Üç alanda yatırım yapmayan küresel rekabette yok olacak

Recep ERÇİN

Silikon Vadisi’ndeki geliş­meleri yakından takip eden Süreyya Ciliv, son dönem­de ön plana çıkan ve en çok yatı­rım çeken alanları DÜNYA’ya açıkladı. Uzun yıllar Microsoft ve Turkcell üzere teknoloji şirketle­rinde yöneticilik yaptıktan sonra ABD’de birden fazla teşebbüsü ha­yata geçiren Ciliv, “En çok yatırım çeken teknoloji alanı, açık fark­la artificial intelligence (AI) ya­ni yapay zekâ.

Konu yalnızca ‘ze­ki’ yani güçlü, süratli donanım değil, temel değerli olan burada ‘öğrenen sistemler.’ Bir misyonu adım adım nasıl yapacağına karar verebilen ‘AI agent’lar (gerçekleştiriciler), daha evvel tanımadığı bir servisi dünyada bulup getiren ve çalıştı­rabilen MCP teknolojisi, birbir­lerine kripto para ile ödeme yap­mayı sağlayan A2A protokolü çok heyecan verici gelişmeler” dedi.

CEO’lar için temel bir kaynak

“İnternetteki 40 terabyte text verisindaki 170 bin kelimeyi ista­tistiksel olarak ayrıntılı inceleyip, öğrenen sistemler bugün insan­lardan daha yeterli konuşmaya baş­ladılar” tabirini kullanan Ciliv, “Bu sistemler her alanda şirket­lerde özel bahislere odaklanacak. Oradaki ‘veri’den öğrenerek, si­ze yahut işinize özel ‘akıllı sistem­ler’ oluşturacaklar.

Bu akıllı sis­temler, işlerin birçoklarını insanlar­dan daha düzgün yönetecekler. Son on yılda çok değer kazanan optimi­zasyon günümüz iş dünyasında ileri matematiğin en kritik ve en aktif alanlarından biri haline gel­di. İş dünyasındaki CEO ve genel müdürler için operasyonel mü­kemmelliğin ve verimliliğin sağ­lanmasında temel bir kaynak ha­line geldi. Bu nedenle optimizas­yon teknikleri, dünya genelindeki MBA programlarında artık temel bir bahis olarak yer almakta ve ge­leceğin önderlerine öğretilmekte­dir” bilgilerini paylaştı.

Kârı maksimize etmek yahut maliyeti minimize etmek

Optimizasyonun temel he­definin; karmaşık ve dinamik iş ortamlarında milyonlarca, hat­ta milyarlarca parametrenin de­ğerlerini en uygun halde belir­leyerek, işletmelerin kârını mak­simize etmek ya da maliyetlerini minimize etmek üzere maksatlara ulaşmak olduğunu not eden Ci­liv, “Ayrıca, makine öğrenme­si (ML) modellerinin gerisinde da ekseriyetle optimizasyon tek­nikleri yer alır; bu modeller, öğ­renme sürecinin hızlanması ve parametrelerin en uygun değer­lerinin belirlenmesi için çeşitli optimizasyon formüllerinden yararlanır.

Optimizasyon yalnızca matematiksel bir disiplin değil; günümüz iş dünyasında strate­jik, operasyonel ve taktiksel ka­rarların alınmasında ve şirket­lerin rekabet gücünün artırıl­masında vazgeçilmez bir araç oluyor. Ayrıyeten, Low-Code (kod geliştirme) teknolojileri son 5 yılda çok süratle ivme kaza­nıyor. Gartner, 5 yılda yazılımın yüzde 80’inin bu low-code tek­nolojileriyle geliştirileceğini ön­görüyor” diye konuştu.

Üç alan da şirketler için avantaj sağlıyor

Ciliv, “Yapay zeka, büyük ve­riyi sürece kabiliyeti sayesinde sistemdeki tüm davranışları da­ha güzel öğrenir, bugün gerçekle­şen durumları daha hakikat ana­liz eder ve gelecekte olacakla­rı daha hakikat bir biçimde varsayım eder. Optimizasyon ise farklı se­naryolar altında belirlenen he­deflere ulaşmak için sistem pa­rametrelerinin nasıl ayarlanma­sı gerektiğine karar verir. Bu iki güçlü teknolojiye, yazılım geliş­tirme süreçlerini değerli ölçüde hızlandıran low-code teknoloji­sini de eklediğimizde, şirketlerin kârlı ve sürdürülebilir büyüme­lerine katkı sağlayacak akıllı sis­temlerin süratlice geliştirilmesi ve uygulanması mümkün hale ge­lir” görüşlerini aktardı.

“2020’de tsunaminin geldiğini gördüm”

Kuika Software, System Opti­ma ve CrescentaBio üzere üç giri­şimde birden çalışmalar yapan Ciliv’e, “Okurlarımızla bu giri­şimlerin çalışmaları ve hedefle­ri hakkında bilgi verir misiniz?” sorusunu yönelttiğimizde şunları anlattı: “Üniversitede bilgisayar ve sanayi mühen­disliği okurken, birebir vakitte bir Ar-Ge pro­jesinde – yeni iş fikirlerini bil­gisayarlara ak­tarıp, bilgisayar­ların yazılımı oto­matik yazmaları konusunda (low-co­de) – çalışıyordum. Üniversiteden me­zun olduğumda birinci işim de Metagrap­hics isimli bir AI şirketinde çalış­maktı. Amerika’da iki tane startup’ta 14 yıl, Microsoft ve Turkcell’de 19 yıl

teknoloji dünyasında geçirdikten sonra, 2020 yılında iş dünyasına bir tsunaminin geldiğini gördüm. Küresel rekabette kazanmak isteyen şirketlerin dönüşmesi gerekliliği bana nazaran çok net. Artificial intel­ligence, optimizasyon ve low-code teknolojilerini kullanarak işlerinin her kısmında ‘Akıllı Sistemler’ kuran yenilikçi, teşebbüsçü şirketler kazanacaklar. Bunu yapamayanlar yok olacaklar.”

Şirketler geleceğe hazırlanmalı

Bu vizyonla 2020 yılında iki tane şirkete yatırımcı ve yönetim kurulu lideri olarak katıldığını belirten Ciliv, “Kuika ve System Optima şir­ketlerimiz, artificial intelligence, optimizasyon ve low code teknolo­jilerini kullanarak, müşterilerimizi geleceğe hazırlamaya odaklılar. Ye­nilikçi, teşebbüsçü müşterilerimiz­le uygun grup olduk, oluyoruz. Hız­la, onlara özel, onları rekabette öne çıkaracak ‘Akıllı Sistemleri’ kur­mak için çalışıyoruz.

Hedefimiz bu akıllı sistemlerle müşterilerimizin her köşesine inovasyonu getirmek, operasyonel harikalığı ve ve­rimliliği yakalamak. Kısaca onları pazarlarında, kendi müşterilerinin gözünde önder yapmak. Crescenta Biosciences Inc. California’da dün­yaca tanınmış, çok bedelli bilim in­sanları tarafından kurulmuş, vü­cuttaki yağların sebep olabileceği hastalıklara ilaçlar bulmak için ça­lışıyor. Çok heyecan verici bir pro­je; bilimle insanlığa yararlı işler yapmak. Ben de bu gruba her mevzuda dayanak olmaya çalı­şıyorum” diye konuştu.

“Yeniliklere pürüz olanlardan ayrılmalı”

Dünya bir yapay zekâ yarışı içinde. Türkiye bu yarışa dâhil olabilir mi? Olmak için ne yapmalı?

İlk evvel şunu vurgulamak isterim. Teknoloji gaye değil araç. Matbaa, elektrik, bilgisayar, networking, internet, taşınabilir geniş bant, akıllı telefonlar, bulut üzere teknolojilere yeni türevleri katılıyor: Yapay zekâ (AI), optimizasyon ileri matematiği, low code. Küresel iktisattaki şirketlerin yüzde 99’u bu teknolojileri icat eden, üreten değil, kullanan firmalardan oluşuyor. Bu yenilikleri fırsat olarak gören, süratle işlerine uyarlayan, müşterilerine yeni yarara, rekabeti farka dönüştüren firmalar kazanacak. Bu dönüşüm yarışında yavaş kalanlar geride kalacak.

Birinci husus insan: Küresel pazarlardaki müşterileri bilen, yenilikçi, teşebbüsçü başkanları yetiştirin ve bu bedelleri şirketinizde uzun devirli tutmayı başarın. İş dünyası tam bir kadro oyunu. İşini ve müşterilerini uygun bilen, dijital teknolojilere hâkim, AI ve optimizasyona hâkim, yenilikçi kadro oyuncularına, geleceğin başkanlarına gereksinim var. Onları transfer etmeli, yetiştirmeli ve tutmasını becermeliyiz. Kadroya yük olan, katkıda bulunmayan, yeniliklere mahzur olanlardan ayrılmalı. İkinci mevzu akıllı sistemler. Şirketinizin başkanları ve grubunuz ile size özel akıllı sistemlerinizi kurmak ve onları tutkuyla geliştirmek önceliğiniz olmalı.

Şirketler su alır üzere yazılım hizmeti alıyor

Türk şirketleri ve bilhassa de KOBİ’ler, dijital kaslarını güçlendirmek için neler yapmalı?

Teknoloji alanında ihtilal niteliğinde yeni fırsatlar var. AI, optimizasyon ve low-code ile akıllı sistemlerinizi kurmak, işinizi ileriye götürmek için Kuika ve System Optima ile iş birliğini öneriyorum. Yüzlerce firma, bulut üzerinden elektrik, su, internet servisi alır üzere yazılım hizmeti alıyor. Siz gereksiniminizi yahut yeni fikrinizi, sistemin ne yapması gerektiğini belirleyin, bu firmalar size dizaynda dayanak olsunlar, sonrasında süratle yazılımı tamamlasınlar (kendi yazılımları ve AI yardımıyla) ve sizin yeni taleplerinizi sisteme güncellesinler. Artık kendi yazılım gruplarınızı kurmaya gerek kalmadı. Birçok firma hem çok süratli hem de düşük maliyete işlerini yeniliyor, rakiplerine fark atıyorlar.

“Yüzde 10’luk tarife yenilikçi şirketler için büyük fırsat”

“Trump Tarifeleri” bilişim ekosisteminin gelişimine ziyan verir mi?

Kriz periyotlarında iki noktaya odaklanmak kritik diye düşünüyorum. Birincisi ayakta kalmak. İkinci ve daha kıymetlisi bu krizde işimize odaklanarak, süratli hareket ederek, yenilikçi yatırımlarla rekabete fark atma, değişimi fırsata çevirme vakti. ABD pazarına büyük tedarikçi ülkelerin vergi tarifeleri yüzde 145 iken, Türkiye’nin yüzde 10. Bunlar yenilikçi, teşebbüsçü şirketlerimiz için büyük fırsatlar. Lakin bu fırtınada geçecek. Değerli olan küresel pazarlarda rekabetçi eser ve servisleri sunabilmek.