Girişimci olmak zor, kadın girişimci olmak çok daha zor

Sevilay ÇOBAN

Mevcut ekonomik konjonktür ve kü­resel ekonomik krizler; yatırımcıların yönü­nü bulmasını güçleştirirken, yeni iş fikirleri ortaya koyan ya da ekonomik özgürlüğünü elde etme eforuna düşen ka­dınları dalgalı denizde müca­deleye zorluyor.

Üstelik onla­rın önündeki bariyerler birden fazla vakit toplumsal dogmala­rın ortasında sıkışırken, bek­lenti de ‘başarının olağanüs­tü’ olması tarafında. 23 yıldır bayan girişimciliğinde çıtayı yükselmenin kaygısına düşen KAGİDER, bu husustaki geli­şimi ve tarafı hazırladığı Tür­kiye’nin Bayan Girişimciliği İzleme Raporu ile ortaya koy­du. Rapor, 2019 yılına kıyas­la ekosistemde yadsınamaz bir ilerlemeye işaret ederken, finansa erişimde zorluk çe­ken bayanların, omuzlarında çok daha ağır yük taşıdığını gözler önüne koyuyor.

Buna karşın geleceğe inançla ba­kan bayanlar, fırsatların pe­şinden kararlılıkla koşmaya, kendilerinden beklendiği gi­bi ‘fazladan cesur’ olmaya, işi­ni sahiplenmeye, karar veren pozisyona gelmeye, riskleri gö­ğüslemeye ve borcuna sadık kalmaya devam ediyor.

Eşit şartlarda rekabet ortamı yaratılmalı

Kadın girişimcilerin kar­şılaştığı zorluklar, elde ettik­leri imkânlar ve performans­ları ayrıntılı bir formda tahlil edildiği Türkiye’nin Bayan Gi­rişimciliği İzleme Raporu’nu Akademetre’nin katkılarıy­la hazırlayan KAGİDER, poli­tika yapıcılar, yatırımcılar ve tüm iş dünyasına yol gösteri­yor.

Raporun tanıtımı için ya­pılan toplantıda DÜNYA gaze­tesine ile görüşlerini paylaşan KAGİDER Yönetim Kurulu Lideri Esra Bezircioğlu, gi­rişimciliğin ekonomik bir fa­aliyetin ötesinde çok katmanlı bir hayat biçimine dönüştü­ğünü söyledi. Bezircioğlu, bu yolda ilerlemenin zorlukla­rına değinirken, “Mevcut ya­pı, bayanları hala ‘fazladan ce­sur’ olmaya zorluyor.

Kadın teşebbüsçüler, erkek meslektaş­larına kıyasla daha fazla ispat yükü taşıyor, daha fazla sor­gulanıyor ve bazen yalnızca var­lıklarını kabul ettirmek için bile ekstra uğraş vermek zorunda kalıyorlar. İş dünya­sında var olabilmek için ‘ba­şarılarının olağanüstü’ olması gerektiği algısı, bayanları sü­rekli olarak kahramanlık ser­gilemeye mecbur bırakıyor. Halbuki gerçek dayanak, kadınla­rın fevkalâde muvaffakiyetler gös­termesine gerek kalmadan, herkesle eşit şartlarda reka­bet edebilmelerini sağlamak­tan geçiyor” dedi.

Küresel iktisada 13 trilyon dolar ekleme potansiyeli

Öte yandan raporda yer alan dataların Türkiye’de bayan gi­rişimciliğinin ekonomik, sos­yal ve duygusal boyutlarının giderek güçlendiğini göster­diğine işaret eden Bezircioğ­lu, şunları söyledi: “Kadın gi­rişimciliği, yalnızca kişisel başarılarla hudutlu kalmayan, toplumun tamamını dönüştü­ren güçlü bir ekonomik ve sos­yal dinamiktir. Bayan girişim­ciler yeni iş alanları yaratıyor, istihdam sağlıyor, yenilikçili­ği teşvik ediyor ve eşitsizlik­leri azaltarak çarpan tesirler meydana getiriyor.

McKin­sey’nin raporuna nazaran, bayan teşebbüsçüler eşit fırsatlara sa­hip olursa, 2030 yılına kadar global iktisada 13 trilyon dolar ekleme potansiyeli taşı­yor. KAGİDER olarak, bayan girişimciliğini destekleyerek bu dönüşümün önündeki en­gelleri kaldırmaya, girişimci­lik ekosistemini güçlendirme­ye ve bayanların iş dünyasın­da hak ettikleri eşit fırsatlara ulaşmalarına katkı sağlamaya kararlıyız.”

“İlham veren öyküler yazıyoruz”

Bezircioğlu, bayan girişim­cilik seyahatini; sadece fi­nansal bir karar değil, derin bir şahsî meydan okuma ve top­lumsal dönüşüm süreci olarak kıymetlendirerek, gerçek başa­rının, bayanların yalnızca müca­dele etmek zorunda kalmadığı, dayanak gördükleri bir girişim­cilik ekosistemi ile mümkün olabileceğini belirtti.

Başarı­nın sırf kârlılık tabloları­na yansıyan sayılardan iba­ret olmadığını kaydeden Be­zircioğlu, “Başarı, bazen hiç tanımadığı bir müşterinin onun emeğini kıymetli bulup sa­tın alması, bazen bir başkası­nın ‘hikâyenden ilham aldım’ diyerek cüret bulmasıdır. Bu anlar, finansal muvaffakiyetten çok daha büyük bir mana ta­şır, zira girişimcilik, sadece kar değil, görünürlük, öz­güven ve toplumsal yarar mü­cadelesidir” diye konuştu.

Kadınlar geleceğe inanç duyuyor

Toplantıda raporun detay­ları hakkında bilgi veren KA­GİDER Yönetim Kurulu Üye­si Neşecan Cazip, araştırmanın 18 yaş üstü iş­letme sahibi yahut ortağı olan 450 bayan girişimcinin katılı­mıyla yapıldığını söyledi. Ra­pora nazaran Bayan Girişimcilik Endeksi 2019’da 44,0 seviye­sindeyken 2025’te 63,4’e çıktı. En dikkat alımlı ilerleme ise geleceğe duyulan itimadı tem­sil eden “gelecek skoru”nda oldu. %86,8’lik artış, bayan gi­rişimcilerin artık daha umut­lu ve kararlı olduğunu gös­terdi. Bayanların girişimcilik motivasyonu da değişim gös­terdi. Mecburilik yerine fır­sat ön plana çıktı; girişimcili­ğe başlama sebepleri ortasında “fırsat gördüm ve değerlendir­dim” diyenlerin oranı %53,6 ile öne çıkarken, ekonomik zo­runlulukların tesiri azaldı.

Borcuna sadık ve parayı âlâ yönetiyor

Rapora nazaran, 2025 yılında kuruluş evresinde kredi/ borç kullananların oranı yüzde 86 olarak ortaya konurken, bu oran 2019 yılında yalnızca yüzde 45’te kalmış. Kuruluş evresinde kredi yahut borç kullanan iştirakçilerin %80,2’si ‘bankalardan kredi’ aldığını belirtirken, bankalardan kredi kullanımı, girişimcinin işletme yaşına nazaran besbelli biçimde artış gösteriyor. Bayan girişimcilere yönelik algı sorgulandığında yüzde 88,4 ile ‘borcuna sadıktır’ ve yüzde 69,1 ile ‘para idaresinde iyidir’ tabirleri en yüksek oranda görülüyor. Bu durum, bayan girişimcilerin emniyetli ve finansal disiplini yüksek bireyler olarak görüldüğünü ortaya koyuyor.

Erişilebilir finansman tahlillerinin rolü kritik

Neşecan Cazibeli, bayan girişimciliğinin güçlenmesi için daha fazla rehberlik, finansal ve dijital eğitim, ayrıyeten yapay zekâ alanında yetkinlik kazandıracak programlara gereksinim olduğunu vurgularken, tıpkı vakitte, erişilebilir finansman tahlillerinin bu süreçte kritik rol oynadığının altını çizdi. Alımlı, “Kadın girişimciliği sırf ekonomik bir faaliyet değil; tıpkı vakitte özgürleşmenin, toplumsal görünürlüğün ve toplumsal tesir yaratmanın da güçlü bir aracı haline geliyor. Lakin bu çok katmanlı seyahatin duygusal ve toplumsal boyutları hala kamusal siyasetlerde gereğince tanınmıyor” dedi.