2025, dünya ticaret savaşlarının başladığı yıl mı olacak?
TÜSİAD aktifliğine katılan ve tertipte söz alan IEA Başkanı Fatih Birol, petrol piyasalarına ait gelecek periyot öngörülerine değindi. Birol, “Çok büyük bir jeopolitik gelişme olmazsa, gelecek 1-2 yılda petrol piyasalarında rahat bir periyoda gireceğimizi düşünüyoruz” tabirini kullandı.
Birol, petrol arzındaki artışın talepten daha fazla olması nedeniyle petrol fiyatlarının 2025’te aşağı taraflı baskılanacağını kaydederek, “Bu da Türkiye üzere, petrol ithalatının iktisadında son derece değerli rol oynayan ülkeler için değerli bir haber.” dedi.
Doğal gaz piyasalarında da Katar ve ABD’deki sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) projelerinin tamamlanmasıyla güçlü bir arzın beklendiğini vurgulayan Birol, “Son 40 yılda inşa edilenin yüzde 50’si 3 yıl içinde piyasalara gelecek. 150 milyar metreküp. Şimdiye kadar satıcıların olan pazar, alıcıların pazarına dönüşecek ve doğal gaz fiyatlarında aşağıya yanlışsız baskı olacak” diye konuştu.
Yeni yatırım alanı: Pak güç teknolojileri
“Son 10 yılda elektrik talebi, güç talebinden 2 kat daha fazla büyüdü. Gelecek 10 yılda ise elektrik talebinin güç talebinden 6 kat daha fazla büyüyeceğini öngörüyoruz” diyen Birol, “Dünya genelinde inşa edilen elektrik santrallerinin yaklaşık yüzde 85’i yenilenebilir güç, yüzde 5’e yakını nükleer, geri kalan yüzde 10 ise kömür ve doğal gaz” bilgisini paylaştı.
Birol, dünyada satılan 5 araçtan birinin elektrikli olduğunu aktararak, “Çin’de şu anda satılan araçların yüzde 60’ı elektrikli. Çin’deki elektrikli araçların imalat fiyatı, içten yanmalıların maliyetine denk gelmeye başladı” formunda konuştu. Batarya teknolojilerinde de “muazzam” bir gelişmenin yaşandığını tabir eden Birol, maliyetlerin süratle düştüğünü söyledi. Birol, birçok ülkenin nükleer güce geri döndüğünü, bunun da büyük ölçekli santrallerin inşası, mevcut santrallerin işletme ömrünün uzatılması ve küçük modüler reaktörler projesi formunda olduğunu lisana getirdi.
Temiz gücün yeni bir yatırım alanı olduğunu kaydeden Birol, şöyle devam etti: “2015’te güç dalının toplam bütçesi dünyada 2 trilyon dolardı. Bunun 1 trilyonu fosil yakıtlara, 1 trilyonu da pak güce gidiyordu. Bugün ise güç kesiminin dünyada toplam bütçesi 3 trilyon dolar. Fosil yakıtlara giden yeniden 1 trilyon dolar lakin pak güce giden 2 trilyon dolar. Pak güç yatırımlarındaki büyümenin temel nedeni iklim değişikliğiyle uğraş değil ekonomik münasebetler. Bu 2 trilyon dolarlık pak güç yatırımının yüzde 85’i gelişmiş ülkeler ve Çin’de. Yüzde 15’i dünya nüfusunun 3’te 2’sinin yaşadığı gelişmekte olan ülkelerde. Bu da kıymetli bir sorun.”
Karbon vergisi uygulaması 2026 prestijiyle gündeme gelecek
Birol, AB ülkelerinin rekabet güçlerini arttırmak için yeni bir “sanayi master planı” geliştireceklerini, “Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması” uygulamasıyla da ticari bariyerler konusunda kıymetli adımlar atacaklarını söyledi.
Söz konusu sonda karbon vergisi uygulamasının 2026 prestijiyle gündeme geleceğini anımsatan Birol, bu uygulamanın Türkiye’yi de yakından ilgilendirdiğini belirtti. Birol, güç dünyasındaki değerli değişikliklere ait de “Petrol ve doğal gaz fiyatlarının makul düzeylerde düşecek olması bizim üzere ülkelere, AB’ye, Hindistan’a nefes alma imkanı sağlayacak ve enflasyonda da aşağı istikametli baskı yapacaktı.” dedi.
2025’e dikkat!
Sanayi kesimindeki dönüşüme ait de konuşan Birol, “Dönüşümü görmeyen, eski teknolojilerle kalmaya ve rekabet gücünü süratli bir formda yitirmeye mahkum. Ülkeler, yarının sanayi dalında ve rekabette önemli bir durum almak için birçok ticaret önlemlerine başvuracaklar. Bunlar hayatın modülü olacak. Önümüzdeki yıllarda güç, sanayi ve ticaret siyasetlerinin son derece uyumlu ve eşgüdümlü gitmesi gerekiyor.” tabirlerini kullandı. Birol, tüm bunlar dikkate alındığında tasa duyduğu kıymetli bir hususa ait ise “2025 yılı dünya ticaret savaşlarının başladığı yıl olabilir” değerlendirmesinde bulundu.