Bolat: 24 saat teyakkuzda, 360 derece ticari diplomasi yürüteceğiz

Recep ERÇİN

Ticaret Bakanı Prof. Dr. Ömer Bolat’ın baş­kanlığındaki Türk he­yeti, Osaka’daki Expo 2025 kapsamında Japonya’da bir dizi görüşme gerçekleştirdi. Heyet kapsamda düzenlenen basın toplantısında konuşan Bakan Bolat, Expo’ya katılı­mın Türk eserlerinin tanıtı­mı açısından kıymetli olduğu­nu not etti.

Türk-Japon Par­lamenterler Dostluk Kümesi üyesi milletvekilleri ile DE­İK Türkiye-Japonya İş Kon­seyi Üyeleri ve TİM İdare Kurulu’ndan da isimlerin yer aldığı toplantıda soruları ya­nıtlayan Bakan Bolat’a, DÜN­YA olarak, Trump’ın başlat­tığı ticaret savaşı ortamında Türkiye-Japonya işbirliğinin ne tarafta konumlanacağını sorduk.

“Bütün ülkeler yeni duruma nazaran konumlanıyor”

Dünya ticareti için sıkıntı bir sürece işaret eden Bakan Bo­lat, “2008-2009 küresel kri­zi, 2010-2013 ortası hükümran devletler borç krizi yaşan­dı. Akabinde 2020’de Kovid krizi. 2022-2023 yüksek enf­lasyon ki son 40 yılda dünya iktisadının görmediği ka­dar yüksek. 2024 prestijiyle dünya ticaretinde yüzde 2,7 artış oldu. Dünya ticaretinde 2023’te yüzde 1,1 düşüş oluş­tu. Bu yıl yüzde 3 artış bek­lerken, ABD’nin dış ticaret açığını kapatmak maksadıyla yüksek dış ticaret açığı ver­diği ülkelere uygulamak üze­re açıkladığı yüksek gümrük vergileri belirsizlik sürecini beraberinde getirdi” dedi.

ABD’nin bu ülkelerle mü­zakere süreçlerine de kapı araladığına işaret eden Ba­kan Bolat, “Yüzde 10 gümrük vergisi bütün dünya ülkele­ri için ilan edildi. Daha evvel muafiyeti olan Japonya, Gü­ney Kore ve Avrupa Birliği’ne çelik ve alüminyumda yüzde 25’lik artış yapıldı. Bu süreç dünya borsalarında belirsiz­lik kaynaklı düşüş ve çalkan­tı meydana getirdi. Altın pi­yasasında büyük bir artışa sebep oldu. 2025 için ulusla­rarası kuruluşlar ocak ayın­daki iddialarını aşağı yön­lü revize ediyorlar. Şu sonuç ortaya geliyor; bütün dün­ya ülkeleri evvel kendi tica­ret konumlarını menfaat­leri açısından süreç içinde konumlamaya ve tanımlama­ya çalışıyor” tabirlerini kul­landı.

İlan edilen önlemler geri alınabiliyor

Bütün ülkelerin bu yeni du­ruma nazaran siyaset ve tedbir­lerini belirleme gayreti için­de olduğunu kaydeden Bakan Bolat, “İlan edilen önlemler kısa müddet sonra geri alınabil­mekte yahut ötelenebilmek­te. Toz dumanın kalkması kıymetli. Bir müzakere bir po­zisyon alma süreci yaşan­makta. Japonya da kendi­si açısından kesinlikle değer­lendirmeler yapıyor. Biz de Türkiye olarak kendi tica­ret siyaset ve tedbirlerimi­zi çalışıyoruz. Gerek ticaret yaptığımız ülkelerle diplo­masi yoluyla, ABD buna da­hil, gerek Japonya ile dip­lomasi yoluyla çalışmalar devam ediyor. Hareketli di­namik bir süreç. 24 saat te­yakkuzda olunması gereken 360 derece ticari diplomasi yürütülmesi gereken bir sü­reç. Ülkemizin menfaatleri doğrultusunda gereken tüm çalışmaları yapıyor ve tedbir­leri alıyoruz” iletileri verdi.

“ABD’den talebimiz yüzde 10’u kaldırın”

Bir diğer soru üzerine, kay­gılar olsa da ülkelerin ortak menfaatlerinin çok taraflı ti­caret sistemini geliştirmek­ten yana olduğunu vurgula­yan Bakan Bolat, şunları söy­ledi:

“Dönemsel çalkantılar ol­makla birlikte, dünya ticare­tinin daralması dünya ulusal gelirinin daralması anlamı­na geliyor. Bunu fark edecek ülkeler sağduyu ile ticaretin çok taraflı gelişmesi ve ku­ralların uygulanmasından yana olacaktır. Herkes ken­di içine kapandığı vakit dünyada yoksullaşma meyda­na gelir.

Bu da kimsenin fay­dasına olan bir durum değil. Vakit zaman dalgalanma­lar olsa da ben dünyada bü­yüme ve ticaretin birlikte ge­lişmesinin değerini fark eden devletlerin Dünyan Ticaret Örgütü temelinde çok taraf­lı ve kuralları üstün tutacak­larına inanıyorum. 160 ülke dünya ticaret örgütünde üye. Bu türlü vakit zaman belirsiz­likler olsa da toparlayacak­tır. 2008 dünya borç krizinin akabinde, Kovid periyodunda güya dünyada kıyamet kop­muş, dünya sona erecek üzere algı yaşandı. Dünya ekonomi­si çift haneli küçüldü ancak bir devir sonra yeniden toparlan­ma sürecine girildi.”

ABD’ye mayıs ayında yapıl­ması planlanan heyet kapsa­mında hangi taleplerin gün­demde olduğuna ait bir soru üzerine ise Bakan Bolat, şimdiden bunları açık etme­nin gerçek olmayacağını ifa­de etse de bir unsur ile yüzde 10’luk ek verginin kaldırma­sı talebinin masada olacağını bildirdi.

Müteahhitlik projelerinde işbirliği gelişecek

Bakan Bolat, Japon iş dün­yası ile yapılacak görüşme­lerde Suriye ve Ukrayna’nın inşası konusunda ortak ha­reket etme üzere bir başlığın olup olmadığının sorulma­sı üzerine de, “Japon iş dün­yası, Ukrayna’nın tekrar imar sürecinde Afrika ve di­ğer pazarlarda Türk müteah­hitlik firmaları ile iş yapma­ya niyetli” dedi. Gerek Tür­kiye gerek üçüncü ülkelerde yapılan ortak altyapı proje­lerini anımsatan Bakan Bo­lat, Suudi Arabistan, Suriye, Irak ve Ukrayna’nın yine imarında başarılı işbirlikleri olabileceğini kaydeden Bolat, yakın vakitte Türkmenis­tan’daki iki büyük proje için Türk müteahhitlik firmaları ile Japon firmaları ortasında işbirliği muahedesi imzalan­dığını kaydetti.

Bolat yapay zekâ konusun­daki soru üzerine ise Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın bu hususta ağır çalışma içinde olduğunu, bu hususta ileri bir ülke olan Japonya ile de bir işbirliğinin mümkün bulun­duğunu lisana getirdi. Toplantı­da yer alan Türkiye-Japonya Parlamenterler Ortası Dost­luk Grubu Başkanı, Ak Parti İstanbul Milletvekili Musta­fa Hulki Cevizoğlu da yapay zekâ konusunda ilgili Meclis kurulunda çalışma yürü­tüldüğünü not etti.

Türkiye, ticarette 3 farklı strateji ile maksatlarına ilerliyor

Bakan Ömer Bolat, Japonya’nın da dahil olduğu “Uzak Ülkeler Stratejisi” ile “İslam İşbirliği Teşkilatı Üyeleri ile İhracatı Geliştirme Stratejisi” ve “Afrika Ülkeleri ile Ticari ve Ekonomik Bağlantıların Geliştirilmesi Stratejisi”ne işaret ederek, Türk eserlerinin tanınırlığını artırmak, pazar hissesini genişletmek ve ihracatçıların aktifliğini güçlendirmek için çalışmalar yaptıklarına değindi. Bakan Bolat, “Ticaret Bakanlığı olarak Körfez İşbirliği Kurulu, Türk Devletleri Teşkilatı, EİT, İslam İşbirliği Teşkilatı-İSEDAK, D-8 ve ASEAN gibi bölgesel iş birliği platformlarıyla ticaret diplomasisi alanında faal ve çok taraflı çalışmalar yürütüyoruz.

Ayrıca, Türkiye ile Avrupa Birliği ortasında yürürlükte olan Gümrük Birliği’nin güncellenmesine yönelik süreç de ülkemizin dış ticaret siyasetleri açısından öncelikli mevzular ortasında yer almaktadır. Bu kapsamda, Gümrük Birliği’nin mevcut şartlara uygun halde modernize edilmesi için gerekli teknik ve diplomatik çalışmalara kesintisiz devam ediyoruz” sözlerini kullandı.

Ortak sembolleri yansıtan mimari

Türkiye, EXPO 2025 OSAKA’ya “Medeniyetlerin Altın Çağı” bildirisi ile katıldı. 25 milyondan fazla ziyaretçi ağırlaması beklenen Expo, 165 ülke, bölge ve milletlerarası kuruluşu bir ortaya getirecek. EXPO 2025 OSAKA Türkiye Pavilyonu, “Hayatları Bağlamak” tematik alanında 900 m2’lik alanda yer aldı.

Pavilyonun mimari tasarımı, Türklerin Orta Asya’dan itibaren taşıdığı kadim sembollerden biri olan ve tıpkı vakitte Türkiye ile Japonya bayraklarındaki ortak sembolleri yansıtan “Kün- Ay” sembolünden ilham aldı.

“Daha fazla Japon yatırımı çekmeliyiz”

1924 yılında resmen başlayan Türkiye Cumhuriyeti ile Japonya ortasındaki diplomatik alakalar 21. yüzyılda ekonomik manada da besbelli bir biçimde güçlendi. 2014 yılında 3,8 milyar dolar olan Türkiye ve Japonya ortasındaki ticaret hacmi 2024 prestijiyle 5,4 milyar dolar düzeyine ulaştı. Türkiye’de faaliyet gösteren 275 Japon şirketinin toplam 3,1 milyar dolarlık yatırımı bulunuyor. Bakan Ömer Bolat, Japonya’nın yurt dışındaki direkt yatırımlarının toplam büyüklüğünün 2 trilyon doları aştığı düşünüldüğünde, Türkiye’nin daha çok Japon yatırım projeleri çekmesi gerektiğini lisana getirdi.

Bolat bu noktada, “Türkiye’nin sahip olduğu güçlü üretim altyapısının, yenilikçi teknoloji ekosisteminin ve Asya ile Avrupa ortasında stratejik bir lojistik merkez olmasının Japon yatırımcılar için büyük fırsatlar sunduğunu belirtmek isterim. Bu kapsamda, güç, altyapı, yenilenebilir kaynaklar, otomotiv, sıhhat ve ileri teknoloji üzere alanlarda iş birliğimizi daha ileri taşımak öncelikli amaçlarımız arasındadır” dedi. Ayrıyeten, Japon firmalarıyla Afrika, Orta Asya ve Orta Doğu’da yürütülen başarılı müteahhitlik projelerine işaret eden Bakan Bolat, “Önümüzdeki süreçte, Ukrayna ve Suriye’nin tekrar inşası sürecinde de iş birliği yapabiliriz” tabirlerini kullandı.

Bayram ve Expo Ulusal Günü kutlandı

13 Nisan’da başlayan ve 13 Ekim 2025’e kadar devam edecek Osaka-Kansai Japonya 2025 Dünya Exposu’nda yer alan Türkiye’nin “Expo Ulusal Günü” 23 Nisan olarak belirlendi. Bu günün 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı’na denk geldiğine dikkat çeken Bakan Bolat, “19. yüzyılın ortalarından itibaren düzenlenmekte olan EXPO’lar, ülkeleri daha güzel bir dünya amacında bir ortaya getirerek, uluslararası iş birliği ve irtibata katkı sağlayan dünya stantlarıdır. 1851 yılından itibaren düzenlenmekte olan EXPO’lara, 17’si Osmanlı İmparatorluğu periyodunda; 21’i ise Cumhuriyet periyodunda olmak üzere tam 38 kere iştirak sağladık. 2016 yılında ise birinci defa bir EXPO’ya Antalya’da konut sahipliği yaparak bu alandaki tecrübemizi geliştirdik ve bu süreçte kıymetli bir birikim elde ettik” bilgilerini paylaştı.