“Zehirli ayakkabı” tekrar sahnede

Nagihan KALSIN

Ayakkabı ile konut ve mut­fak eşyası üreticile­ri bilhassa Çin’den e-ithalat yoluyla yurda giren eserlerde kanserojen ris­ki yüksek kimyasal madde­ler bulunduğu gerekçesiyle Ticaret Bakanlığı ile temasa geçti. Türkiye Ayakkabı Sa­nayicileri Derneği (TASD) Başkanı Berke İçten, geçen yıl Çin’de faaliyet gösteren Türkiye’de temsilcisi bulun­mayan bir platformdan va­tandaşların 7-8 milyon çift ayakkabı siparişi verdiğini anlatırken, bu ayakkabıların kanserojen ve alerjen riski ta­şıdığı konusunun araştırıl­ması noktasında Bakanlıkla görüşme yaptıklarını kaydet­ti.

Ticaret Bakanlığı, özellikle Çinli Temu üzere firmalardan e-ithalatla yurda inançsız ve kalitesiz eser girişini azalt­mak için gümrüksüz alışve­riş limitini düşürüp vergileri artırmasına karşın meseleye tam olarak deva bulamadı. Bu durum yerli endüstricinin üret­tiği kaliteli eserlerin rekabet ortamını daraltırken, tıpkı za­manda önemli istihdam kayıp­larına da neden oluyor.

Bir küme gazeteciye de­ğerlendirmelerde bulunan TASD Başkanı İçten, Türkiye ayakkabı dalının yurtdı­şından gelen kalitesiz ayak­kabılarla çaba ettiğini anlattı. İçten, “Özellikle Uzak Doğu menşeli çok ağır satış yapan bir e-ticaret sitesinin tesiri altındayız. Bakanlığı­mız bizim de girişimlerimiz­le gümrüksüz alışveriş limi­tini 150 euro’dan 30 euro’ya indirdi.

Şimdi kargo bedelini de bunun içerisinden düşe­rek bir kadro revizyon yapıl­ması da gündemde lakin yeniden ilanlara bakıyorsunuz 200- 400 liraya ayakkabı satıyor­lar. O denli ki ilandaki ayakkabı ile gelen ayakkabının da ilgisi olmuyor. Gelen ayakkabıla­rın kalitesi çok düşük. Bunlar rastgele bir testten de geç­miyor. Testler yapıldığında çok önemli sıhhat sıkıntılarına yol açabilecek materyallerin kullanıldığının görüleceğini varsayım ediyoruz. Kansero­jen, alerjen unsurlar içeren bir ekip gereçler kullan­dıklarını biliyoruz” dedi.

Teste ve gümrük sürecine tabi değil

Türkiye’de ayakkabı üreti­mi ve olağan ithalat standar­dının çok yüksek olduğunu kaydeden İçten, “Bir periyot zehirli ayakkabı çok günde­me geldi. Bu biçim durumlar­la karşılaşmamak için bakan­lık düzenleme yapmıştı. Artık gelen ayakkabı kıymeti 30 euro altın­da olunca rastgele bir teste ve gümrük sürecine tabi olmadan tüketiciye ula­şıyor.

Geçen yıl 76 milyon çift ayakkabı ithalatı yaptıysak 7-8 milyon çifti Çin’deki bu e-ticaret platformundan yur­da girdi. Bu sayı her geçen gün artıyor. Ayakkabıların üzerinde kanserojen ve aler­jen riski konusunda külfetli durum olduğu konusunu ba­kanlığımızla da görüşüyoruz. Bu hususta tahlil talep ettik” diye konuştu.

Küçük mutfak eşyaları birinci kullanımda çöp oluyor

Ev ve Mutfak Eşyaları Sa­nayicileri ve İhracatçıları Derneği (EVSİD) Yönetim Kurulu Lideri Talha Özger ise vatandaşların mutfak­larda kullandığı küçük elekt­rikli aletlerdeki riske dikkat çekerek, “Özellikle Çin’den e-ithalat yoluyla yurda giren gümrüksüz alışverişler bir­çok riski beraberinde getiri­yor. Denetlemesi yapılma­dan yurda giren bu eserleri satın alan vatandaşlar her­hangi bir sahtecilik olayı ya da inançsız eserle karşılaş­tığında meselesine tahlil bu­labilecek muhatap bulamı­yor.

İş o denli boyutlara vardı ki ülkeye giren bilhassa elekt­rikli küçük mutfak eşyaları içerisinde yer alan blender­lar, mutfak robotları, meyve sıkacakları, kettle ve su ısıtı­cılar üzere birçok eşyanın da­ha birinci kullanımda çöpe git­tiğini görüyoruz. Zira ka­lite ve sıhhat noktasında bu eserlere ait kâfi dene­tim bulunmuyor. Direkt yiyecekle temas eden ve kan­serojen unsur içeren kimya­sallarla yapılan mutfak eş­yaları birçok sıhhat riskini de berberinde getiriyor. Sı­kı tedbirler alınarak yerli endüstricinin Türkiye’de temsilcisi dahi olma­yan bu çeşitten yapıla­ra karşı korunması gerekmektedir” tabirlerini kul­landı.

E- ithalat istihdamı da vurdu

Ayakkabı dalında 2021- 2022’de 380 bin dolaylarında olan istihdamın bugün 250 binin altına gerilediğini anlatan İçten, “130 bin kişilik istihdam kaybı var. Bunda halk sıhhatini tehdit eden e-ithalat sorunu başı çekiyor. İhracatımız 1,2 milyar dolar düzeylerinde, ithalatımız çok uzun yıllardan sonra geçen yıl 1,7 milyar dolara yükseldi. İç piyasadaki üretimimizi de düşünecek olursak 5,5-6 milyar dolarlık bir katma paha yaratan sektörüz” dedi. Sorunun tahlili için tekliflerde de bulunan İçten, “Bu platformun Türkiye’de yerleşik bir ofisinin, muhatabının olması gerekir. Gelen eserlerden kategori kategori testler yapılarak uygunsuzluğun tespit edildiği kategorilerin Türkiye’de satışının yasaklanması gerekir” diye konuştu