Altında boğa petrolde ayı piyasası devam ediyor
RECEP ERÇİN
ABD Başkanı Donald Trump’ın başlattığı ticaret savaşlarının yarattığı global iktisattaki büyüme telaşları ve kurallı ticarete yönelik güvensizlik eğilimi inançlı liman altına yönelimi artırırken, petrol fiyatlarını da aşağı taraflı baskılıyor.
Altın piyasasında Kasım 2024’te başlayan son ralli devam ederken yılbaşından bu yana ons altın fiyatında gözlenen artış yüzde 25’i buldu. Yılbaşında 2 bin 260 dolar düzeylerinde bulunan ons altın fiyatı dün prestijiyle 3 bin 320 düzeylerine yine yükseldi. Altının ons fiyatı 21 Nisan prestijiyle 3 bin 400’leri aşarak rekor kırmıştı. O günden sonra Trump’ın gümrük tarifelerine yönelik yumuşama sinyalleri ile bir ölçü gevşeyen fiyatlar dün yüzde 2’den fazla arttı.
OPEC üretimi artırdıkça fiyat düşecek
Altın fiyatları üst istikametli bir ivme kaydederken petrolde ise ibre aşağı taraflı seyrediyor. 2025 yılına 76 dolar hududundan başlayan Brent petrolün varil fiyatı dün 60 doların altına çekildi. Yılbaşından bu yana düşüş yüzde 21’i aştı.
Petrol fiyatlarındaki düşüşte OPEC+’in üretimi artırma kararı tesirli oldu. Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü ve müttefiklerinden oluşan OPEC+ kümesi, hafta sonu yaptığı toplantıda haziran prestijiyle günlük üretimi 411 bin varil artırma kararı almıştı. Petrol fiyatları en son pandemi sakinliğinin yaşandığı 2021 yılı Şubat ayında 60 doların altındaydı. Donald Trump’ın vazifesi devraldığı 20 Ocak’tan bu yana Brent petrol yüzde 25,1 oranında, WTI ham petrol fiyatı da yüzde 26,4 azaldı.
ABD’nin LNG arzı ile piyasaları domine etmeye başlamasının yanında ülkenin petrol arzını artırarak güç fiyatları üzerinden enflasyonu düşürme gayreti da fiyatları baskılayan bir diğer öge. Bununla birlikte Ukrayna krizinin tesirlerine karşın Rusya’nın da içinde bulunduğu OPEC’in, ticaret savaşlarının global büyümeyi aşağı çekeceği öngörüleri altında, üretimi artırma kararları fiyatların daha da düşmesini beraberinde getirebilir.
Türkiye’nin dış istikrarı için düzgün haber
Petrol fiyatlarının 60 dolar düzeylerinin altına kalması Türkiye’nin hem enflasyon öngörüleri hem de dış istikrarı için olumlu. Her ne kadar altın fiyatları üst istikametli seyrediyor olsa da burada kota uygulaması sayesinde ithalat dengelenmiş durumda. Merkez Bankası’nın Ocak 2025’te yayınladığı yılın birinci enflasyon raporunda; bir evvelki rapor devrinde 2025 yılı için 78,8 ABD doları olarak varsayım edilen petrol fiyatları mevcut rapor periyodunda 76,5 ABD doları düzeyine güncellenmişti. 2026 yılı için ise petrol fiyatları varsayımı da 74 ABD doları düzeyinde idi. Merkez Bankası ikinci enflasyon raporunu 22 Mayıs’ta açıklayacak.
Düşük fiyatlar, dev şirketlerin kârını eritti
Dünyanın en büyük 8 petrol şirketinin yılın birinci çeyreğinde elde ettiği kâr, gerileyen petrol fiyatlarının tesiriyle geçen yılın tıpkı periyoduna nazaran yüzde 20’nin üzerinde düştü. AA muhabirinin 8 petrol firmasının bilançolarından derlediği bilgilere nazaran, Amerikalı ExxonMobil ve Chevron ile Hollandalı Royal Dutch Shell, İngiliz bp, Fransız TotalEnergies, İtalyan Eni, Norveçli Equinor ve Çin Ulusal Denizaşırı Petrol Şirketi’nin (CNOOC) bu yılın birinci çeyreğindeki toplam kârı 2024’ün birebir devrine nazaran yüzde 21,3 azaldı.
Petrokimya piyasası bilgi sağlayıcısı ICIS’te Petrol Piyasaları ve Güç Dönüşümü Yöneticisi Ajay Parmar, petrol fiyatlarının bu yıl ve 2026’da aşağı istikametli hareketini sürdüreceğine işaret ederek, “Küresel petrol talebinin artacağına yönelik beklentiler epey zayıf. Ayrıyeten OPEC+ ülkelerinin belirlenen üretim kısıntılarına tam olarak uymamaları ve ABD, Brezilya, Kanada, Guyana üzere OPEC dışı ülkelerin üretimlerini artırmaları, global petrol piyasasında arz fazlası yaratacak. Bu durum fiyatlar üzerindeki baskının devam edeceğini gösteriyor” dedi.
