TCMB: Altında kota uygulamasıyla mücevherat ithalatı tarihsel ortalamanın üzerine çıktı
TCMB Genel Müdür Yardımcısı Altan Aldan, Kıdemli Ekonomist Okan Eren, Yardımcı Ekonomist Barbaros Eriş ve Uzman Yardımcısı Didem Yazıcı tarafından kaleme alınan “Altın İthalat Kotası ve Tüketim Talebi Göstergeleri” blog yazısı, Merkezin Güncesi sayfasında yayımlandı.
Yazıda şu görüşlere yer verildi:
“Altın ithalatındaki artışın cari süreçler istikrarı üzerindeki olumsuz tesirlerini azaltmak maksadıyla 2023 yılında işlenmemiş altın ithalatına kota uygulaması başladı. Kelam konusu uygulama, işlenmemiş altın ithalatını azaltmakla birlikte mücevherat eserleri ithalatında bir artışa neden oldu. Bu yazıda, kota nedeniyle altın ithalatı kompozisyonunda yaşanan değişimin tüketim talebi göstergelerine tesirini inceliyoruz.
Son yıllarda, pandemi ve jeopolitik riskler üzere nedenlerle altına olan global talepte ve altın ons fiyatında artış yaşanmakta. Bu ortamda, hanehalkının klasik olarak altın tutma eğiliminin yüksek olduğu Türkiye’de işlenmemiş altın ithalatında değerli artışlar oldu. Öte yandan, 7 Ağustos 2023 tarihinden itibaren geçerli olan kota uygulaması ile işlenmemiş altın ithalatı süratli bir biçimde geriledi (Grafik 1). Ağustos 2023’te 12 aylık birikimli olarak 34 milyar dolar düzeyinde olan işlenmemiş altın ithalatı, 2024 yılı kasım ayı prestijiyle yarı yarıya azalarak 17 milyar doların altına kadar geriledi.
Mücevherat ithalatı yaklaşık 4 kat arttı
Diğer taraftan, tüketim malları içinde sınıflandırılan mücevherat ithalatında kota sonrası devirde süratli bir artış olduğu dikkat çekiyor. 12 aylık mücevherat ithalatı, kota uygulamasının başladığı 2023 yılı ağustos ayında 1,6 milyar dolar civarındayken, geçen yılın kasım ayı prestijiyle yaklaşık 4 kat artarak 6,4 milyar doları aştı. İşlenmemiş altın ve mücevherat ithalatının toplamı ise, tıpkı periyotta 35,5 milyar dolardan 23 milyar dolar düzeyine geriledi. Öbür bir deyişle, toplam altın ithalatında kota uygulaması sonrasında gerileme gözlenirken kompozisyonunda da besbelli bir değişiklik yaşandı.
