Suudi Arabistan’da üs kurdu Vietnam’a havadan kapı açtı

Recep ERÇİN

İş insanı İbrahim Çeçen’in idaresindeki IC Holding bünyesinde yer alan IC İç­taş İnşaat’ın Suudi Arabis­tan’da inşasını gerçekleştirdiği projeleri yerinde görmek üze­re şirketin davetlisi olarak Ri­yad’a gittik. King Khalid Ulus­lararası Havalimanı’na iniş yaptık. İndiğimiz liman yıllar evvel inşa edilmiş lakin geniş­leme ve yenileme gereksinimi or­taya çıkınca ihaleyi alan Al­manlar işi bitirememiş. Bunun üzerine daha evvel İzmir ve An­talya havalimanları inşası ile bu alanda deneyim kazanan IC İçtaş İnşaat’a iş düşmüş.

Bu noktada kelamı IC İçtaş İnşa­at İcra Kurulu Üyesi İlker Ök­süz’e bırakıyorum: “Fraport ile Antalya’daki iş birliği, havacı­lık konusunda deneyim kazan­mamızı sağladı. Fraport, Suudi Arabistan’a danışmanlık veri­yordu. Onlar sayesinde ihaleye girdik. Almanlar kazandı lakin ‘iş yapmıyorlar’ denilerek bi­ze teklif ettiler. Üçüncü ve dör­düncü terminalleri yenileye­rek 2022’de teslim ettik. Daha sonra 1 ve 2 gündeme geldi. Bi­rinci tamamlandı. İkincisi bit­mek üzere. Toplam dört termi­nalin taahhüt bedeli yaklaşık 1.4 milyar dolar.”

Salman ile 1.5 milyar dolar daha cepte

İnşaatı devam eden ve bavul testleri yapılan King Khalid havalimanı ikinci terminalin­de sorularımızı yanıtlayan İl­ker Öksüz, 35 milyon kişi kapa­siteli havalimanının 1. ve 2. ter­minaller devreye alındığında 50 milyona çıkacağını lakin ül­kenin dışa açılmasıyla hedefle­nen 120 milyon yolcu dikkate alındığında yetersiz kalacağı­nı bildirdi.

İlave altı terminal daha yapılacağını ve limanın isminin ‘Kral Salman’ olacağını kaydeden Öksüz, kendilerinin de kıymeti en az 1.5-2 milyar do­lar olması öngörülen bir termi­nalin taahhüt işini almak iste­diklerini söyledi. Riyad’daki 1 ve 2. terminallerin inşasında, Al-Rashid Trading & Contra­cting Company (RTCC) ile or­taklık yaptıklarını anlatan Ök­süz, “Son 20 yıl dikkate alındı­ğında S. Arabistan’a giren birinci firma değiliz lakin en büyük iş yapan ve seçkin işler yapan birinci büyük firmayız. S. Arabistan’a üs kurduk diyebiliriz. Siyasi münasebetler makûs iken de burada ta­ahhüt işlerimizi sıkıntısız yap­tık” bilgilerini paylaştı.

Sorumuz üzerine S. Arabis­tan’ın fütüristik projelerini anımsatan Öksüz, şunları söy­ledi: “Finans bakanlığından parası hazır olmayan hiçbir iş ihaleye çıkmıyor. Maksatları büyük, her yerden mantar gi­bi proje çıkıyor. Trilyon dola­rı bulacak. Daha evvel Libya ve Irak’ta açılanlara benziyor; ül­keyi dönüştüren bir durum. Riyad ana kapı olduğu için gü­zelleştirmek istiyorlar. Birçok bölgede yatırımlar oluyor. Ço­ğu fütüristik yapılar. Tebük’te bir ihale var, buradan oraya ge­çeceğim. S. Arabistan 35 mil­yon kişinin yaşadığı bir yer. Hem altyapı hem güç tara­fında işler var. Ülkede Güney Koreliler nükleer santral inşa etti. Dört ünite yapıldı. İki saha belirlediler, 2+2 ünite daha ya­pılacak. Teknoloji seçecekler.”

İşletme işine İtalyan güneşi ile başlayacak

Türkiye’de Yavuz Sultan Se­lim Köprüsü ve Kuzey Etraf Otoyolu, Akkuyu Nükleer Sant­rali, Antalya Havalimanı üzere pek çok yapıda imzası bulunan IC İçtaş İnşaat; St. Petersburg Yüksek Süratli Batı Çevreyolu, Pulkovo Havalimanı, Bulgaris­tan Varna ve Burgas’taki ulus­lararası havalimanlarının mo­dernizasyonu ve genişletilme­si, New York Türkevi üzere simge yapılara da ismini yazdırdı. Pro­je taahhüt işleri devam eder­ken proje işletme tarafında da ilerlemek istediklerini anlatan Öksüz, “İşletmesini yurt dışın­da yaptığımız bir proje yok. Lakin İtalya’da bir güneş gücü sant­rali projesi alıp işleteceğiz. O birinci olacak. Azerbaycan’da da desa­nilasyon yani deniz suyunu arıt­ma işine girip bunun işletmesi­ni yapmak istiyoruz” dedi.

“Şirket araçlarını Togg’a çeviriyoruz”

IC İçtaş İnşaat İcra Kurulu Üye­si İlker Öksüz ile Riyad’daki ha­vacılık fuarını da ziyaret ettik. Ülke bu alanda da savlı. IC İçtaş, bu fuara ülkede iş birliği yaptığı şirketler sayesinde gir­miş. Hem fuar hem havalimanı hem de köprü ziyaretimiz sıra­sında sohbet ettiğimiz Öksüz, şirket olarak bu yıl 25 projeye teklif verdiklerini ayrıyeten şirket araçlarını Togg’a çevirdikleri­ni söyledi.

İş yaptıkları bütün ülkeler içinde en az milliyetçi olanın Türkler olduğunu söz eden Öksüz, “Kendi ülkeleri­nin eserlerini, firmalarını ter­cih etme noktasında bizden daha milliyetçiler. Herkes ken­di firmalarını destekliyor. Tica­ret savaşları arttıkça gümrük duvarları yükseliyor. Herkes kendi içine dönüyor. Bizim bilhassa yerlileştirme konu­sunda tedarik zincirinde daha fazla firma ile yer almamız ge­rekiyor” bilgilerini paylaştı.

Akkuyu inşaatının gecikmedi­ğini pandemi nedeniyle olan sarkmanın bu büyüklükte bir santral için olağan olduğunu tabir eden Öksüz, fiziki olarak 2025’te bitecek santralin bun­dan sonra Memleketler arası Atom Enerjisi’nin onayını bekleyece­ğini aktardı.

El Salvador üzere ülkelerden de ihaleye katılma teklifleri al­dıklarını belirten Öksüz, Suudi Arabistan’da işçi sorunu yaşamadıklarını 120 kişi ile ül­kede çalıştıklarını ve inşaatın tepe yaptığı devir 3 bin kişi­ye çıktıklarını belirtti.

Türkiye’de nitelikli işçi sorunu yaşandığını anım­satan Öksüz, Sanayi 4.0 ile daha fazla nitelikli beşere ihti­yaç olacağını anlattı. İbrahim Çeçen Vakfı’nın burs verdiği öğrenci sayısının 20 bini bul­duğunu kaydeden Öksüz, Tür­kiye’nin ulaştırma manasında çok yol kat ettiğini bildirdi.

Wadi Laban Köprüsü’nü Türkler genişletecek

Riyad yakınlarındaki Wadi Laban Köprüsü’nün inşaatına da Türkler talip oldu. IC İçtaş İnşaat İcra Kurulu Üyesi Öksüz, 30 yıl evvel inşa edilen mevcut Wadi Laban Köprüsü’nün yanına, yüksek teknoloji ve mühendislik gerektiren iki yeni köprü ve ilişki yollarının yapılacağını söyledi. Her biri 763 metre uzunluğunda, 167 metre yüksekliğinde ve 36 metre genişliğinde olacak bu köprüler, geliş-gidiş olarak altı şeritli trafik akışına hizmet edecek. Öksüz, projeyi 36 ay üzere kısa bir müddette tamamlayarak hizmete sunmayı hedeflediklerini bildirdi.

“Ticaret savaşları sayesinde Asya pazarı öne çıkıyor“

IC İçtaş İnşaat liderliğindeki VIE­TUR Konsorsiyumu tarafından üstlenilen Long Thanh Ulusla­rarası Havalimanı hakkında da bilgi veren IC İçtaş İnşaat İcra Kurulu Üyesi İlker Öksüz, top­lam 14,9 milyar dolarlık yatırım gerektiren ve hizmete girdiğin­de yıllık 100 milyondan fazla yol­cuya hizmet vermesi planlanan Long Thanh Memleketler arası Havali­manı’nın, 5 Aralık 2026 tarihinde tamamlanmasını öngördükle­rini bildirdi. Öksüz, “Bu proje ile 100 milyonluk ülkeye kapı açmış olduk. Bizden evvel Hayat Kimya gitmişti lakin kapıyı biz açmış ol­duk. Ticaret savaşları sayesinde Asya pazarı çok öne çıkıyor. Biz oradan da devam etmek istiyo­ruz. Vietnam sıfırdan İGA üzere bir proje. Orada bizi seçtiler, son işimiz olmaz diye düşünüyoruz” diye konuştu.

Neom’daki havalimanına Türkler talip oldu

Arabistan’da Riyad etrafı bile şantiye alanı üzere. Kent için­de ve etrafında başka yerleşim yerleri kuruluyor. Neom ise en tanınan proje. Tebük’te kurulan kentin havalimanı, yapı işlerine hizmet ediyor. Kent tamam­landığında fonksiyonu değişecek. Bu noktada Türk şirketler de proje­ye talip. 3-4 şirketin Neom’daki havalimanı için istekli olduğu­nu duyduklarını aktaran İlker Öksüz, kendilerinin de istekli olduğunu belirtti. Proje en az 10 milyar dolar pahasında olacak. Halihazırda Neom’da 2029 Kış Olimpiyatları’na hizmet edecek kayak tesisinin ihalesine talip olan IC İçtaş İnşaat, S. Arabis­tan’daki özelleştirmelerden de hisse almak istiyor. Şirketin İcra Kurulu Üyesi İlker Öksüz, “Sonraki gaye, işletmelere de girmek. Her şey devlete ilişkin. Özelleştirmeleri takipteyiz. Ri­yad ve Cidde havalimanlarının işletmesine talibiz. Buraların da operasyonu kelam konusu olacak. Evvel havacılık sonra limanlar ve otoyollar geçecektir diye dü­şünüyoruz” dedi.