AYM’den TL’yi Koruma Kanunu’ndaki düzenlemeye ilişkin iptal kararı

Resmi Gazete’de yer alan karara nazaran, Gaziosmanpaşa 1. Sulh Ceza Hakimliği, yargılamasına baktığı davada düzenlemenin Anayasa’ya muhalif olduğu gerekçesiyle iptali için Yüksek Mahkemeye başvurdu.

İzinsiz giriş ve çıkışa reyip bedelle ceza öngörülmüştü

Başvuruda, ilgili kanunun 1. unsuruyla “bildirim ve müsaade kaidesine uymadan döviz, banknot, pay senetleri ve tahvillerin alım ve satımının ve bunlar ile kıymetli madenler ve değerli taşlarla bunlardan yapılmış ya da bunları içeren her türlü eşya ve kıymetlerin ve ticari senetlerle ödeme sağlamak için kullanılan her türlü araç ve dokümanın ülke dışına çıkarılması yahut ülkeye getirilmesinin” yasaklandığı, buna alışılmamış davrananlara kanunun 3. hususuyla yaptırım uygulanmasının öngörüldüğü tabir edildi.

Mülkiyet hakkına ters bulundu

Başvuruda, kanunun 3. hususunun 2. fıkrasında yer verilen kararla, kelam konusu kabahati işleyenlere yaptırım uygulanmasına ait düzenlemenin “mahkemelerin somut olayın kurallarını değerlendirmesine imkan tanımadığı” belirtilerek, bunun mülkiyet hakkına muhalif olduğu bildirildi.

9 ay sonra yürürlüğe girecek

AYM, 1567 sayılı kanunun 3. unsurunun 2. fıkrasında yer alan “Fiil, 1. hususta yazılı değerlerin müsaadesiz olarak yurttan çıkarılması yahut yurda sokulması mahiyetinde ise 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu kararlarına nazaran kabahat yahut kabahat oluşturmadığı takdirde kişi; eşya ve değerlerin rayiç bedeli kadar, teşebbüs halinde bu bedelin yarısı kadar idari para cezası ile cezalandırılır” formundaki düzenlemeyi iptal etti.

İptal kararının 9 ay sonra yürürlüğe girmesi kararlaştırıldı.

Kararın gerekçesinden

AYM’nin kararında, kamu nizamı ve ekonomik istikrarın korunması ismine muhakkak değerlerin müsaadesiz olarak ülkeye sokulması ya da ülkeden çıkarılmasının “devletin denetimi altında tutulmasının” gerekli bir faaliyet olduğu vurgulandı.

“Devlet, bu cins malların özgür sirkülasyonunu sonlandırarak hem kendi ekonomik güvenliğini hem de vatandaşlarının refahını muhafaza yükümlülüğünü yerine getirmeyi hedeflemektedir.” değerlendirmesine yer verilen kararda, yasal düzenlemelerle “caydırıcılığın sağlanmasının amaçlandığı” kaydedildi.

Hangi hal ve koşullarda, kimlere ne kadar idari para cezasının uygulanacağının rastgele bir tereddüde yer vermeyecek formda açık ve net olarak 1567 sayılı kanunda düzenlendiği belirtilen kararda, kuralın yasallık ölçütünü sağladığı lakin “mülkiyet hakkına ölçüsüz bir müdahale oluşturduğu” söz edildi.

İptali istenen düzenlemenin, kabahati işleyene sabit oranda idari para cezasının uygulanmasını zarurî kıldığının altı çizilen kararda, bunun hakime takdir yetkisi tanımadığı bildirildi.

Kararda, “Kuralın kabahati işleyen kişinin kusur derecesi, paranın kaynağı, korunmak istenen yasal hedefin ne ölçüde ziyan gördüğü üzere ögeleri incelemeye imkan vermemek suretiyle olayın kurallarına nazaran müdahaleyi ölçülü kılabilecek farklı sonuçlara ulaşılmasını engellediği gözetildiğinde bireylere çok bir külfet yüklediği sonucuna varılmıştır. Anayasa Mahkemesi, açıklanan münasebetlerle kuralın Anayasa’ya alışılmamış olduğuna ve iptaline karar vermiştir.” sözleri yer aldı.