“Dünyada satılan balın yarısı sahte”

Recep ERÇİN

Beslenme açısından zen­gin bir içeriğe sahip olan bal ve arı eserleri sah­tekârlığın en ağır olduğu alan­lardan biri. Bir bal üretim ülkesi olan Türkiye’de de periyot devir şeker şurubuna esans katılarak piyasaya sürülen taklit ve tağ­şiş eserler tespit edilerek Tarım ve Orman Bakanlığı’nca tüketi­ciler uyarılıyor. Bunun yanında uygun şartlarda üretilmeyen bal ve arı eserleri de içerik ba­kımından orjinal kıymetini kay­bediyor. TÜİK’in istatistiklerine nazaran Türkiye’de 2024 yılında 95 bin 492 ton bal üretildi.

Üretim bir evvelki yıla kıyasla yüzde 16,9 oranında azaldı. Statista verile­rine baktığımızda dünya çapın­da ortalama yıllık doğal bal üre­timi 2023’te yaklaşık 1,89 milyon metrik ton oldu. FAO raporlarına nazaran de dünyada en büyük doğal bal üreticisi ülkeler Çin, Türkiye, Arjantin, İran, Etiyopya ve ABD olarak sıralanıyor. Çin 465 mil­yon tonla açık orta başkan. Buna kar­şın en ağır uydurma bal üretimi­nin de bu ülkede yapıldığı dal temsilcilerince lisana getiriliyor.

“Sahte eserlerin sonu kontratlı üretimle gelir”

Gıda mühendisi Dr. Aslı Elif Ta­nuğur Samancı da “Arıların Eko­sisteme ve Sürdürülebilir Beslen­meye Etkisi” başlıklı sunumunda, düzmece arı eserlerinin dünya gene­linde kol gezdiğine dikkat çekti. “Dünyada satılan balın en az yarı­sı sahte” diyen Tanuğur Samancı, propolis, arı sütü, arı ekmeği üzere üretimi zahmetli ancak rantı yük­sek eserlerde ise bu oranının yüz­de 90’lara kadar çıktığını lisana ge­tirdi. İstanbul Teknik Üniversite­si (İTÜ) Teknokent’te bir teşebbüs olarak 12 yıl evvel ortaya çıkan ve arı eserleri konusunda kat etti­ği aralık ile kesimde kendine yer edinen Bee’o Propolis’in “Sürdü­rülebilir Bir Gelecek İçin Arı Var­sa Hayat Var!” mevzu başlığı ile dü­zenlediği toplantıda kurucusu olduğu marka ile ilgili de bilgiler veren Tanuğur Samancı, “Biz söz­leşmeli üretim yapıyoruz. On ko­van ile başlayan üreticilerimizin hepsi artık birer küçük arıcılık iş­letmesi haline geldi. Dünyada bu sistem ile ödül aldık. Arıcılar sade­ce üretim, randıman ve kaliteye odak­lanıyorlar. Geçersiz eserlerden kur­tulmanın yolu kontratlı arıcılık modelinden geçiyor. Uydurma eser yapanlar arılara ve arıcılara ziyan veriyor” sözlerini kullandı.

“Şehirlere arı dostu ağaç ekin plastik palmiyeler ekmeyin!”

İstanbul Teknik Üniversite­si’nden Prof. Dr. Mikdat Kadıoğ­lu da “İklim Değişimi ve Küresel Etkileri” başlıklı sunum yaptı. Okullarda öğretilen “dört mev­sim” telaffuzunun yanlışsız olmadı­ğını kaydeden Kadıoğlu, “Dört mevsimle başımız belada. Okul­da öğretilen her şeye inanma­yın. 2 mevsim var; yaz ve kış. Di­ğerleri geçiş vakitleri o denli 3 ay ay filan değil” dedi. İklim deği­şimi nedeniyle yalanan global ısınmaya işaret eden Kadıoğlu, şu iletileri verdi: “İklim değiş­tikçe Ege’de olan bal tahminen Ka­radeniz’de olacak. Dünyanın her tarafı ısınıyor.

En çok ku­tuplar ısınıyor. Ekvator ile ku­tuplar ortasındaki sıcaklık far­kı azaldığı için hava hareketle­ri değişiyor. Kışın gelen karlar gelmiyor. Avrupa’da sıcak ha­va dalgasından ölenlerin sayı­sı açıklanıyor. Türkiye’de de sı­cak hava dalgasından ölenler var fakat bizde o denli kayda alınmıyor. Kentlere ağaç dikeceksek arı dostu olsun. Palmiye ekiyorlar. Onlar kuruyor sonra plastik pal­miye vs. koyup ışıklandırıyorlar. Kimseye yararı da yok. Havalar ısındığında balıklar kuzeye Ka­radeniz’e masraf ancak alıklar gü­neye gidiyor. Her ne olursa olsun doğayı korumak lazım.”