CHP Milletvekili Yazgan’ın kalıcı yaz saati uygulamasına ilişkin önergesine yanıt geldi

CHP Edirne Milletvekili Ahmet Baran Yazgan’ın kalıcı yaz saati uygulamasına ait yazılı soru önergesine karşılık veren Güç ve Tabii Kaynaklar Bakanı Bayraktar, İstanbul Teknik Üniversitesi tarafından yürütülen çalışmanın sonuçları doğrultusunda sabit saat uygulamasına geçildiğini hatırlattı. Bayraktar, bu uygulamadan evvel 17.00’de gerçekleşen akşam puantının ilerleyen saatlere hakikat yayıldığını, böylece puantın teknik olarak idaresinin daha kolay hale geldiğini belirtti.

11,252 milyar kilovatsaat (kWh) güç tasarrufu

Bayraktar, yaz saati uygulamasının başladığı Ekim 2016 ile Mart 2024 tarihleri ortasında yaklaşık 20 milyar lira karşılığı olan 11,252 milyar kilovatsaat (kWh) güç tasarrufu sağlandığını bildirdi. Bu güç tasarrufunun dönemsel dağılımını da paylaşan Bayraktar, 2016 Ekim ve 2017 Mart tarihleri ortasında 1,308 milyar kWh, 2017 Ekim ve 2018 Mart tarihleri ortasında 1,365 milyar kWh, 2018 Ekim ve 2019 Mart tarihleri ortasında 1,345 milyar kWh, 2019 Ekim ve 2020 Mart tarihleri ortasında 1,380 milyar kWh, 2020 Ekim ve 2021 Mart tarihleri ortasında 1,439 milyar kWh, 2021 Ekim ve 2022 Mart tarihleri ortasında 1,513 milyar kWh, 2022 Ekim ve 2023 Mart tarihleri ortasında 1,406 milyar kWh, 2023 Ekim ve 2024 Mart tarihleri ortasında 1,496 milyar kWh olmak üzere toplamda 11,252 milyar kWh güç tasarrufu sağlandığını açıkladı.

1 milyar bilgilik araştırma

Bakan Bayraktar, meteoroloji mühendisliği, elektrik mühendisliği, psikoloji, sosyoloji ve iktisat alanlarında çalışmalar yürüten akademisyenler ile uzmanlardan oluşan grup tarafından hazırlanan raporun yönetici özeti kısmında yer alan bilgileri de karşılığında paylaştı. Buna nazaran, yaz saati uygulaması (YSU) ve kış saati uygulamasının (KSU) ayrıntılı tahlili için Türkiye’nin son 6 yılına ilişkin elektrik tüketimi, sıcaklık, bağıl nem ve bulutluluk dataları saatlik vakit ölçeğinde ele alındı.

Yaklaşık 100 milyon satırdan oluşan ve her bir satırında 5 bilginin olduğu yani toplamda 500 milyon saatlik elektrik tüketim verisi, bunun yarısı kadar meteorolojik değişkenlerin saatlik verisi ve sürece katılanlar da düşünüldüğünde 1 milyar bilgi ile metin içerisinde ayrıntıları alt başlıklar halinde verilen “Ana Bileşenler Çözümlemesi, Doğrusal Çoklu Regresyon, Saat Değişim İndeksi ve Puant Bedeller Analizi” sistemlerinin tahlilleri gerçekleştirilip yorumları yapıldı.

Dikkat çeken başlıklar…

İşlenen, yol ve tahlillerin sonuç bilgileri de düşünüldüğünde toplamda yaklaşık 1 milyar bilgi ile araştırma sonlandırıldı. Araştırmanın sonucundaki şu tespitler dikkati çekti: “Rusya Federasyonu’nda 11 farklı vakit dilimi kullanılmakta olup doğu ile batı ortasındaki vakit farkı 9 saattir. ABD’de doğu ile batı ortasındaki vakit farkı 4 saat olup Kanada’da 5 saate çıkmaktadır. Ülkeler bu doğal zorunluluklara ve zorluklara karşın ekonomik, siyasi ve idari süreçleri ulusal/uluslararası süreçlerle başarılı bir formda düzenlemektedirler. Bir manada ülkemize dayatılan öteki devletler ile ortak bir vakit diliminde buluşma zaruriliği dünyada bulunmamaktadır.”

– “Kış saati uygulaması sürecinin başlamasıyla birlikte gün uzunluğuna bağlı olacak halde farklı mesai saatleri göz önünde bulundurularak vilayetlerin karanlıkta kalma saat ölçüleri hesaplanmış ve haritaları çizilmiştir. Bunun sonucunda gün ışığından en fazla yararlanılacak biçimde en uygun mesai saatlerine ilişkin kıymetler ve haritalar elde edilmiştir. Bu haritalar yardımıyla yıl boyunca karanlıkta kalma saat ölçüleri belirlenmektedir.”

– Tahliller sonucunda kış saati uygulamasından kaynaklanan ek elektrik tüketimleri 08.00- 17.00 mesai saat aralığı düşünüldüğünde 626.068 – 2.375.061 MWh, 08.30-17.30 mesai saat aralığı düşünüldüğünde 5.788.685 – 6.523.240 MWh ve son olarak 09.00-18.00 mesai saat aralığı düşünüldüğünde ise 5.885.005- 6.450.746 MWh ortasında değişmektedir. Bu pahalar hesaba katılan yılların kış saati uygulaması müddetlerinin ortalama toplam tüketimleriyle karşılaştırıldığında yüzde 8,58’e kadar çıkmakta, yıllık toplam elektrik tüketimi ile karşılaştırıldığında ise yüzde 3,62’ye kadar yükselmektedir.”

– “Bu çalışmada ayrıyeten yıl boyunca kesintisiz yaz saati uygulamasına geçilmesi alternatifinin, mevcut duruma kıyasla Türkiye’de elektrik tüketimin yol açtığı değişikliğin finansal boyutu hesaplanmıştır. Farklı mesai saatlerine nazaran ortalamada 1 milyar 897 milyon 135 bin 508 TL, azamî olarak ise 2 milyar 685 milyon 617 bin 908 TL ekonomik kayıp oluşmaktadır.”

– “İklim değişikliği üzere ehemmiyet taşıyan süreçler de hesaba katıldığında KSU YSU’dan ötürü ek elektrik tüketim kıymetlerinin karbon üretim karşılıkları düşünüldüğünde aslında ekonomik zararın daha yüksek olacağı aşikardır.”

– “Somut datalara dayanan tüm hesaplamalar ve metin içerisinde görülebilecek olan ayrıntılı değerlendirmeler sonucunda kış saati uygulaması saat değişiklikleri ülkemize güç tüketimi açısından rastgele bir olumlu katkı sunmamaktadır. Tam bilakis elektrik tüketiminin artmasına sebebiyet verdiği proje müddetince elde edilen matematiksel ve istatistiksel süreçlere dayalı sonuçlar ile ortaya konulmuştur. Bütün mesai çalışmalarında güneş ışınımından daha fazla yararlanma prensibi temel alınmalıdır. Bunun için de YSU’nın yıl boyunca uygulanması, güç planlaması, ekonomik çıkar, sosyolojik ve ruhsal manada daha yanlışsız olacaktır.”

Öte yandan Bakan Bayraktar, sabit saat uygulamasına ait, Avrupa Parlamentosunun 26 Mart 2019’da kabul edilen teklifle üye ülkelere tek saat uygulamasına geçmelerini tavsiye ettiğini hatırlattı.