İTO Başkanı Avdagiç: Politikalar makul ve gerekli ama ihracat da desteklenmeli

Recep ERÇİN

İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı Şekib Avdagiç, kurun fazla baskılanması yüzünden genel makro dengelerde yaşanan kasvetlere dikkat çekti. Yerli ve yabancı “Tax Free” meblağlarının eşitlendiğini belirten Avdagiç, birtakım firmaların ürettikleri eserlerde ithalatçı olmaya başladığına değindi. Benzeri bir sürecin 2004-2005 periyodunda yaşandığını anımsatan Avdagiç, “O periyot ihracata odaklansaydık. Bugün ihracatta 400 milyar doları konuşacaktık” sözlerini kullandı.

Ekonomi Gazetecileri Derneği (EGD) Yönetim Kurulu ile bir ortaya gelen Lider Avdagiç, iki yıldır uygulanan iktisat siyasetlerinin sonuçlarına ait, “Dönem devir yaşanan gelişmeler sürecin uzamasına neden oldu. Öngörülen bir takvim var. Amaçlardan sapmalar oldu, olmaya devam ediyor. Bir paket var. Genel manada takviye var. Tenkitleri kenara koyarsak makro manada bir uzlaşı var; süratli, tesirli ve kalıcı bir biçimde enflasyonu düşürmek gerektiği konusunda herkesin mutabakatı var” tabirlerini kullandı.

“Yıllık 70-80 milyarlık dış açık taşınabilir değil”

“Ümit ediyoruz, bu yılın ikinci yarısıyla ilgili, bir ölçü gecikmeyle de olsa, önümüzdeki devir birinci yapılacak Para Politikası Kurulu toplantısından başlayarak tekrar kaldığımız yerden devam edebiliriz” diyen Avdagiç, iş dünyasının faiz beklentisine ait de ileti verdi.

Türkiye’nin kendine has istikrarları olduğuna işaret eden Avdagiç, “İhracat ayağına halel getirmeden, toplumsal istikrarlar, Gini katsayısına varıncaya kadar gelir dağılımında daha makul bir noktaya gelmemiz beklentilerimiz arasında” dedi. “İhracatı ve ihracatçıları yalnızca 10-15 bin firma olarak görmemek lazım. Onlara tedarik yapan firmalar var. Büyük bir piramit var” tabirlerini kullanan Avdagiç, Türkiye’nin 150 yıllık makus talihi olan dış açığa işaret etti ve ekledi: “Türkiye’nin kesinlikle 150 yıllık makus dış ticaret istikrarı konusundan kurtulması lazım. Açık vererek yürümenin mümkün olmadığını bilmemiz lazım.

İhracat baskı altına alındığında ithalat artıyor. Kendi ürettiği eserlerin ithalatçısı olan firmalar var. 70-80 milyar dolarlık açık Türkiye’nin taşıyabileceği açık değil. İhracatçıyı teşvik edecek siyasetler lazım. AB büyüyemiyor, Çin daha sert siyasetlerle fiyat düşürüyor vade uzatıyor. 60 aylık vadede TL ile makine satıyor. Buna hangi üretici dayanabilir?”

“Markada Körfez ayağını kesti, Türkler Avrupa’ya gitti”

Döviz baskılanırken içeride artan maliyetler yüzünden üreticinin yaşadığı sorunlara değinen İTO Başkanı Avdagiç, “Otomotiv tedarik endüstrisi özelinde saat başı çalışan maliyetimiz 14,5-15,5 euro civarında. Bize rakip olan Romanya, Bulgaristan, Çekya üzere ülkelerde 7,5-9 euro civarında. Hatta İspanya ve Portekiz’in aşikâr bölgelerinde bile 10 euro. Döviz siyaseti kurgulanırken bu dikkate alınmalı” diye konuştu.

“Döviz biraz fazla baskılandı” sözünü kullanan Avdagiç, bunun yarattığı tesirlerden birinin de alışveriş tarafında olduğunu şu örnekle açıkladı: “Türkiye’den giden yabancıların Tax Free fiyatlarına baktığımızda 2022-2023- 2024’te ortalama 800 dolar. Türk vatandaşlarının ise birkaç sene evvel 140-150 dolar civarında iken 500-800 dolara çıktı. Avrupa’da nerede yeterli Outlet varsa oraya bilet bulmakta zorlanırsınız, gençler aylar öncesinden alışveriş için bilet alıyorlar. Bize Körfez’den gelip lüks marka satın alan müşteriler artık kalmadı.”

15 m2 dükkanda kontrol yapınca müşteri kaçıyor!

Türkiye’de kayıt dışılığın bir realite olduğunu, kayıt dışına karşı bir süreç yürütmenin olağan olduğunu söz eden Avdagiç, bunun kayıt içindeki mükellefi de rahatsız etmeden yürütülmesinin gerektiğini vurguladı. Bu bahiste üyelerden gelen şikayetleri lisana getiren Avdagiç, şunları anlattı: “Bir arkadaşımız, ‘500 çalışanım var hepsinin her şeyi tam.

Bana gelip defter incelemesi yapıyor bir şey bulmaya çalışıyorlar lakin yandaki işletme kaçak personel çalıştırıyor ona giden yok’ diyor. Artık Kapalıçarşı’da adam diyor ki, ‘Başkanım 15 m2 dükkanım var. İki tane arkadaş geldi, oturuyor dükkana, hasılat tespiti yapıyor. Zati müşteri içeride, onları görünce transit geçiyor dükkanı. Yahut üçüncü kişinin oturacak yeri yok.’ Yani kendi içinde de bir tutarlılık olması lazım. Evet, öz tenkit yapalım. Yani nitekim birtakım bölümlerde, kimi kuruluşlarda, kimi süreçlerde kaçak yok mu, var. Devletin de Maliye’nin de misyonu bunu önlemek.

Burada tahminen bizlerle biraz daha yakın istişare içinde olunarak rasyonel sonuç getirecek, sonuç odaklı süreçlerin hayata geçmesinde tarafız. Burada bir sürecin daima ve tesirli bir halde yürütülmesi gerektiğinin altını çiziyorum. Yani burada temel çerçeveyi asla terk etmememiz gerekiyor. Maliye’de elbette çok deneyimli, birikimli bir yapı var. Fakat ortak akılla bu sistemi daha efektif kullanmamız daha hakikat olur.”

Öğrenci iken de DÜNYA Gazetesi okurdum

Öğrencilik periyodunda Karaköy’e geçerek her gün DÜNYA Gazetesi alıp okuduğunu anlatan İTO Başkanı Avdagiç, Nezih Demirkent’in başlattığı ekolün çok değerli olduğunu söyledi. Lider Avdagiç ayrıyeten, İTO idaresine bir periyot daha aday olmak için uzlaşı sağlandığını belirterek, “Hem bugüne kadar misyon yapmakta olduğumuz hem de bu devirde bizleri motive eden, destekleyen kendi topluluğumuzla ve yollarımızın kesiştiği arkadaşlarla gerekli istişareleri yaptık. Ve bir devir daha aday olma konusunda bir konsensüs çıktı” dedi.