‘İklim kriziyle mücadele için’ güç birliği  

Başak Parıltı GÖKÇAM

Gezegen giderek ısı­nıyor. İklim değişik­liğinin tesirleri tabiat, canlılar ve toplumlar üzerin­de her geçen gün artmaya de­vam ederken, harekete geç­mek için ise vakit giderek daralıyor. İklim krizinin yı­kıcı tesirlerinden kaçınmak ve ada ülkelerinin sular al­tında kalmaması için bilim insanları ve sivil toplum ku­ruluşlarının tek bir gayesi var.

O da global ortalama sı­caklık artışını endüstrileşme öncesi periyoda nazaran 1.5oC’de sonlandırmayı başarmak. Bunun sağlanabilmesi için de gerekli olan şey global ölçekte sera gazı salımının 2050 yılına kadar net sıfır se­viyesine indirilmesi.

Mevcut siyasetler inançlı patikaya götürmüyor

Bu bağlamda, Türkiye’nin iklim kriziyle gayretini güçlendirecek siyasetlerin geliştirilmesi emeliyle 15 si­vil toplum kuruluşu bir ortaya gelerek İklim Ağı’nı kurarak, güç dönüşümü ve ekosis­tem bütünlüğünün sağlan­ması üzere kritik alanlarda so­mut adımlar talep ettiklerini duyurdu.

İklim Ağı’nın tanı­tım toplantısında konu­şan, WWF-Türkiye İklim ve Güç Programı Müdü­rü Tanyeli Behiç Sabuncu, “Mevcut siyasetler kritik eşik olan 1.5oC ile uyumlu bir azaltım sağlamıyor.

Bu bağ­lamda, Türkiye’nin 2053 net sıfır vizyonunun hayata ge­çirilebilmesi için tezli orta amaçlara muhtaçlığı var. Paris Mutabakatı kapsamında veri­len 2030 yılına yönelik taah­hüdün mutlak emisyon azal­tımı ön görecek halde göz­den geçirilmesi gerek. 2035 yılına yönelik bir sonraki he­def ise net sıfır emisyon he­defini destekleyecek bir emisyon azaltımı öngörüsü­nün yanında adil güç geçi­şine yönelik somut adımlarla desteklenmesi” dedi.

2025 yılında yürürlüğe gir­mesi planlanan İklim Kanu­nu taslağının, iklim değişik­liğiyle faal bir gayret için gerekli azaltım ve ahenk he­deflerini içermediğine dik­kat çeken TEMA Vakfı Çev­re Siyasetleri ve Uluslara­rası Alakalar Kısım Lider Yardımcısı Berna Balcıoğlu da, “İklim krizi çok katman­lı bir sorun olması nedeniyle iklim siyasetlerinin oluştu­rulma süreçlerinde kapsayı­cı yaklaşımların ele alınması hayati kıymet taşıyor.

Bu ne­denle sivil toplumun sürece dahil edilmesi gerekiyor. Bu çerçevede, uzman sivil top­lum kuruluşlarıyla birlik­te oluşturulan İklim Ağı’nın Türkiye›nin iklim politikala­rının geliştirilmesinde etki­li bir taraf olacağına inanıyo­ruz. Unutmamalıyız ki, iklim adaletinin sağlanabilmesi için iklim krizinden etkile­nen tüm kesitlerin siyaset oluşturma süreçlerine etkin olarak dâhil edilmesi gereki­yor” diye konuştu.

İklim siyasetlerinden ne bekleniyor?

Türkiye’de İklim Politika­larına Bakış: 2024 yılı Değer­lendirmesi ve 2025 yılından Beklentiler” başlıklı panelde Yeşil Fikir Derneği Pro­je Koordinatörü Özge Doruk ve Sürdürülebilir İktisat ve Finans Araştırmaları (SE­FİA) Derneği Analisti Tay­lan Kurt, 2025 yılında açık­lanması beklenen ikinci Ulu­sal İklim Maksadı (Nationally Determined Contribution – NDC) için sivil toplumun ta­leplerini lisana getirdiler.

Sivil toplum kuruluşla­rı, bilhassa Birleşmiş Mil­letler İklim Değişikliği Çer­çeve Sözleşmesi’nin 29’un­cu Taraflar Konferansı’nda (COP29) açıklanan Ener­ji Dönüşümü Yenilenebilir Güç 2035 yol haritasında­ki güneş ve rüzgâr gücü ka­pasitesinin 10 yılda dört katı­na çıkarılması maksadını olum­lu karşılarken, Ulusal Güç Planı ve 2053 Uzun Vadeli İk­lim Değişikliği Stratejisi’nde kömür dahil fosil yakıtlardan çıkışın yer almamasını ve bu­nun dışında nükleer gücün 2050 yılına kadar üç katına çı­karılması taahhüdünü, ulusal siyasetlere ait kaygı ve­rici gelişmeler olarak değer­lendirdi. Panelin ana mesaj­larından biri olarak, net sıfıra giden yolda kömürden çıkışın kaide olduğu vurgulandı.

İklim Ağı’na üye olan STK’lar

-Avrupa İklim Hareket Ağı (CAN Europe)

-Buğday Ekolojik Ömrü Destekleme Derneği

-ClientEarth

-Doğa Derneği

-Greenpeace Türkiye

-Hukuk Tabiat ve Toplum Vakfı (HUDOTO)

-İklim Değişikliği Siyaset ve Araştırmalar Derneği

(İDPAD

-İklim için 350 Derneği

(350 Türkiye)

-Mekanda Adalet

Derneği (MAD)

-Sürdürülebilir Ekonomi

ve Finans Araştırmaları Derneği (SEFiA)

-Temiz Hava Hakkı

Derneği (THHD)

-Türetim İktisadı Derneği

-TEMA, Türkiye Erozyonla Çaba, Ağaçlandırma ve Doğal Varlıkları Müdafaa Vakfı

-WWF-Türkiye (Doğal Hayatı Müdafaa Vakfı)

-Yeşil Niyet Derneği

Sektörel maksatlar belirlenmeli

Türkiye’nin iklim siyasetlerinin hukuksal tabanını oluşturacak İklim Kanunu’nun 2030 yılına kadar yüzde 35 mutlak emisyon azaltım amacını içermesi gerektiğini açık bir talep olarak söz eden İklim Ağı topluluğu, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından 2026 yılına kadar açıklanması beklenen ulusal adil geçiş stratejisinin ehemmiyetine vurgu yaptı. Bu bağlamda topluluk, strateji ve aksiyon planlarında sektörel gayelerin belirlenmesi gerektiğine dikkat çekti.