” dedi.

Bu yıl Aydın’da ihracat çeşitliliğine dikkat çeken Maraş, “Bu yıl birinci sefer Arjantin, Kamerun ve Madagaskar üzere ülkelere ihracat gerçekleşti­rilmesi, pazar çeşitliliğimizin art­tığını göstermektedir. Teknolo­jik eser ihracatında şimdi istedi­ğimiz düzeylerde olmasak da, bu alandaki gayretlerimizi sürdürüyo­ruz. 2024 yılında ihracat hacminin 1 milyar 850 milyon doları bulma­sını öngörüyoruz” dedi.

“Kümelenelim, Sanayimizi geliştirelim”

Aydın’da firmaların devletin UR-GE (Uluslararası Rekabetçi­liğin Geliştirilmesinin Desteklen­mesi) projelerinden gereğince ya­rarlanmadığını tespit ettiklerini kaydeden Maraş, “Biz yeni dönem­de bu üslup hibelerden azamî yararlanmak için çalışacağız.

Ay­dın Sanayi Odası’nın UR-GE Ma­kine İmalat Projesi, kentteki birinci uygulama olup, iştirakçi 11 fir­ma için stratejik planlama, risk tahlili, sorun çözme teknikle­ri üzere 47 eğitim ve 5 danışmanlık programını kapsamaktadır. Ayrı­ca, yurtdışı iş seyahatleri ve fuar ka­tılımlarıyla firmaların uluslarara­sı pazarlarda güçlenmesi hedef­lenmektedir. İştirakçi firmaların projeden duyduğu memnuniyet, bu modelin besin bölümünde de uy­gulanmasına yönelik çalışmaları başlatmıştır.

Sonuç olarak maki­ne imalatındaki muvaffakiyet, hem Aydın endüstrisine hem de ihracat kapasi­tesine katkı sağlarken, tıpkı yakla­şım besin kesiminde de uygulana­rak kentin ekonomik gücünü ar­tırmayı hedeflemektedir. UR-GE Besin Projesi de, Aydın Sanayi Oda­sı tarafından, Ticaret Bakanlığı desteğiyle gıda sektöründeki fir­maların ihracat kapasitelerini ar­tırmak ve memleketler arası pazarlarda daha rekabetçi olmalarını sağla­mak emeliyle başlatılmıştır. Ken­dini geliştirmek isteyen tüm şir­ketlerimize kapımız açık. Küme­lenelim, sanayimizi geliştirelim.

Aydın’da bilhassa makine sektö­rü gelişime ve kümelenmeye çok açık bir bölüm. Büyük bir potansi­yel var vilayetimizde. Bizim üretim gü­cümüz ve yelpazemiz hakikaten geniş. TURQUALITY’e yönelik de çalışmalar yapmak istiyoruz. Şir­ketlerimizin fuar takviyelerinden de yararlanmaları konusunda cid­di çalışmalar yapacağız. Firmala­rımızı memleketler arası büyük fuarlar­dan yararlanmaları için destekle­mek istiyoruz” diye konuştu.

“Sanayici girdilerinin stabil olmasını istiyor”

Tüm dünya ekonomilerinde bü­yük kahırların olduğunu söyleyen ve bu türlü bir ortamda sanayicile­rin ayakta kalmaya çalıştığını ifa­de eden Maraş, “Sanayicilerimiz döviz kurunun kaç lira olduğundan çok hammadde masraflarının stabil olması ile ilgileniyor. Mali­yetlerimizin döviz kuruna endeks­lenmesi gerekiyor.

Euro ve doların enflasyon oranında artması gere­kir. Hükümetin bir grup projeleri var. Gayelerini yerine getirebil­mesi için de döviz kurlarını artı­racağını düşünmüyorum. Döviz kurları olması gereken düzeylerde olmadığı için ihracatçı kar edemi­yor hatta ziyan ediyor. Ülkemizin ihracat performansı açısında da olumlu beklentilerde bulunamıyo­ruz maalesef.

Öyle bir noktadayız ki bırakın kar etmeyi, baş başa çıkmak bile sevindirici. Pazarı ko­rumak için pek çok kuruluşumuz başa baş noktada fiyat veriyor. Sa­nayiciler büyük paralar kazanmı­yor, küçük karlılıklarla üretimini ayakta tutmaya, emekçisini işten çı­karmamaya, nizamını muhafazaya çalışıyor. Yaşanan zahmetlerin ya­nı sıra bir de ülkemizde maalesef iş randımanı açısından da badire var. Dünyada 8 saatlik iş saatlerini baz alarak yapılmış verimlilik istatis­tikleri var. Almanya’da endüstrici 1 çalışanından 7 buçuk saat randıman alıyor.

Ama ülkemizde 8 saatlik ça­lışma dilimindeki randıman 4 saat 20 dakika çıkıyor. Yani biz ülkemiz­de 1 kişinin yapabileceği işi 2 kişi­ye yaptırabiliyoruz. Almanya’da­ki üretim randımanını yakalayabilme­miz için 2 emekçi istihdam etmemiz gerekiyor. Halbuki onlar tıpkı işi 1 personele daha verimli bir formda yap­tırabiliyor. Personellik maliyetleri biz­de ucuz değil. Almanya’daki şirket­ler Türkiye’de işçiliğe ucuz gözü ile bakıyor ve sizden bir teklif istiyor. Ülkemizde 1 kişilik işi 2 şahsa yap­tırabildiğimiz için personellik maliyet­leri artıyor” dedi.

“Aydın Enginarı için coğrafik işaret”

Aydın’ın tarım ve besin bölümü etrafında şekillendiğini ve verimli toprakların pek çok eser hasat edildiğini söyleyen Maraş, “ Çok bilinmez ancak Aydın enginar üretiminde de çok uygun bir pozisyonda. Bu bahiste coğrafik işaret almak için çalışmalar yürütülüyor. Vilayetimizde 3 milyon baş enginar üretimi yapılıyor. Yaklaşık 5 yıldır Aydın enginarı parladı.

Henüz ihracat yok yurt içinde tüketiliyor. Aslında bu bahiste önemli bir ihracat çalışması yapılabilir lakin yurt dışında da enginar fiyatları çok düşük. Türkiye’de coğrafik işareti en fazla olan vilayet Aydın’dır. Memecik Zeytini, Aydın İnciri ve Aydın Kestanesi coğrafik işaretlidir ve artık enginar için de çalışmalar yapılıyor. Yalnızca tarım eserleri değil güçlü maden kaynaklarımız için de coğrafik işaret çalışmaları yapılıyor” bilgisini paylaştı.

“Aydın turizmi 12 aya yayılmalı”

Aydın’ın turizm açısından da beğenilen bir kent olduğunu belirten Maraş, sahip oldukları kültürel zenginliklerin daha âlâ kıymetlendirilerek Aydın’da turizm döneminin 12 aya yayılabileceğini vurguladı. Maraş bu hususta şunları söyledi, “ Deniz turizmi (Kuşadası, Didim), kültür turizmi (Aphrodisias, Milet, Tralleis) ve termal turizm potansiyeli (Germencik, Buharkent) ile Aydın, turizmi yıl geneline yayma potansiyeline sahiptir.

Ancak tarihi ve kültürel zenginliklerimizi gereğince tanıtamadığımızı ve kullanamadığımızı düşünüyorum. Mesela kurvaziyer turizminde çok güçlü bir destinasyon olan Kuşadası’na gelen gemileri yalnızca Efes’e değil başka antik kentlerimize de götürmemiz, zenginliklerimizi tanıtmamız lazım. Bu kapsamda her şey dahil otelcilik modelinden artık vazgeçmeliyiz.

Kuşadası Kongre Merkezi inşaatımız yıllardır atıl kaldı. Merkez şayet tamamlanabilirse, otellerimizdeki kapasitenin de kıymetlendirilmesi ile Kuşadası kongre turizminde de gelişebilir. Aydın, 2024 yılında 4 milyon 396 bin 433 yerli ve yabancı turisti ağırlayarak, geçen yıla nazaran yüzde 25 oranında bir artış sağladı. Bu, bölgedeki otel ve konaklama kesimini de güçlendirmekte; dolaylı olarak inşaat, besin ve hizmet bölümlerine de katkı sağlamaktadır.”