Enflasyon lükse dokunmadı küçük teknelerde satış yüzde 50 düştü

Nurdoğan A. ERGÜN

Küresel talep daralmasının da tesiriyle bu yıl sayının lakin 1,5 milyar dolarlara ulaşacağı varsayım edi­liyor. Tekne ve yat dalının iç pazardaki hacmi ise 2 milyar dolar.

Enflasyon ve ekonomik daralmanın dal üzerinde yarattığı en büyük tesirlerden biri de ‘küçük’ olarak tabir edi­len tekne satışlarındaki düşüş oldu. O denli ki dalın hatırı sayılır üreticilerinde kapasite kullanım oranları yüzde 60’la­ra düştü. İzmir Tekne İmalat­çıları ve Tedarikçileri Dayanış­ma Derneği (TEKİMDER) Yö­netim Kurulu Lideri Hüseyin Akduman’ın verdiği bilgilere nazaran, 5-10 metre ebatlarında­ki tekne satışları yüzde 50 düş­tü. Daha lüks segment olan 10- 25 metre ve üzerinde ise hare­ketlilik devam etti. Yani satış fiyatı 400 ile 800 bin TL arasın­da olan teknelerin satışı yüz­de 50 düştü.

Akduman, “Eski­den kredi kartına taksitle tekne alınıyordu, artık kimde yüzde 60 faiz ödemek istemiyor. ‘Mil­yonluk yat’ algısı yüzünden 25 metre altında KDV muafiyeti de kaldırıldı. Ayrıyeten küçük seg­mentte marina bağlama alanı ve fiyat sorunu da var. Örneğin 10 metrelik bir tekne için yıl­lık 500 bin lira bağlama fiyatı talep eden marinalar var. Ayrı­ca marinalar da küçük tekne­leri bağlamak istemiyor” dedi. Globalde de büyük teknelere bir ilgi olduğunu söyleyen Ak­duman, bu trendin önümüzde­ki yıllarda da devam edeceğini öngördü.

Türkiye tekne ve yatçılık bölümünün kamu nezdinde ye­terli takviyesi bulamadığını lisana getiren Akduman, gerek ticaret ve sanayi odaları gerekse ihra­catçı birlikleri içerisinde dahi tanımlanmadıklarından şikâ­yetçi.

“Türkiye deniz ülkesi, geleceğimiz denizlerde” diyen Akduman, “Sektörümüz özel­likle megayat üretiminde dün­yanın birinci üçü ortasında. Tekne ve yat üretiminde markalaştık. Lakin hammadde, personellik gi­bi maliyetler ve döviz kuru ne­deniyle gücümüzü kaybediyo­ruz. Bugün markada hala çok uygunuz ancak fason üretimle Po­lonya bizi geride bıraktı. Ya­kında marka olmaya da başlar. Biz Avrupa’dan bin 200 euro­ya motor alırken Avrupalı 600 euroya alıyor. Biz bir de devle­te KDV’sini ödüyoruz.

Aynı Av­rupalı firma ile pazarda reka­bet etmeye çalışıyoruz” diye devam etti. Türkiye’nin, Avru­pa ve Asya ortasında kıymetli bir geçiş noktası sağladığını ve bu avantajı kullanması gerektiği­ni söyleyen Akduman, “Ancak, devletin yurt dışı fuarlara sağ­ladığı takviyelerin son yıllarda azaldığına dikkat çekmek is­terim. Daha evvel fuar dayanak oranı yüzde 75 civarındayken, artık çok düşük sayılarla sonlu. Bu durum, gelişmiş ül­kelerle rekabeti zorlaştırıyor” biçiminde konuştu.

Tekne ve yatlar İzmir’de görücüye çıktı

İzmir Büyükşehir Beledi­yesi’nin konut sahipliğinde İZ­FAŞ ve ED Fuarcılık tarafın­dan bu yıl üçüncü defa düzen­lenen MAST İzmir Boat Show Tekne, Tekne Ekipmanları ve Deniz Aksesuarları Fuarı, İz­mir’de kapılarını açtı. Fiyat­ları 150 bin TL’den başlayan 20 milyon TL’ye kadar çıkan 350’den fazla tekne ve deniz aracı sergilendiği fuara bu yıl 40 binin üzerinde ziyaretçi bekleniyor.

Fuarda bu yıl, 110 iştirakçi yer alırken, sergile­nen tekne sayısı bir evvelki yı­la nazaran yüzde 20 artış gösterdi. Bu yıl fuarda sergilenen yer­li tekne oranının yüzde 70 se­viyelerine yaklaştığını tabir eden ED Fuarcılık Kurucu Or­tağı Dilek Soydan, “Bu durum, Türk denizcilik kesiminin memleketler arası pazarda giderek güçlendiğini gösteriyor. Yerli üreticilerin İzmir fuarına ka­tılımının bu derece artması sek­törümüz için büyük bir muvaffakiyet. Denizcilik fuarları için büyük bir merkez haline gelen İzmir, denizcilik dalı açısından çok büyük bir potansiyele sa­hip ve gelecekte Türkiye’nin en büyük boat gösterisini burada yapacağımıza inanıyoruz” ifa­delerini kullandı.

İzmir, denizcilikte kıymetli merkez oluyor

İMEAK Deniz Ticaret Oda­sı İzmir Şubesi Başkanı Yusuf Öztürk ise, “İzmir, denizcilik bölümünde büyük bir üretim merkezi olma yolunda süratle ilerliyor. İzmir’de yapılan tek­neler, yalnızca Türkiye’ye değil, dünyaya da satılıyor. İzmir, de­nizcilik dalında değerli bir merkez haline gelmeye başla­dı ve bu fuarın büyümesi, İz­mir’in bu alandaki gücünü pe­kiştirecek” diye konuştu.

Fuarın büyüklüğü ve katı­lımcı sayısı açısından büyük bir muvaffakiyete imza atıldığını belirten İZFAŞ Genel Müdür Yardımcısı Onur Fatih Gök­çedağ da, “İzmir’deki fuar ala­nımız, iştirakçi sayısı ve ziya­retçi trafiği bakımından çok kıymetli bir noktaya geldi. Bu fuar, yalnızca sektörel profes­yonellere değil, deniz tutkun­larına ve yatırımcılara da bü­yük fırsatlar sunuyor. Bu yıl, 350’den fazla tekne sergilene­cek ve ziyaretçi sayısının ge­çen yıla nazaran iki katına çıkması bekleniyor” dedi.

“Ticaret savaşlarında köprü pozisyonuna geliyoruz”

ABD’nin yeni tarife uygulamasıyla birlikte yeni dünyada üretim ve tüketimin yer değiştirdiğini söyleyen TEKİMDER Başkanı Hüseyin Akduman, “Ünlü brokerlar Türkler ile çalışmak için geliyor. Amerika’dan, Avustralya’dan, Hollanda’dan Avrupa’ya mal satmak için gelenler var. Ticaret savaşlarında köprü pozisyonuna geliyoruz. Bunu uygun okuyabilirsek, üreticilere yurt dışında takviyeler sağlanırsa bu savaşın kazananlarından olabiliriz” dedi.