ASO Başkanı Seyit Ardıç: Yaşanan daralmanın yapısal tahribata dönüşme riski var

Ferit PARLAK

Son periyotta uygula­nan sıkı para ve mali­ye siyasetlerinin, enf­lasyonla uğraş ve makro­ekonomik istikrarı sağlama hedefi taşıdığını söz eden Ankara Sanayi Odası Başkanı Seyit Ardıç, “Ancak, bu politi­kaların direkt sonucu ola­rak ekonomik aktivitede be­lirgin bir yavaşlama gözlem­lenmektedir” diye konuştu.

Ardıç, “Bu sürecin en teh­likeli tarafı ise, sanayi sektö­ründe yaşanan daralmanın uzun vadeli yapısal tahribata dönüşme riskidir. Üretim alt­yapısının atıl kalması, nite­likli işgücünün kaybı, makine ve ekipmanların paha kaybı üzere ögeler, sanayi sektörü­nün toparlanmasını zorlaştı­rır ve potansiyel büyüme ka­pasitesini sınırlar” halinde konuştu.

Üreten için sancılı dönem

ASO Meclis Toplantısı’nda endüstricinin sıkıntılarını an­latan ve son devirde enflas­yonla uğraş kapsamın­da alınan sıkı para politika­sı kararlarını yakından takip ettiklerinin altını çizen Ar­dıç, “Bu adımların, orta vade­de fiyat istikrarını sağlama­ya yönelik olduğu konusun­da hemfikiriz. Sıkılaştırıcı siyasetlerle iktisadın so­ğuması, her ne kadar fiyat is­tikrarı açısından olumlu bir gelişme olarak görülse de, bu süreç bizim açımızdan olduk­ça sancılı geçmektedir” dedi.

Sıkı para siyasetlerinin bir uzantısı olan yüksek faiz oranlarının yatırım ve üretim kararlarını olumsuz etkile­diğini lisana getiren Ardıç, “Bu sayede krediye erişim zorlaş­makta, işletme sermayesi ih­tiyacı karşılanamamakta ve bilhassa KOBİ’ler başta ol­mak üzere gerçek kesimde önemli bir tahribat yaşanmaktadır” diye konuştu.

YTAK klasik bölümleri de kapsamalı

Ardıç, “Bu noktada, biz sa­nayicilerin yatırım gücünü artırma maksadıyla hükümeti­miz tarafından atılan adım­ları da yakından takip edi­yoruz. Yürürlüğe giren yeni Yatırım Teşvik Sistemi’ni, sa­nayimizin sürdürülebilir dö­nüşümünü destekleyecek ve yüksek katma pahalı üreti­mi hızlandıracak stratejik bir adım olarak değerlendiriyo­ruz” dedi.

Yeni sistemin kalkınma he­defleriyle uyumlu olduğu­nu kaydeden Lider Ardıç, “Özellikle teknoloji odak­lı ve dış ticaret istikrarını iyi­leştirici yatırımlara yöne­lik seçici yaklaşımı ile ülke­mizin kalkınma gayeleriyle uyumludur” biçiminde konuş­tu. Yeni Yatırım Teşvik Sis­teminin tamamlayıcısı ola­rak Yatırım Taahhütlü Avans Kredisi (YTAK) programına da değinen Ardıç, “YTAK 300 milyar liradan 500 milyar li­raya çıkarıldı.

Firmalarımı­zın yatırımlarına kıymetli bir ivme sağlayacağını düşün­düğüm bu adımlar için Cum­hurbaşkanımıza teşekkürle­rimi sunuyorum. Orta yüksek ve yüksek teknolojili üretim yapan firmalarımız için sağ­lanan bu tıp dayanakların ge­leneksel dallarımızı de kapsayacak formda çeşitlen­dirilmesi, üretimin devamlı­lığı ve rekabetçilik açısından çok pahalı olacaktır” açıkla­ması yaptı.

“Üretim olmadan büyüme oluyor!”

Enflasyonla çabada sıkılaştırıcı siyasetlerin ma­liyetini en çok sanayi sektö­rünün yaşadığını, büyüme datalarının teyit ettiğini savu­nan Ardıç, “2025 yılı 1. çeyrek büyüme sayıları yüzde 2 ile beklentilerin altında geldi. Büyümeye inşaat kesimi ve kısmi zayıflamaya karşın iç talebin kaynaklık ettiğini gö­rüyoruz.

Tüketim harcama­ları bir evvelki çeyreğe nazaran bir ölçü azalmış olmasına rağmen yeniden de yüksek oldu­ğu dikkat çekiyor. Ekonomi­nin arz tarafında ise sanayi ve tarım dallarında önemli bir daralma var. Endüstride yüzde 1,8, tarımda yüzde 2’lik daral­ma, üretim olmadan büyü­meye işaret ediyor. 2024 yı­lı birinci çeyreğinde yüzde 21.7 olan endüstrinin gayrisafi yurt içi hasıla içindeki hissesi, yüz­de 19.2’ye geriledi” ifadeleri­ni kullandı.

İhracat 2 çeyrektir negatif tarafta

Ardıç, “İmalat sanayiinde mevsimsel tesirlerden arındı­rılmış kapasite kullanım ora­nı da Haziran ayında, bir ön­ceki aya nazaran 0.7 puan azala­rak, 6 Şubat sarsıntılarından sonraki en düşük düzey olan yüzde 74.4’e düştü. İki çey­rektir negatif seyreden net ihracatın büyümeyi 0,6 puan aşağıya çektiğini görüyoruz. İstikrarlı ve sürdürülebilir kalkınma amaçlarımıza ula­şabilmek için sınai üretimin artırılması büyük ehemmiyet taşı­yor” diye konuştu.

Dezenf­lasyonist süreç açısından 1. çeyrek büyüme bilgilerinin olumlu değerlendirilebilece­ğini söyleyen Ardıç, “Ancak ekonomin arz tarafı açısın­dan sorunluyuz. Enflasyonla uğraşta arz istikametinin de güçlü tutulmasının en az ta­lep idaresi kadar değerli ol­duğunu defaatle söz ediyo­ruz. Arzda yaşanacak şokla­rın hem ek enflasyonist bir tesire neden olacağı hem de ihracat ve istihdama olumsuz yansıyarak işsizliği artırabi­leceği unutulmamalı” dedi.

“Para siyasetindeki adımlar, Maliye’de de gerekiyor”

Seyit Ardıç, enflasyonun en değerli gündem unsuru ol­maya devam ettiğine dikkat çekti. Ardıç şunları söyledi:

“Ülkemizin enflasyon gös­tergelerinin global ortala­maların hayli üzerinde olması, fiyat istikrarını sağ­layabilmek için hala kat et­memiz gereken değerli bir uzaklık olduğunu ortaya ko­yuyor.” Dedi. Ardıç, “Enflas­yonla gayret için para po­litikasında rasyonel adımlar atılıyor. Maliye politikasın­dan gelecek güçlü takviye ba­şarıya ulaşmanın anahtarı olacaktır.”

Kamuda tasarruf yapıldığı­na ait güçlü ve somut ör­neklerin, kamuoyunda enf­lasyonun düşeceğine dair beklentiyi kuvvetlendirece­ğine vurgu yapan Lider Ar­dıç, “Kamu mali disiplininin yalnızca gelirleri artırarak de­ğil, harcamalarda tasarruf­la da sağlandığı kanaatinin yaygınlaşması, dezenflas­yon sürecinde elde edilecek muvaffakiyetin temel belirleyicisi olacaktır” açıklamasında bu­lundu.

“Yapısal ıslahatlar süratle hayata geçirilmeli”

ASO Başkanı Seyit Ardıç, 2022 Aralık ayında vazifeye geldiğinden bu yana endüstrimizin gelişmesi ve sürdürülebilir ekonomik kalkınmamıza katkı sağlamak gayesiyle sıkıntıları lisana getirip teklifler sunduğunu söyledi. Ardıç, “Her kezinde da yapısal ıslahatların değerine vurgu yapıyorum. Halbuki yapısal ıslahat yalnızca teknik bir kavram değil; tıpkı vakitte bir irade, bir vizyon sorunudur.

Hukukun üstünlüğünden eğitim sistemine, vergi yapısından iş gücü piyasasına kadar birçok alanda atılması gereken adımlar, geleceğimizi direkt şekillendiriyor. Sürdürülebilir büyüme ve orta gelir tuzağından çıkış için enflasyonla uğraş, yatırım ortamı ve iklimi, istihdam piyasası, toplumsal yardımlar, eğitim başta olmak üzere birçok alanda yapısal ıslahatların süratle hayata geçirilmesine gereksinimimiz var. Hamasetle, kararlılıkla ve ortak akılla hareket ederek yol almalıyız” formunda konuştu.

“Tedarik zincirindeki riskler, bizleri zora soktu”

Yılın birinci yarısını geride kalırken, beklentilerin risk algısının hala devam ettiğini gösterdiğini kaydeden Seyit Ardıç, “Rusya-Ukrayna savaşının tesirlerini, Suriye’de yaşananları konuşurken, artık de Orta Doğu’da yükselen yeni bir çatışma dalgası ile karşı karşıya kaldık.

Gazze’de yaptığı soykırımla tüm insanlığı utandıran İsrail’in İran’a taarruzları, İran’ın misillemeleri ve ABD’nin müdahil olmasıyla yaşanan süreç, global ölçekte dertleri tepeye taşıdı” dedi. Yakın coğrafyada istikrarsızlığı tüm şiddetiyle körükleyen gelişmelerin global ekonomiyi de derinden etkilediğini vurgulayan Ardıç, “Zaten hassas istikrarlar üzerinde duran global sistem daha da kırılgan hale geliyor.

Özellikle güç fiyatlarında görülen dalgalanmalar, petrol ve doğalgaz arzına yönelik tehditler, dünya ekonomilerindeki belirsizlik dalgasını tetikliyor” biçiminde konuştu. Yeni risklere de değinen Lider Ardıç, “Enerji fiyatları kaynaklı global enflasyon baskısının yine artması, merkez bankalarının faiz siyasetlerini daha da karmaşık hale getiriyor; tedarik zincirlerinde oluşan yeni riskler ise gerçek bölümü zora sokuyor.” Dedi.

“Bırakın vizeyi randevu alamıyoruz”

Vize sorununa farklı bir parantez açan Ardıç, “İş görüşmeleri ve mutabakatları yapmak, fuarlara katılmak için Avrupa Birliği ülkelerine seyahat etmek istediğimizde vize manisi ile karşılaşıyoruz. Vize alabilmeyi bırakın, müracaat için randevu bile alamıyoruz ya da aylar sonrasına gün veriliyor” dedi. Ardıç kelamlarını şöyle sürdürdü: “Biz sanayicilerin tekraren şikayet ettiği vize sorununu Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonu Lideri Büyükelçi Thomas Ossowski de lisana getirdi.

Türkler’in vize için aylarca beklemesine reaksiyon gösterdi ve ‘Bu, hepimiz için utanç verici’ açıklaması yaptı. Büyükelçi, ‘Stratejik ortak, çok değerli bir NATO müttefiki olan Türkiye’nin vizesiz seyahat imkanı olmaması nasıl olabilir?’ diye soruyor. Biz de AB Büyükelçisi’ne soralım o vakit? Bırakın vizesiz seyahati, vize randevusu bile alamamak nasıl olabilir? Dış ticaretimizin yarısını gerçekleştirdiğimiz Avrupa Birliği ile yaşadığımız bu vize sıkıntısının artık tahlile kavuşması için tüm taraflar gerekli adımları atmalı ve iş insanlarımızın önündeki bu mahzur kalkmalıdır.”

“Eleştiririz lakin tek yürek olmayı da güzel biliriz”

ASO Başkanı Ardıç, ekonomide, eğitimde, hukukta, demokraside elbette eksik ve yanlışların olabileceğini lisana getirdi. Ardıç, vakit zaman farklı düşünebilir, tartışabiliriz. Tenkitlerimizi lisana getirir, tahlil tekliflerimizi sunarız. Lakin sıkıntı memleket olduğunda; dışarıdan gelen bir tehdit, ortak geleceğimizi ilgilendiren bir gelişme kelam mevzusuysa, işte o vakit tüm farklılıklarımızı bir kenara bırakır, bir olmayı, birlikte olmayı, tek yürek, tek yumruk olmayı çok uygun biliriz. Biz endüstriciler olarak yalnızca üretimle, istihdamla, ihracatla değil; aklımızla, vicdanımızla, inancımızla da ülkemizin geleceğine sahip çıkıyoruz. Ortak gayemiz belli: Başı dik, birliği güçlü, yarınları umut dolu bir Türkiye” dedi.