Zengin miras geleceğe referans olacak

Başak Parıltı GÖKÇAM

Aynı toplumdaki insan­ların ortak geçmişle­rini tabir ederek, tari­hi birikimlerini ortaya koyan kültürel miras, sürdürülebilir­liğin toplum ayağı açısından da büyük kıymet taşır. Zira kültürel miras pahaları; kül­türel ve toplumsal manada geli­şim sağlarken, beraberinde ekonomik gelir kaynağı göre­vi de görerek, toplumsal bek­lentilere hizmet eder.

Kültürel mirasla edinilen birikimin ge­lecek nesillere aktarılması da günümüz dünyasının önem­li gayeleri ortasındadır. Top­lumsal şuurun oluşturulma­sı, gelecek kuşaklara kültür ak­tarımının en büyük gereği. Bu manada sürdürülebilir kültür miras idaresi ve toplumsal şuurun oluşturulması ama­cıyla çeşitli projeler geliştiren­lerden biri de Vakıf İştirak.

2022 yılında ‘Vakıf Yapıtları Envanteri Projesi’ni hayata ge­çiren Vakıf İştirak, Selçuklu ve Osmanlı’dan bugüne kadar gelmiş vakıf yapıtlarını tanıt­mak ve gelecek kuşaklara aktar­mak için çalışmalarını devam ettiriyor.

Projenin öyküsünü anlatan Vakıf İştirak Genel Müdürü Mehmet Ali Akben, “Toplumumuzun ekonomik manada kalkınmasının öte­sinde sosyo-kültürel anlam­da da gelişimine büyük ehemmiyet veriyoruz. Bu vizyon doğrul­tusunda 2022 yılının Hazi­ran-Temmuz aylarında Vakıf yapıtlarını hem tanıtmak hem de gelecek jenerasyonlara aktarmak misyonu çerçevesinde Vakıf Yapıtları Envanteri Projesi’ni hayata geçirdik.

Bu çerçeve­de medeniyet timsali olarak gördüğümüz Selçuklu ve Os­manlı’dan bugüne kadar gel­miş Vakıf yapıtlarının bir külli­yatını, envanterini oluşturmak için çalışmalarımıza başladık. Anadolu’nun birçok kentini kapsayacak olan bu değerli çalışmaya da kapsamlı bir etüt çalışması sonrasında Hatay ili­mizle başladık” dedi.

Hatay’ın mirası, sarsıntıdan evvel kayıt altına alınabildi

Proje kapsamında Hatay’da­ki 117 Vakıf yapıtının, 3 ay süren bir çalışmayla 2 bin 600 karede fotoğraflandığı bilgisini veren Mehmet Ali Akben, “Sonrasın­da da çok değerli bir referans kitap haline getirildi. ‘5 Şubat Hatay’ ismini verdiğimiz sergi­de de çok büyük emek ve büyük bir titizlikle çekilen fotoğraf­ların bir kısmı sergilendi” di­ye ekledi.

Çalışmanın tamamlanma­sının akabinde 6 Şubat dep­remlerinin meydana geldiğini söyleyen Akben, “Başta Hatay olmak üzere etraf birçok ili­mizi etkileyen sarsıntı sonra­sında birçok yapı da maalesef enkaz haline geldi ya da büyük hasar aldı.

Deprem öncesinde fotoğraflayarak kayıt altına al­dığımız birinci envanter projemiz bu manada, yapılacak resto­rasyon çalışmalarına rehber, yapıtlara dair değerli bir refe­rans kaynağı niteliğinde oldu­ğu ve Hatay’ın varlıklı kültürel mirasını kayıt altına aldığı için mutluyuz” dedi.

10 bin kilometreden fazla yol gidildi

Projenin ikinci durağına in­sanlık tarihinin birinci yerleşim yerlerinden olan Konya ile de­vam ettiklerini söyleyen Ak­ben, “Şehrin tüm vakıf eserle­rinin belgelendiği Konya Vakıf Yapıtları Envanter Kitabı’nın, varlıklı mirasımızı gelecek ne­sillere taşıyacak bir referans kaynak olacağına inanıyoruz” diyerek Konya’daki çalışmala­ra ait şu ayrıntıları verdi:

“Konya Envanter Projemiz, planlama, hazırlık, çekimler, kitabın tasarımı ve basımı ile birlikte toplam 720 günlük bir vakitte tamamlandı. Kitap­ta yer alan kareler için 106 sa­atlik drone çekimleri yapıldı ve 10 bin kilometreden faz­la yol kat edildi. Çekimler ise toplamda 132 gün sürdü. Me­tinler, uzman bir grup tara­fından 520 civarında kaynak eser ve makale taranarak 147 günde kaleme alındı.

Şehirde­ki 289 vakıf yapıtı, 15 bin 200 fotoğraf karesi ile belgelendi. Yaklaşık iki yıl süren bir ha­zırlık sürecinin sonunda da iki ciltlik Konya kitabımız ya­yınlandı. Yeniden eş vakitli ola­rak tıpkı Hatay çalışmamızda olduğu üzere bir de stant açtık. Konya Vakıf Yapıtları Envan­ter Kitabı’ında yer alan fotoğ­raflar ortasından seçilen 546 fotoğraf, Üsküdar Mimar Si­nan Galerisi’nde sanatsever­lerle buluştu.

Konya’da Sel­çuklu ve Osmanlı dönemin­den günümüze ulaşan külliye, cami, medrese, kümbet, ker­vansaray, hamam, sarnıç, çeş­me ve türbe tipi vakıf eserle­rinin fotoğraflarının yer aldığı “Ayna: Anadolu Göğünün İpek Mahyası” isimli bu standımız keyifli ve öğretici kısa bir tarih seyahati yapmak isteyen va­tandaşlarımızla buluştu.”

Sürdürülebilir toplumun temeli kültürel mirasla atılır

Kültürel mirasın sürdürülebilirlik açısından kıymetine ait de değerlendirmede bulunan Mehmet Ali Akben, “Hiç elbet ki, toplumlar geçmişiyle kurdukları bağ sayesinde kimliklerini oluşturuyor.

Kültürel miras, yalnızca geçmişin bir anısı değil, tıpkı vakitte geleceği inşa etmede değerli bir kaynak. Onu korumak ve yaşatmak, yalnızca tarihimize sahip çıkmak değil, tıpkı vakitte daha şuurlu, sürdürülebilir ve saygılı bir toplumun temelini atmak manasına geliyor. Çünkü gelecek kuşaklara bırakacağımız en pahalı miraslardan biri, bugün koruyabildiğimiz kültürel zenginlik” dedi.

Sıradaki duraklar Bursa ve Kütahya

Projenin, Selçuklu ve Osmanlı periyodundan günümüze gelmiş, mevcudiyetini koruyarak tarihimize tanıklık etmiş vakıf yapıtlarını kapsadığını belirten Vakıf İştirak Genel Müdürü Mehmet Ali Akben, “Projemiz kapsamında çalışmalarımızı belirli bir program dahilinde sürat kesmeden sürdürüyoruz. Sırada bünyesinde tekrar yüzlerce vakıf yapıtını barındıran iki kıymetli kentimiz var: Bursa ve Kütahya. Alanlarında ehil, uzman takımımızla bu kentlerle ilgili çalışmalarımıza da başladık. Önümüzdeki aylarda tekrar medeniyetlere tanıklık etmiş yüzlerce yeni vakıf yapıtını hem kitap hem de standımızla halkımızla paylaşacak olmanın heyecanını taşıyoruz” diye konuştu.