Araştırma sonucu ortaya koydu: Türkiye’de konut balonu var mı?
Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM), Türkiye’deki kira balonuna ait bir çalışma yaptı.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın 2010 Ocak-2025 Mart ortasında bölge seviyesinde yayınladığı konut fiyat endekslerini enflasyondan arındırıp incelenen çalışmada, Türkiye’de konut balonu olup olmadığına dair değerlendirmelerde bulundu.
Ortaya çıkan sonuçlara nazaran, pandemi sonrasında ülkenin her bölgesinde konut balonu oluştuğu ve bu balonların kıymetli bir kısmının sıkı para siyaseti ile sönmeye başladığının görüldüğü kaydedildi.
“Türkiye’de konut fiyat değişimi çok daha belirgin”
“Türkiye’de konutta fiyat balonları” ismiyle Gökhan Şahin Güneş tarafından hazırlanan raporda, Türkiye’deki konut fiyat değişimlerinin başka ülkelere kıyasla çok daha besbelli olduğuna vurgu yapıldı.
TCMB’nin takip ettiği 19 bölgenin bilgilerine nazaran yalnızca Erzurum, Erzincan, Bayburt, Ağrı, Kars, Iğdır ve Ardahan (TRA) içeren ve Malatya, Elâzığ, Bingöl, Tunceli, Van, Muş, Bitlis ve Hakkâri (TRB) içeren bölgelerde konut balonunun devam ettiği, öteki bölgelerde ve ülke genelinde ise konut balonlarının söndüğü kaydedildi.
15 senede 23 kere balon oluştu!
Raporda, 2010 Ocak-2025 Mart ortasında toplam 23 sefer balon oluştuğunu kaydedildi.
En fazla balonun İstanbul (TR10) (3 kez), Edirne, Kırklareli ve Tekirdağ (TR21) ve Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye (TR63) (2 kez) bölgelerinde olduğu, başka bölgelerde ise birer adet konut balonu gözlemlendiği aktarıldı.
Bazı bölgelerde konut balonları devam ediyor
Raporda, pandemiden sonra bütün bölgelerde ve ülke genelinde balon oluştuğunu kaydedilerek, şu açıklamalar yapıldı:
Bu devirde konut balonları farklı vakitlerde ortaya çıkmış ve sönmüştür. En erken balonlar 2021 Nisan’da Antalya, Burdur ve Isparta bölgesi (TR61) ve Gaziantep, Adıyaman, Kilis, Şanlıurfa, Diyarbakır, Mardin, Batman, Şırnak, Siirt bölgesinde (TRC) ortaya çıkmıştır.
Balonlar en erken 2023 Ağustos’ta İstanbul (TR10), Bolu, Kocaeli, Sakarya, Yalova ve Düzce bölgesi (TR42) ve Adana ve Mersin bölgesinde (TR62) sönmüştür. Fakat, Erzurum, Erzincan, Bayburt, Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan (TRA) ve Malatya, Elâzığ, Bingöl, Tunceli, Van, Muş, Bitlis, Hakkâri (TRB) bölgelerinde konut balonları hala devam etmektedir.”
En uzun süren balonlar hangi bölgelerde görüldü?
Rapora nazaran, en uzun süren balonlar Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da ortaya çıktı:
“En uzun süren konut balonları 35 aylık müddet ile 2022 Mayıs-2025 Mart ortasında Malatya, Elâzığ, Bingöl, Tunceli, Van, Muş, Bitlis, Hakkâri (TRB) bölgesinde ve 2021 Nisan-2024 Mart ortasında Gaziantep, Adıyaman, Kilis, Şanlıurfa, Diyarbakır, Mardin, Batman, Şırnak, Siirt (TRC) bölgesinde görülmüştür.
2021 Eylül-2024 Temmuz ortasında Konya, Karaman (TR52), 2021 Nisan-2024 Şubat ortasında Antalya, Burdur, Isparta (TR61) ve 2022 Haziran-2025 Mart ortasında Erzurum, Erzincan, Bayburt, Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan (TRA) bölgelerinde 34 aylık periyoda yayılan konut balonları tespit edilmiştir.”
En büyük kira balonunun Adana ve Mersin’de görüldüğü de eklendi:
“Buradaki sonuçlara nazaran en büyük beş konut balonu sırasıyla 2021 Ağustos-2023 Ağustos ortasında Adana ve Mersin’de (TR62) (yüzde 112,7), 2021 Kasım-2023 Kasım ortasında Ankara’da (TR51) (yüzde 111,8), 2021 Haziran-2024 Ocak ortasında Aydın, Denizli ve Muğla (TR32) (yüzde 110,4), 2021 Eylül-2024 Temmuz ortasında Konya ve Karaman’da (TR52) (yüzde 105,3) ve 2022 Şubat-2024 Ocak ortasında Edirne, Kırklareli ve Tekirdağ (TR21) (yüzde 100,2) görülmüştür.”
