İklim-ekonomi-adalet için kazan kazan kazan formülü

Başak Parıltı GÖKÇAM

Dünya Ekonomik Fo­rumu’nun yaptığı (WEF) araştırmaya nazaran aylık ortalama sıcaklık­taki her 1 derecelik artış, in­sanlarda akıl sıhhatine bağ­lı vefatları yüzde 2.2 derece artırıyor. Yani global ısın­ma, gezegeni değiştirmekle kalmıyor birebir vakitte kay­gı durumuna neden olarak eko-anksiyetenin giderek art­masına neden oluyor.

Bunun en büyük nedeni de buna yö­nelik yapılan kaleme alınan neredeyse her yazının kötüm­ser senaryolar içermesi. Pekala iklim değişikliğiyle çaba sadece karamsar mi olma­lı? Doğal ki hayır. Farklı ülkele­rin iklim değişikliğiyle müca­dele stratejilerini nasıl hayata geçirdiğini inceleyen araştır­malar, refah ve memnunluğu teş­vik ederken etrafımızı koru­ma konusunda optimist olmak için nedenler buldu.

Michigan Üniversitesi ön­cülüğünde yapılan ve Proce­edings of the National Aca­demy of Sciences mecmuasında yayımlanan araştırmaya nazaran, optimist olmak için de neden­ler var. Hatta raporun müellifi UM Çevre ve Sürdürülebilir­lik Okulu (SEAS) profesörü ve Global Değişim Biyolojisi Enstitüsü müdürü Peter Re­ich, “Her şey o kadar da makus değil” dedi ve şunları ekledi: “Bence fakir ülkelerin, bizim yaptığımız üzere, insanlarının birçoklarına orta sınıf bir hayat ge­tirmek için kirletmek zorunda oldukları istikametinde bir beklen­ti var. Lakin kimi düşük-orta gelirli ülkelerin yenilenebilir güce yatırım yaparak ve güç verimliliğini artırarak karbondan arındırmaya baş­ladığını gördük. Ve gelir eşit­sizliğini azaltırken ve halkla­rının refahını artırırken emis­yonlarını düşürüyorlar.”

Olumsuz bir delil yok

Yenilenebilir güce geç­menin daha yoksul ülkeler ve­ya halkları için genel olarak olumsuz tesirleri yahut sonuç­ları olduğunu gösteren dengeli bir delil olmadığını da ekle­yen Reich, “Ülkeler yenilene­bilir güce yatırım yapabi­lirse, bunun halkları için ger­çekten yararlı olduğu, kirliliği azalttığı ve iklim değişikliği­ni yavaşlattığı durumlar görü­yoruz. Bu bir kazan-kazan-ka­zan durumu» diye konuştu.

Savunmasız insanların ye­nilenebilir güç yatırımların­dan olumsuz sonuçlar dene­yimlediği hadiseleri bulmanın çok kolay olduğunu belirten Peter Reich, “Örneğin, hidro­elektrik baraj inşa etmek için topraklarından zorla çıkarılan yerli halkları ele alalım. Aslın­da, bu yeni çalışmanın ilham kaynağının bir kesimiydi. Bu çeşit eşitsizlikleri vurgulayan yüzlerce araştırma makalesi ve Hükümetlerarası İklim De­ğişikliği Paneli raporlarının sayfaları var. Bunlar hem iklim değişikliğinin tesirlerinde hem de iklim değişikliğini yavaşlat­mak ve durdurmak için kulla­nılan azaltma stratejilerinde bulunur” dedi.

Servet dağılımı ve toplumsal adalet temasları incelendi

Ekip, yeni raporunda iklim tesirleri, azaltma stratejileri ve servet dağılımı ile genel halk sıhhati ve refahı üzere toplumsal ada­let bahisleri ortasındaki bağlan­tıları inceledi. Araştırma, birtakım ülkelerin muhakkak ölçütlere nazaran daha yeterli ve daha makus perfor­mans gösterdiğini ortaya koy­sa da, takımın gayesi sıralamak, övmek yahut eleştirmek değil­di. Çok daha temel bir soruya yanıt bulmaktı: Sürdürülebilir siyasetler ve altyapıyı adil bir halde inşa etmenin mümkün olduğuna dair ispat var mı?..

Adaletsizliğin, iklim azalt­ma aksiyonlarının kendisinden kaynaklanabileceğini söyle­yen Prof. Reich, “Bazen bunun aksi bir tesiri olabilir ve azalt­ma stratejilerinin daha geniş çapta benimsenmesini yavaş­latabilir. Bu yavaşlama, daha yoksul ülkelerden yenilenebilir güce geçmelerini isteme­ye, bu ülkelerin halklarına acı çektirmek manasına geldiği biçimindeki dogmatik inancın yaygınlaşmasına katkıda bu­lunur” dedi.

Beklemek, maliyeti artıracak

Harekete geçmek için beklenen her on yılda, iklim değişikliği ziyanlarının maliyetinin astronomik olarak arttığını ve yenilenebilir güç maliyetlerinin düştüğünü gördüklerini belirten UM Çevre ve Sürdürülebilirlik Okulu (SEAS) profesörü ve Global Değişim Biyolojisi Enstitüsü müdürü Peter Reich, “Biz geniş görüşlü idealistler değiliz. Memleketler arası toplum bunu şimdi çözmedi ve yarın da çözmeyecek. Lakin iklim değişikliğini yavaşlatabilir ve sonunda durdurabiliriz ve bunu yaparken aslında paradan tasarruf edip çevresel adaleti artırabiliriz” diye ekledi.

Ekonomik datalar yatırımları durduruyor

ABD üzere yüksek emisyonlu güçlü ülkelerin memleketler arası iklim maksatlarına ulaşmak ve karbondan arınabilmek için daha çok çalışmaları gerektiğini söyleyen UM Çevre ve Sürdürülebilirlik Okulu (SEAS) profesörü ve Global Değişim Biyolojisi Enstitüsü müdürü Peter Reich, “Ancak ekonomik bilgilerinin, harekete geçmekte zorlayacağına inanıyorlar” dedi.

Yeşil güç ile GSYH artırdılar

Araştırma sürecinde son 30 yılda yenilenebilir güç dağıtımlarını, ortalama gelirlerini ve kişi başına düşen gayri safi yurt içi hasılalarını artıran on üç düşük ila orta gelirli ülke bulundu. Bu ülkeler ayrıyeten emisyonlarının ve eşitsizliğin bir ölçüsü olan Gini endekslerinin düştüğünü gördü.