Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz: Son 4 ayda 26 puandan fazla enflasyon oranında bir düşüş oldu

Yılmaz, TBMM Plan ve Bütçe Komitesi’nde, 2025 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi ve 2023 Yılı Merkezi Yönetim Kesin Hesap Kanunu Teklifi’nin geneli ile Sayıştay raporları üzerinde yapılan görüşmelerde milletvekillerinin sorularını ve tenkitlerini yanıtladı.

Bütçenin yatırımı, istihdamı, üretimi ve ihracatı destekleyen, toplumsal refahı artırıcı bir yaklaşıma sahip olduğunu belirten Yılmaz, çalışanı, esnafı, emeklisi, genci ve yaşlısıyla toplumun tüm kesitlerinin muhtaçlıkları gözetilerek hazırlandığını söyledi.

Yılmaz, bütçenin Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat’taki zelzelelerin yaralarını sarmaya yönelik “yeniden imar bütçesi” de olduğunu bildirerek, “Üç başlık altında çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Konutların inşası, kalıcı konutların ve iş yerlerinin; altyapının tamiri; ekonomik ve toplumsal hayatın canlandırılması. Bu üç başlık altında ihya, imar çalışmalarımız sürüyor. Bütçe tahakkuk asıllı bir dokümandır. Tahakkuk eden harcamalar bütçede gösterilir. Lakin onların nakdi gerçekleşmeleri vakit içinde gerçekleşebilir. Tahakkuk bazlı baktığınız vakit 2,6 trilyon lira tahakkuk etmiş olacak bu yıl sonu prestijiyle.” tabirlerini kullandı.

Orta Vadeli Program (OVP) ile 12. Kalkınma Planı ortasında tutarsızlık bulunduğuna yönelik tenkide Yılmaz, planlarda kıymetli olanın siyaset çerçevesi olduğunu lisana getirerek, şöyle devam etti:

“Plan yaptığınız vakit varsayımlarla yaparsınız. O günkü varsayımlarınızla dünyadaki, bölgedeki durumu dikkate alarak bir iktisadın dünyada, bölgede gelişimine bakarak varsayımlarla bir perspektif çizersiniz. Planlardaki sayılardan daha değerli olan planların çizdiği siyaset çerçevesi, genel olarak çizdiği istikamettir.

Bunu temel almak lazım. Bunu temel aldığınız vakit OVP ile plan ortasında bir siyaset tutarsızlığı görmüyorum. Rakamsal farklılıklar olabilir. OVP zira her yıl yenilenen bir doküman ve o yıl içinde gerçekleşen gelişmeleri sayılara yansıtma imkanınız var. Münasebetiyle doğal olarak bir farklılık çıkabiliyor rakamsal olarak ancak siyaset çerçevemiz farklı değil. Planımızın odağında da OVP’nin odağında da yeşil ve dijital dönüşüm, istikrar, ekonomiyi büyütmek var.”

“Bölgesel eşitsizlikler katiyetle bu son 20 yılda artmadı, azaldı”

Yılmaz, orta ve uzun vadede enflasyonla çaba ile büyüme ortasında bir çelişki görmediklerini lisana getirerek, enflasyonun düşürülmesinin kalıcı refah artışı ve toplumsal istikrarlar açısından da kıymetli olduğunu kaydetti.

“Bölgesel eşitsizlikler mutlaka bu son 20 yılda artmadı, azaldı” diyen Yılmaz, Doğu-Güneydoğu bölgesinde altyapıya çok büyük yatırımlar yaptıklarını, güvenlik ve huzur ortamını geliştirdiklerini söyledi.

Yılmaz, dünyanın hiçbir ülkesi ve bölgesinin komşularla ticaret yapmadan, ekonomik bağlantılar kurmadan gelişemeyeceğini anlatarak, konuşmasını şöyle sürdürdü:

“Dolayısıyla bu çerçevede de iki projenin altını çizmek isterim. Bir tanesi Kalkınma Yolu Projesi. Irak’ı uzunluktan boya geçen hem Türkiye için milletlerarası alanda yeni bir perspektif açan hem de Doğu-Güneydoğu için gerçekten çok değerli olan bir yol olduğunu söz etmek isterim. Oburu de Zengezur Koridoru.

O da Kafkaslar’la, Türk Cumhuriyetleri ile Doğu Anadolu’nun irtibatı manasında, Türkiye’nin irtibatı manasında çok çok değerli. Bütün bunlarla birlikte, bölgemizdeki siyasi istikrarla birlikte doğal ki Doğu-Güneydoğu’nun Türkiye ortalamalarının üstünde büyüyeceğine inanıyorum. Zira uzun vakittir kullanılmamış bir potansiyel var. Bu potansiyel huzur ve itimat ortamında çok daha süratli bir halde harekete geçecektir.”

Enflasyonla uğraşa değinen Yılmaz, bu programın ve bütçenin en değerli amaçlarından birinin enflasyonu düşürmek olduğunu vurgulayarak, şunları kaydetti:

“Son 4 ayda 26 puandan fazla enflasyon oranında bir düşüş oldu. Bunun da önümüzdeki süreçlerde devam etmesini bekliyoruz ve gelecek yıl sonu prestijiyle yüzde 20’nin altında bir enflasyonu hedefliyoruz. 2026’da ise tek haneli bir sayısı hedefliyoruz. Hizmetlerde bir katılık var burada. Mallarda yüzde 40’lara yakın bir düzeye geldi aslında. Temel mallarda yüzde 30’un altına düşen bir enflasyon kelam konusu ancak bilhassa hizmet kesimlerinde bir katılık var. Bu katılık da vakit içinde kırılacak ve daha güçlü bir halde vatandaşımız bunu hissedecek. Temel mallarda, kimi mallarda bunu hissetmeye başladı vatandaşımız ancak daha geniş manada da önümüzdeki aylarda bunu daha yeterli hissedecek diye tabir etmek isterim.”

“2001’den bu yana en düşük seviye”

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz, bütçe açıklarını düşürdüklerini söyleyerek, “Bu sene 4,9 olan bütçe açığımızı gelecek yıl 3,1’e düşürüyoruz. Harcamalarımız bir ölçü geçen yıl öngördüğümüzün üstünde lakin malum deflatörümüz de öngörülenden daha yüksek oldu. Ulusal gelirimiz de daha fazla arttı. Münasebetiyle oransal olarak baktığımızda biz geçen yıl kamu harcamalarının ulusal gelire oranı yüzde 26,9 olacak demişiz. Şu anda iddia ettiğimiz gerçekleşme oranı 25,4. 1,5 puan civarında geçen yılda öngördüğümüzün altında bir kamu harcaması yapmışız. Gelecek yıl bu oranı 23,9’a düşürmeyi hedefliyoruz.” sözlerini kullandı.

Gelir vergisi yükünü azalttıklarını vurgulayan Yılmaz, vergilerde yapılan indirimlere ait bilgi verdi.

Yılmaz, Avrupa Birliği (AB) tarifli genel idare borç stokunun gayri safi yurt içi hasılaya oranının 2002’de yüzde 71,5’ten 2024’ün ikinci çeyreği prestijiyle yüzde 26,1’e gerilediğini vurgulayarak, “Bu tarihi düşük düzeylerden biri. 2001’den bu yana en düşük düzey. ‘Çok borçlandınız, memleketi borca batırdınız’ diyecek bir hal var mı yok mu siz takdir edin. Bu kapsamda ülkemiz hem AB ülkeleriyle hem de gelişmekte olan ülkelerle karşılaştırıldığında genel idare borç stoku açısından en az borçlu ülkeler ortasındadır.” değerlendirmesinde bulundu.

Yılmaz, sarsıntı harcamalarının azalmasıyla faiz harcamalarının hem bütçe içinde hem ulusal gelir içindeki hissesinin yine düşme eğilimine gireceğini anlattı.

Gelir dağılımında bir bozulma olduğunu söyleyen Yılmaz, şu sözleri kullandı:

“Dünyaya da baktığınızda gelir dağılımının bozulduğu bir süreçten geçiyoruz. Servet dağılımının ve gelir dağılımının. Pandemi sürecinde bilhassa birinci kez Birleşmiş Milletler’in (BM) sürdürülebilir kalkınma maksatları var. Birinci kere BM tarihinde bu sayılar geriye gitti. Bırakın güzelleşmeyi bütün dünyada toplumsal göstergelerde bir geriye gidiş yaşandı. Bunu aşmaya da kararlıyız.”

“Uluslararası sayılarla mukayese ettiğinizde bir farklılık kelam konusu değil”

Yılmaz, mutlak yoksulluğu büyük oranda Türkiye’nin aştığını vurgulayarak, “Göreli yoksullukla artık uğraşan bir ülke haline geldi ki gelişmiş ülkeler genelde böyledirler. Artık mutlak yoksulluk sayıları istatistik olarak manasını kaybeder zira bir yerden sonra. Lakin izafî yoksulluk tabi ki her vakit uğraşmamız, tartışmamız gereken bir husustur. Bu hususta da çalışmalarımızı sürdürüyoruz.” diye konuştu.

2012-2023 ortasında AB ülkelerinde gençlerin istihdama iştirak oranının 1,6 puan artarken Türkiye’de bu oranın 7,4 puan arttığını kaydeden Yılmaz, “Bizde 45,6 iken AB ülkelerinde 41.8 olmuş. Genç istihdamını ve bayan istihdamını bilhassa destekliyoruz, desteklemeye devam edeceğiz.” dedi.

Eurostat’ın datalarına nazaran, Avrupa’da işsizlik oranının yüzde 6,1 atıl iş gücü oranının ise yüzde 12 olduğunu anlatan Yılmaz, “Eurostat bilgilerine nazaran Türkiye’de 2023’te işsizlik oranı yüzde 9,4, atıl işsizlik oranı yüzde 19,6. Bu türlü abartılacak bir memleketler arası sayılarla mukayese ettiğinizde bir farklılık kelam konusu değil.” tabirlerini kullandı.

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz, milletvekillerinin okul paklığına ait soruları üzerine şu sözleri kullandı:

“Türkiye’de 60 bin 487 okulumuz var. Burada 49 bin 578 takımlı temizlikçi var. 30 bin Toplum Faydasına Çalışma Programı’ndan tahsis ettik. 63 bin 777 kişi de iş gücü ahenk programı dediğimiz yeni bir programla tahsis edildi. Münasebetiyle şu anda okullarımızın paklığı için 143 bin 355 işçi görevlendirilmiş durumda. Geçen yıl bu sayı 110 bindi. Noktasal olarak bir okulda bir sorun çıkmış olabilir. Tahminen birinci başladığında biraz gecikme oldu. Şu anda bir sorun olmaması gerekir.”

Yılmaz, bayram ikramiyeleri de dahil edildiğinde ortalama emekli aylığının 17 bin 827 lira olduğunu bildirdi.

Milletvekillerinin konuşmaları sırasında, “Türkiye’de 10 milyon göçmenden” kelam ettiğini belirten Yılmaz, “İçişleri Bakanlığımız saydı gelecek ayda ilan edecek. Bununla yakından uzaktan alakası yok. Herhalde arkadaşlarımız sokakta gördükleri her turisti, üniversitede eğitim almak için gelmiş öğrenciyi, yatırımlar yapmış, gelmiş insanları Suriyeli, süreksiz müdafaa altındaki nüfus zannediyorlar. Diğer türlü izah edemiyorum ben. Bu türlü bir durum kelam konusu değil.” diye konuştu.

İYİ Parti Samsun Milletvekili Erhan Usta, “Ümit Özdağ, ’15 milyon’ diyor. 5 milyona da vatandaşlık verdiniz herhalde?” sözleriyle itiraz edince Yılmaz, “Nerede saydınız 10 milyonu? Saymış mı Ümit Özdağ? Siz ona prestij mı ediyorsunuz? Bu teknik kapasitenizle ona mı prestij ediyorsunuz? Bunlar herhalde yabancı düşmanlığını körüklemek için ortaya konan, halkımızı tahrik etmeye çalışan telaffuzlar diye değerlendiriyorum.” diye karşılık verdi.

“GAP hareket planını açıklayacağız”

Yılmaz, Kur Muhafazalı Mevduat bakiyesinin evvelki yıl 143 milyar dolarlara kadar çıktığı bilgisini vererek, “Şu anda 40 milyar doların altına inmiş durumda. Piyasalarda bir istikrarsızlığa yol açmadan kademeli, etaplı bir halde KKM’yi düşürüyoruz.” diye konuştu.

Güneydoğu Anadolu Projesi kapsamında yeni bir hareket planı hazırladıklarını söyleyen Yılmaz, “Yakın bir gelecekte Şanlıurfa’da yeni GAP aksiyon planını ilan edeceğiz. DAP için de KOP için de DOKAP için de yaptık. Bu yeni hareket planlarını her birini ilgili bölgesinde, EKK’leri de o bölgelerde toplayarak, sivil toplumu, iş dünyasını da davet ederek bunları açıklayacağız. Birinci açıklayacağımız da GAP hareket planı olacak.” bilgisini verdi.

Komisyonda, görüşmelerin akabinde 2025 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi ve 2023 Yılı Merkezi Yönetim Kesin Hesap Kanunu Teklifi’nin hususlarına geçilmesi oylanarak kabul edildi. Daha sonra bütçe ve kesin hesap kanun tekliflerinin birinci ve ikinci unsurları okundu.