Trump, Hollywood’daki kan kaybını tarifelerle durduracak
Dünya sinema bölümünde yıllık üretilen sinema sayısı Hindistan, Çin ve Japonya’da artarken, ABD’de süratle geriliyor. Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü (WIPO) datalarından derlediği bilgilere nazaran, pandemi devrinde darbe aldıktan sonra toparlanan sinema üretimi tarihi tepeleri gördü.
Dünya genelinde 2003’te 3 bin 896 adet olan sinema üretimi, her yıl artarak 2021’de 7 bin 827’ye, 2022’de 8 bin 833’e ve 2023’te 9 bin 511’e yükseldi.
Hindistan sinema üretiminde lider
Dünya genelinde sinema üretiminde birinci sırayı Hindistan alıyor. Hindistan’da yıllık üretilen sinema sayısı 2023’te 2 bin 562’yi buldu. Dünyada üretilen sinemaların 4’te 1’inden fazlası Hindistan’da gerçekleşti.
Film üretiminde Hindistan’ı Çin izliyor. Çin’de sinema üretimi 2023’te 792’ye ulaştı. Japonya yıllık sinema üretim sayısında üçüncü sırada yer alırken, ülkede yıllık sinema üretimi 2023’te 676’ya çıktı.
Film üretimi ABD’de azaldı
Küresel sinema üretiminde dördüncü sırada bulunan ABD’de, yıllık sinema üretiminin Hindistan, Çin ve Japonya’dakinin bilakis düşüş göstermesi dikkati çekiyor.
ABD’de yıllık sinema üretim ölçüsü son devirlerde aşağı taraflı bir seyir izledi. Ülkede 2021’de 943, 2022’de 803 ve 2023’te 510 adet sinema üretildi. Böylece ABD’deki sinema üretimi 20 yıl evvelki düzeylerin altına indi.
Dünya genelinde sinema üretimi sıralamasında ABD’yi ise 2023 yılında ürettiği 364 sinemayla İspanya takip etti ve global sinema üretiminde beşinci oldu.
Pandemi, grevler ve yangınlar Hollywood’u vurdu
Küresel sinema dalı, 2020 yılında Kovid-19 salgınından etkilenirken tam toparlanma sürecine girdiğinde ABD’de müelliflerin ve sendikalı oyuncuların grevleri başladı. Bu durum sinema üretimini aksatırken kesim, istikametin belirlemekte ve yine ivme yakalamakta zorlandı.
Bu yılın başında Los Angeles’ta yaşanan şiddetli orman yangınları da Amerikan sinema sanayisini kalbi Hollywood’da faaliyetleri olumsuz etkiledi. Bunlara ek olarak farklı art planlar, cazip vergi teşvikleri ve düşük personellik maliyetleriyle sinemaların farklı yerlerde çekilmesi daha cazip bir hal aldı.
Film bölümünde global ölçekte teşvik rekabeti
Amerikan Sinema Sinemaları Derneği (MPA) bilgilerine nazaran, sinema ve televizyon bölümü, 2023 yılında ABD’de 856 bin şahsa direkt istihdam sağladı. Çalışanlara 102 milyar dolarlık fiyat ödemesi yapan bölümün üyeleri mahallî şirketlere de 21 milyar dolarlık hizmet alımı yaptı.
Amerikan sinema kesimi 2023’te 22,6 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirirken, 15,3 milyar doları ticaret fazlası sağlandı. ProdPro’nun hazırladığı TV ve Sinema Görünüm Raporuna nazaran, sinema kesimine vergi teşvikleri konusunda global ölçekte rekabet yaşanıyor.
Film üretimindeki yapım harcamalarında geçen yıl birinci sırayı 14,5 milyar dolarla ABD aldı. ABD’yi 5,9 milyar dolarla İngiltere, 5,4 milyar dolarla Kanada ve 2 milyar dolarla Avustralya izledi. ABD’de Kaliforniya, New York ve Texas üzere eyaletler daha fazla imal çekmek için vergi indirimlerinde artışlar açıkladı. Kanada’nın sinema kesiminde süratle ilerleyen Britanya Kolombiya’sı bölgesi de vergi indirimlerini yüzde 36’ya çıkardı ve yüksek bütçeli üretimlere ek bonus imkanı sundu.
İngiltere de yaratıcı kesimlere yönelik vergi indirimlerini güncelledi. Ülke düşük bütçeli sinemalara yüzde 39,75’lik vergi indirimi üzere teşvikler sundu. Avustralya da lokal teşvik paketleriyle birlikte büyük bütçeli üretimlere yüzde 40’a varan oranda teşvikler sağlamaya başladı. Almanya, lokal içeriğe yatırımı zarurî kılarken, sinema ve TV üretimleri için yüzde 30 vergi teşviki getirdi. Macaristan 3 milyar dolar bütçeli sinema üretim teşvik programını 6 yıl uzattı.
Trump, sinema sanayisini tekrar ABD’ye getirmek istiyor
ABD Başkanı Donald Trump, pazar günü Truth Social toplumsal medya hesabından yaptığı açıklamada, Amerika’daki sinema sanayisinin çok süratli bir biçimde “öldüğünü” belirtti.
Diğer ülkelerin sinema yapımcılarını ve stüdyolarını ABD’den uzaklaştırmak için her türlü teşviki sunduğuna işaret eden Trump, bunun öbür ülkelerin kasıtlı bir eforu olduğunu ve bu nedenle ulusal güvenlik tehdidi oluşturduğunu savundu.
ABD Başkanı Trump, “Bu nedenle Ticaret Bakanlığına ve ABD Ticaret Temsilciliğine, yabancı ülkelerde üretilen ve ülkemize gelen tüm sinemalara yüzde 100 gümrük vergisi uygulama sürecini derhal başlatma yetkisi veriyorum. Sinemaların tekrar Amerika’da yapılmasını istiyoruz.” tabirlerini kullandı.
Trump’ın kelam konusu paylaşımı sonrası ABD Ticaret Bakanı Howard Lutnick de X toplumsal medya hesabından Trump’ın açıklamalarını alıntılayarak “İlgileniyoruz.” sözlerini kullandı.
Trump, sinema dalıyla bir ortaya gelecek
ABD Başkanı Trump, pazartesi günü Beyaz Saray’da yaptığı açıklamada sinema sanayisiyle bir ortaya geleceğini belirterek, onlara ziyan vermek istemediğini, yardım etmek istediğini söz etti.
ABD’nin sinema sanayisinin öbür ülkeler tarafından yok edildiğini tabir eden Trump, “beceriksizliğin” de bunda tesirli olduğunu belirterek Los Angeles valisini eleştirdi.
Trump, sinema dalıyla bir ortaya geleceğini belirterek, “Bu durumdan mutlu olduklarından emin olmak istiyorum zira hepimiz istihdamla ilgileniyoruz. Bildiğiniz üzere bu çok değerli. Bu büyük bir sanayi lakin artık sahiden terk edilmiş, başladığı yer olan ABD’yi terk etti ve biz onu geri getireceğiz.” tabirlerini kullandı.
Yabancı sinemalara yönelik tarife planı nasıl uygulanacak
Trump’ın yabancı sinemalara gümrük vergisini nasıl uygulayacağı şimdi bilinmiyor. Bu türlü bir siyasetin nasıl işleyeceği yahut kimin bu vergiden sorumlu tutulacağı tartışmalara neden oluyor.
Uzmanlar, sinema kesiminin hem üretim hem dağıtım açısından karmaşık yapısına işaret ederek sinemalara yönelik gümrük vergilerinin uygulanmasının sıkıntı olabileceğini belirtiyor.
Film üretiminin giderek yurt dışına kayması nedeniyle Amerikan sinema sanayisinin ziyan gördüğünü kaydeden uzmanlar, fakat tarifelerin bu hususta uygun bir tahlil olmayabileceğini, ülkede sinema üretimindeki düşüş eğilimini aksine çevirmek için vergi indirimi üzere teşviklerin sunulabileceğini savunuyor.
