İsrail-İran ateşkesi Hürmüz’ü rahatlattı: Gemi trafiği arttı, petrol taşıma maliyetleri sert düştü!

İran ile İsrail ortasında geçen hafta sağlanan ateşkesin akabinde Hürmüz Boğazı’nda ticari gemi trafiğinde haftalık bazda artış görülürken, ham petrol ve petrol eseri taşıma maliyetleri keskin formda geriledi.

Küresel ticaret için stratejik bir pozisyonda bulunan Hürmüz Boğazı, İsrail’in İran’a hücumlarıyla başlayan 12 günlük çatışma sürecinde dikkatlerin çevrildiği nokta haline gelmişti. İran’ın Hürmüz Boğazını kapatabileceği ve bu nedenle Boğaz’dan geçen petrol ve sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) ticaretinin sekteye uğrayabileceğine yönelik kaygılar, fiyatlar ve taşıma maliyetlerinde sert yükselişleri beraberinde getirmişti.

İki ülke ortasında 12 gün süren çatışma periyodunda Hürmüz Boğazı’ndaki ticari gemi trafiğinde büyük çaplı bir düşüş gözlenmedi lakin 24 Haziran’da ilan edilen ateşkes sonrasında, Boğaz’dan geçişlere yönelik tasalar hafifledi.

İngiltere Deniz Ticaret Örgütü (UKMTO), 23-29 Haziran haftasını kapsayan Orta Doğu değerlendirmesinde, bölgedeki tehdit düzeyini “önemli” olarak nitelendirdi fakat Hürmüz Boğazı’ndaki ticari gemi trafiğinin olağana döndüğünü ve denizcilik açısından rastgele bir tehdit bulunmadığını duyurdu. Kurum, ateşkes mutabakatının güçlendirilmesinin Basra Körfezi’ndeki denizcilik kaynaklı gerginliği azaltacağını bildirdi.

UKMTO datalarından derlenen bilgilere nazaran, 23-29 Haziran haftasında Hürmüz Boğazı’ndan 885 gemi geçiş yaptı. Bu sayı, İran ve İsrail ortasında çatışmaların devam ettiği 16-22 Haziran haftasındaki geçişlere nazaran yüzde 4 daha yüksek gerçekleşti.

Öte yandan, İsrail’in İran’a hücumları öncesini kapsayan 8-15 Haziran haftasında Hürmüz Boğazını 900’ün üzerinde ticari gemi kullanmıştı.

Gerçek vakitli takip platformu MarineTraffic’ten edinilen bilgiler de İsrail ve İran ortasındaki çatışma sürecinde Hürmüz Boğazı’nda ticari gemi trafiğinin iki istikametli olarak devam ettiğini ve ateşkes sonrasında geçişlerin ölçülü artış gösterdiğini teyit etti.

Buna nazaran, İsrail’in İran’a hücumlarından evvelki gün olan 12 Haziran’da Hürmüz Boğazı’ndan günlük 88 ve 13 Haziran’da 103 gemi geçerken, bu sayı 17 Haziran’da 85 ile 12 günlük çatışma devrindeki en düşük düzeye indi.

İran ve İsrail ortasındaki ateşkesin ilan edildiği 24 Haziran’da Hürmüz Boğazını kullanan ticari gemi sayısı günlük 110’a yükseldi.

Taşıma maliyetleri düştü

Çatışma sırasında Hürmüz Boğazı’nın kapatılabileceğine yönelik telaşlar ve tanker operatörlerinin buradan geçişlere temkinli yaklaşması nedeniyle Boğaz’dan ham petrol ve petrol eseri taşımanın maliyeti keskin halde artış göstermişti. Bilhassa Hürmüz Boğaz’ından geçen petrol ve petrol eserlerinin büyük bir kısmının Asya ülkelerine ulaştırılması nedeniyle, Orta Doğu-Çin ve Orta Doğu-Japonya çizgisinde taşıma maliyetleri yükselmişti.

Londra Menkul Değerler Borsası’ndan (LSEG) edinilen “LSEG Shipping Insights” datalarına nazaran, Orta Doğu’dan Çin’e giden çok büyük ham petrol tankerleri (VLCC) için referans navlunlar, 12 Haziran’daki 44,92 Worldscale puandan ateşkes ilanı öncesi 24 Haziran’da 90 Worldscale puanın üzerine çıktı. Worldscale puanları, her büyük rota için yılbaşında belirlenen sabit bir temel fiyatın yüzde sözü olarak kullanılıyor.

Yüzde 44,5 geriledi!

Referans navlun ateşkesin devreye girdiği 25 Haziran prestijiyle düşüşe geçerek, 30 Haziran prestijiyle 50 WorldScale puana geriledi. Böylelikle, Orta Doğu’dan Çin’e ham petrol taşıma maliyeti ateşkes öncesine nazaran yüzde 44,5 geriledi.

Orta Doğu’dan Japonya’ya TC1 rotasında rafine petrol eseri taşıyan LR2 tipi orta uzunluk tankerler için referans navlunlar, 12 Haziran’da 116,84 Worldscale puan iken, ateşkes ilanı öncesi 24 Haziran’da 230 Worldscale puana yaklaştı.

Ateşkesin devrede olduğu 25 Haziran prestijiyle maliyetlerin gerilemeye başlamasıyla, Orta Doğu-Japonya rotasında petrol eserleri taşımaya ait referans navlun 30 Haziran’da 140 Worldscale puan düzeyine indi ve ateşkes öncesine nazaran yüzde 39 düşüş gösterdi.

Hürmüz Boğazı’nda taşıma maliyetleri hala çatışma öncesi düzeyin üzerinde bulunmasına karşın, analistler piyasanın risk odaklı yapıdan arz-talep dinamikleriyle şekillenen yapıya geçiş yaptığını ve navlun fiyatlarında düşüş potansiyeli olduğunu söz ediyor.