Konut giderleri tasarrufu yuttu: Türkiye en çok ödeyen ülkeler arasında
Artan konut fiyatları ve kira masrafları, hane halkının bütçesinde önemli baskı yaratırken Eurostat ve TÜİK bilgilerine nazaran, Türkiye, Avrupa’da konuta en fazla bütçe ayıran ülkeler ortasında.
Konut harcamaları geliri eritiyor
Avrupa İstatistik Ofisi (Eurostat) datalarına nazaran, Türkiye’de kullanılabilir hane halkı gelirinde konut harcamalarının hissesi 2018’de yüzde 18,20 ile en düşük düzeydeyken, 2024’de bu oran 3 puanlık yükselişle yüzde 21,10 oldu.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) bilgileri de hanelerin en büyük masraf kaleminin konut olduğuna işaret ediyor. TÜİK’in veirlerine nazaran, 2022’de yüzde 22,4 olan konut ve kira harcamalarının tüketim içindeki hissesi, 2023’te yüzde 23,9’a çıktı.
Avrupa’da doruğa tırmanıyoruz
Türkiye geçen yıl 25 Avrupa ülkesi ortasından konut harcamalarına en fazla bütçe ayıran 5. ülke oldu. Türkiye’nin çabucak önünde Çekya, Almanya, İsveç ve Danimarka üzere yüksek gelirli ülkeler yer aldı. Konut harcamalarının ısınma masraflarının yüksek olduğu Kuzey Avrupa ülkelerinde daha yüksek seyrettiği görülürken, yüzde 24,6 ile İsveç ve yüzde 26,6 ile Danimarka konut yükünün en fazla hissedildiği ülkeler oldu.
Avrupa’da konut harcamalarının hane gelirine oranla en düşük olduğu ülkeler ise Hırvatistan, İtalya ve Slovenya olarak kaydedildi.
- Danimarka: yüzde 26,60
- İsveç: yüzde 24,60
- Almanya: yüzde 24,50
- Çekya: yüzde 22,10
- Türkiye: yüzde 21,10
- Finlandiya: yüzde 20,90
- Hollanda: yüzde 20,50
- Estonya: yüzde 19,50
- Slovakya: yüzde 19,40
- Bulgaristan: yüzde 19,30
- Lüksemburg: yüzde 19,10
- Macaristan: yüzde 18,80
- Fransa: yüzde 18,50
- Avusturya: yüzde 18,30
- Belçika: yüzde 17,80
- İrlanda: yüzde 17,60
- Portekiz: yüzde 16,80
- Polonya: yüzde 16,70
- Litvanya: yüzde 16,70
- İspanya: yüzde 16,70
- Litvanya: yüzde 15,50
- Romanya: yüzde 15,40
- Slovenya: yüzde 13,60
- İtalya: yüzde 13,60
- Hırvatistan: yüzde 13,00
Tasarrufa bütçe kalmıyor
Öte yandan konut harcamaları, besin ile birlikte mecburî tüketim harcamaları ortasında sayılırken bu kalemlerdeki artış, hane halkının tasarruf edebileceği ya da eğitime, sıhhate, kültüre ve toplumsal yaşama ayırabileceği bütçeyi de kısıtlıyor.
TÜİK datalarına nazaran, 2023 yılında Türkiye’de tüketim harcamalarının dağılımında ikinci sırayı yüzde 21,9 ile ulaştırma, üçüncü sırayı ise yüzde 20,6 ile besin aldı. Eğitim ve kültür-sanat harcamaları ise sadece yüzde 1-2 düzeylerinde kaldı.
