Akıllı telefon sektörü: Teknolojik üstünlük ABD’de, üretim gücü Çin’de
Akıllı telefonlar, günlük hayatın vazgeçilmez unsurularından biri haline dönüştü. 2025 prestijiyle dünyada kullanımda olan 7,4 milyar akıllı telefon olduğu iddia ediliyor.
Akıllı telefonları üreten çok sayıda şirket olsa da birtakım markalar satış sayıları ve teknolojileriyle pazarı elinde tutuyor. Akıllı telefon pazarında öne çıkan ABD ve Çin, teknoloji yarışının bir kısmını da bu dalda sürdürüyor.
ABD, Apple ile bölümde güçlü bir konumda
Akıllı telefon pazarının büyüme oranı, aygıt değiştirme döngüsünün uzamasıyla birlikte son yıllarda düşüş gösterse de 2025’in birinci çeyreğinde yüzde 1,5 ile büyümesini sürdürdü.
ABD ve Çin ortasındaki tansiyona ve dünya ekonomisindeki gelişmelere karşın geçen yılın birinci çeyreğinde 300,3 milyon telefon sevkiyatı yapan bölüm, bu yılın birinci çeyreğinde bu sayısı 304,9 milyona yükseltti.
Yılın birinci çeyreğinde pazarda öne çıkan şirketlere bakıldığında, Samsung 60,6 milyon telefon sevkiyatıyla birinci sırada yer aldı. Samsung’u 57,9 milyonla Apple, 41,8 milyonla Xiaomi, 23,5 milyonla Oppo, 22,7 milyonla vivo izledi.
Çin, akıllı telefon bölümünde en fazla sevkiyat yapan 5 şirketten 3’üne (Xiaomi, Oppo, vivo) konut sahipliği yapıyor.
Buna karşılık ABD, yaklaşık 3 trilyon dolarlık piyasa kıymetine sahip Apple ile dalda güçlü bir pozisyonda. Dünyanın en kıymetli şirketi olan Apple, gelirinin yüzde 55’inden fazlasını iPhone satışlarından elde ediyor.
Yazılım tarafında ABD, Çin’e karşı üstün
Akıllı telefon satışlarının yanı sıra bu aygıtların yazılım altyapısı da değer taşıyor.
En fazla üretim yapan şirketlere bakıldığında Apple hariç birinci 5’teki öbür tüm şirketler ABD merkezli Google’ın Android işletim sistemini kullanıyor. Apple ise kendi işletim sistemi olan iOS’u kullanıcılarına sunuyor. Yazılım tarafında ABD, Çin’e karşı üstün pozisyonda.
İşletim sistemlerinin lisans fiyatları ve bu sistemlerin uygulama mağazalarından yapılan satışları hesaba katıldığında, ABD akıllı telefonlardaki yazılım altyapısıyla önemli bir ekonomik kaynağı elinde tutuyor.
Çin, Huawei ile önemli ilerleme kaydetti
Çin tarafında ise Huawei, akıllı telefonlarda önemli ilerleme kaydederken ABD’de çeşitli kısıtlamalarla karşı karşıya kalmıştı. Bu kısıtlamalarla birlikte Google’ın Android sistemlerine telefonlarında yer veremeyen şirket, HarmonyOS isimli kendi işletim sistemini geliştirdi. Şirket bu işletim sistemiyle Çin’de kıymetli bir kullanıcı sayısına ulaşsa da Google’ın kısıtlaması sonrası global ölçekte güç kaybetti.
ABD, Huawei başta olmak üzere birçok Çinli teknoloji şirketine önemli yaptırımlar uyguluyor. Bu yaptırımların birçok güvenlik kaygısı sebebiyle gerçekleşse de teknolojideki yarışın bir aracı olarak da bedellendiriliyor.
İki ülke ortasındaki yarışın kıymetli alanlarından birisi de her teknolojide olduğu üzere akıllı telefonlar için de kritik değer taşıyan çipler.
Akıllı telefon çiplerinde Mediatek birinci sırada
Akıllı telefon çiplerinde Tayvan merkezli Mediatek pazar hissesiyle birinci sırada yer alıyor. Mediatek’i Apple, Qualcomm, UNISOC, Samsung ve HiSilicon izliyor. ABD’li Apple ve Qualcomm pazarın 44’ünü elinde tutarken, Çinli UNISOC ve HiSilicon pazarın yüzde 17’sine sahip. Çip tarafında ABD’nin Çin’e karşı üstünlüğü bulunuyor.
ABD, Çin’in çip üretim kabiliyetini zayıflatmaya yönelik ihracat denetimlerini sıkılaştırma önlemlerini sürdürüyor. Buna karşılık Çin çiplerde kullanılan galyum ve germanyum unsurlarının önder üreticisi pozisyonunda. ABD’nin kısıtlamalarına karşı Çin, galyum ve germanyumun ABD’ye ihracatını yasakladı.
İki ülkede bağımlılığı azaltmaya çalışıyor
ABD, akıllı telefon pazarında en kıymetli markaya, bileşen ve yazılım altyapısına sahip olsa da üretim noktasında Çin’e bağımlı durumda. Apple başta olmak üzere birçok ABD’li teknoloji şirketi üretim için uzun yıllardır Çin’i tercih ediyor.
ABD’nin yanı sıra akıllı telefon üretim sayısı olarak birinci sırada yer alan Güney Kore merkezli Samsung da üretiminin kıymetli bir kısmını Çin’de gerçekleştiriyor.
Bu üretim gücü Çin’e teknoloji yarışında önemli bir avantaj sağlıyor. Çin böylelikle hem eser üreterek kar sağlıyor hem de bu teknolojik bilgi birikiminin dolaylı yollarla kendisine geçişine yer hazırlıyor.
Akıllı telefon dalında karşılıklı bağımlılık mevcut. Hem ABD hem Çin bu bağımlılığı azaltmak için çalışmalar yapıyor.
ABD teknoloji üretimini kendi topraklarına çekmek için bir dizi çalışma başlatırken Çin de inovasyon kapasite artışı, yerli işletim sistemi, çip geliştirme başta olmak üzere birçok alanda teknoloji yatırımları yapıyor.
ABD’li teknoloji devleri kendi ülkelerindeki fabrika yatırımlarının yanı sıra farklı ülkelerle de üretim merkezlerini çeşitlendirmeye çalışıyor.
Örneğin Apple, Çin’e bağımlılığı azaltma stratejisiyle Hindistan ve Vietnam üzere ülkelere üretim sınırını kısmen taşıdı. Geçen yılın bilgilerine nazaran Apple, toplam iPhone üretiminin yüzde 14’ünü Hindistan’da gerçekleştirdi.
Çin’in dünyanın en büyük akıllı telefon üretim üssü olması nedeniyle, tüm üretimi öbür ülkelere kaydırmanın güç ve karmaşık bir süreç olduğu belirtiliyor.
ABD ile Çin ortasındaki tansiyonun seyri, karşılıklı bağımlılıkların olduğu ve rekabetin iç içe geçtiği akıllı telefon kesimi başta olmak üzere birçok teknoloji üretiminin gidişatını yakından etkileyecek
