2029’a kadar 4 temel hedef! EBRD’den Türkiye’ye karbonsuzlaşma ve yenilikçilik odaklı destek

Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD), 2029 sonuna kadar olan devir için Türkiye’ye yönelik yatırım stratejisini açıkladı. EBRD Türkiye Genel Müdürü Elisabetta Falcetti’nin yaptığı açıklamaya nazaran, bu strateji dört ana alana odaklanacak: yeşil dönüşüm uğraşlarının hızlandırılması, beşeri sermayenin güçlendirilmesi, Türk özel dalının rekabet gücünün artırılması ve ülkenin altyapısının geliştirilmesi. Banka, bu alanlarda yatırım önceliklerini sürdürülebilirlik ve iklim dostu projelere ağırlaştırmayı hedefliyor.

Mevcut ülke stratejisi kapsamında son 5 yılda Türkiye’ye yaklaşık 10 milyar Euro kaynak sağlayan EBRD, geçen yıl ülkeye deprem bölgesine dayanak paketi dahil olmak üzere 2,5 milyar Euroyla rekor yatırım yaptı.

EBRD’nin Türkiye’de gelecek 5 yıla yönelik yatırımları için temel alan, “yenilenebilir güç entegrasyonunun artırılması, kaynak verimliliği, karbonsuzlaşma, belediye hizmetlerinin sürdürülebilirliği, iklim direncinin artırılması için takviye sağlama taahhüdüyle yeşil dönüşüm ve iklim değişikliğinin azaltılması” olmaya devam edecek.

Bankanın bu periyottaki ikinci önceliği, yatırımların toplumsal cinsiyet eşitliğini, ekonomik ve bölgesel kapsayıcılığı teşvik etmeyi amaçladığı Türkiye’nin beşeri sermaye gelişimi olarak belirlendi.

EBRD’nin üçüncü yatırım önceliği, üretkenliği, inovasyonu ve daha güçlü yönetişimi artırmak yoluyla Türkiye’nin rekabet gücünü geliştirmek olurken, Banka son önceliği kapsamında ise Türkiye’nin altyapısını ve bölgesel entegrasyonunu güçlendirmeye odaklanacak.

EBRD, sarsıntıdan etkilenen bölgelerin Türkiye iktisadına tekrar ve daha geniş biçimde entegrasyonu için bağışçı ve ortaklarla çalışacak.

Yenilenebilir güç entegrasyonu ve karbonsuzlaşmayı teşvik eden projelere öncelik

EBRD Türkiye Genel Müdürü Elisabetta Falcetti, yeni stratejinin ayrıntılarını AA muhabirine anlattı.

Ülke stratejilerinin özel kesim iştirakinin yönlendirilmesi ve siyaset diyaloglarının şekillendirilmesi için bir yol haritası vazifesi gördüğünü lisana getiren Falcetti, “2019-2024 periyodunu kapsayan evvelki stratejimiz, yaklaşık 10 milyar Euro yatırımı mümkün kıldı. Bu mühlet boyunca, ülkenin yeşil dönüşümünü ilerletmeye, özel bölümde kapsayıcı siyasetleri teşvik etmeye, Türkiye’nin bilgi iktisadını geliştirmeye ve finansal piyasalarının direncini artırmaya odaklandık. Global salgının getirdiği zorluklara karşın, kıymetli ilerleme kaydettik ve özel bölüme kararlı takviyemizi sürdürdük.” biçiminde konuştu.

Falcetti, EBRD’nin Türkiye’deki yatırımlarının bir sonraki evresine başlarken gelecek 5 yıl için stratejik gayelerini belirlediklerini lisana getirerek, “Yeşil dönüşüm gayretlerinin ağırlaştırılması, Türkiye’nin beşeri sermayesinin güçlendirilmesi, Türk özel kesiminin rekabet gücünün artırılması ve ülkenin altyapısı ve bölgesel entegrasyonunun güçlendirilmesi, stratejimizdeki dört temel alanımız.” dedi.

Bu temel alanları kapsayan projelerde işbirliği yapmaya, etkiyi en üst seviyeye çıkarmak için özel ve kamu kesimindeki ortaklarla yakın çalışmaya kararlı olduklarını söyleyen Falcetti, şöyle devam etti:

“2011’den bu yana yatırımlarımızın yarısından fazlası yeşil bileşenleri olan projelere yönlendirildi. Türkiye’deki faaliyetlerimizin son 15 yılında, yenilenebilir güç projelerine 2,5 milyar Euronun üzerinde kaynak ayırdık. Çimento, çelik, alüminyum ve gübre dahil olmak üzere kilit kesimlerde endüstriyel karbonsuzlaşma uğraşlarına şimdiden öncülük ediyoruz. Düşük karbon yol haritamızla uyumlu olarak, Türkiye ile yalnızca endüstriyel karbonsuzlaşmaya odaklanan özel bir ülke platformu başlatmanın eşiğindeyiz. Bu platform, koordineli aksiyon için yol açarak paydaşlar arasında fikir birliği oluşturmayı amaçlıyor.”

Elisabetta Falcetti, yeşil dönüşümü öncelik olarak belirlemelerinin pratikte yenilenebilir güç entegrasyonunu, kaynak verimliliğini ve karbonsuzlaşmayı teşvik eden projelere öncelik vermek manasına geldiğini anlattı.

Buna ek olarak, odak noktalarını sürdürülebilir belediye hizmetlerini de kapsayacak biçimde genişlettiklerini ve Türkiye’nin kentlerinde iklim direncini artırmak için lokal idarelerle işbirliklerini güçlendireceklerini belirten Falcetti, “Altyapı ve belediye hizmetlerinin bir yatırım önceliği olarak belirlenmesi, tıpkı vakitte zelzeleden etkilenen bölgelerdeki tekrar yapılanma gayretlerini destekleme taahhüdümüzle de uyumlu olup, bu bölgelerin daha yeşil ve iklim risklerine karşı daha dirençli olmalarını sağlıyor.” dedi.

“Özel kesimin gelişen etraf düzenlemelerine acil ahenk gereksinimi var”

Falcetti, Türkiye’nin ihracatının yarısını Avrupa Birliği’nin (AB) oluşturduğu göz önüne alındığında, yeşil standartlar ve gerekliliklerin Türkiye’nin ticari bağlantılarının şekillenmesinde kilit bir rol oynayacağına dikkati çekti.

Türkiye’deki özel bölümün milletlerarası ticarette gelişen etraf düzenlemelerine ahenk sağlamaya acil muhtaçlığı olduğunu kaydeden Falcetti, şunları kaydetti:

“AB’nin Sonda Karbon Düzenleme Düzeneği’nin (CBAM) Türkiye için öngörülen maliyetleri, 2027’de 138 milyon Eurodan 2032’de 2,5 milyar Euroya kadar çıkabilir ve bilhassa demir, çelik ve çimento üzere güç ağır bölümler bu düzenekten etkilenecektir. Bu durum muhtemelen özel dal şirketlerinin üretim maliyetlerini artıracak ve global rekabet güçleri için risk oluşturacak. Bu kapsamda, proaktif tedbirler almanın, Türkiye endüstrisinin ihracat pazarlarındaki rekabet gücünü artıracağına, maliyetli ithal fosil yakıtlara bağımlılığı azaltacağına ve yeni pazar fırsatları yaratacağına inanıyoruz.”

Falcetti, Türkiye’de yeşil finansmanı genişleterek şirketlerin yeşil güç teşebbüslerine, kaynak verimliliğine, atık idaresine ve güçlü iklim yönetişimine odaklanmalarını sağlamayı hedeflediklerini lisana getirdi.

Bu uğraşların Türk şirketlerinin iklimle ilgili risklere karşı direncini artıracak ve yalnızca maliyetleri azaltmakla kalmayıp, memleketler arası ticarette rekabet güçlerini de artıracağına inandıklarını söyleyen Falcetti, “Rekabet gücünü kapsamlı bir yaklaşımla ele alırken, yalnızca yeşil amaçlara değil, tıpkı vakitte üretkenlik ve inovasyona da odaklanıyoruz. Bu, bilhassa dijitalleşme konusunda Avrupalı muadillerinin gerisinde kalan Türk küçük ve orta ölçekli işletmeler için dijitalleşmeyi kilit bir strateji haline getiriyor.” değerlendirmesini yaptı.

EBRD, Türkiye iktisadının 2024’te yüzde 2,7, 2025’te ise yüzde 3 büyümesini bekliyor. ​​​​​​​

Bankanın Türkiye’de 2009’dan bu yana 455 proje ve ticaret finansmanı limitleri aracılığıyla taahhüt edilen 20,3 milyar Eurodan fazla yatırımı bulunuyor.