Barınma krizi kapıda:
Türkiye’de konut kesiminde arz ve talep ortasındaki makas giderek açılıyor. Artan nüfusa karşılık yükselen girdi maliyetleri nedeniyle üretimin azalması, finansmana erişim zorluğu ve satılık konut fiyatlarındaki artış kesimdeki krizi derinleştiriyor.
Ev sahipliği oranı alarm veriyor
Türkiya Gazetesi’nin haberine nazaran, Türkiye’de konut sahipliği oranı yüzde 56,02 düzeyinde ölçülürken, bu oran her yıl gerilemeye devam ediyor. Konut arzındaki yetersizlik ve düşen sahiplik oranı, kiralık konutlara olan talebi artırıyor. Artan kiralık talebi de kira fiyatlarını üst çekerken durum genel enflasyonu da tetikliyor.
Yıllık üretim 500 bin, talep en zz 700 bin
KONUTDER datalarına nazaran, Türkiye’de konuta muhtaçlık 700 binin üzerinde kaydedilirken, buna karşılık yılda ortalama 500 bin konut fakat üretiliyor. Bu da her yıl konutta 200 bin açığa işaret ediyor.
Bu noktada toplumsal konut projeleri de talebi karşılamakta yetersiz kalıyor. TOKİ’nin bugüne kadar ürettiği toplam konut sayısı yaklaşık 1,5 milyonken, özel bölümle birlikte son 20 yılda toplam üretim 4 milyonu aşmamış durumda. Lakin buna karşın önümüzdeki 10 yıl içinde arz-talebin dengelenmesi için en az 7 milyon yeni konutun daha üretilmesi gerekiyor.
Sektör seferberlik bekliyor
Türkiye için yılda en az 700 bin konut, İstanbul için ise 122 bin adet konut gereksinimi bulunuyor. Bu tabloya nazaran, bölümde bir “konut seferberliği” muhtaçlığı giderek artarken, kiralık konut talebinin düşürülmesi, enflasyonun dizginlenmesi, 260 alt bölümün canlandırılması ve iktisada direkt katkı sağlanması da öne çıkan öteki başlıklar.
Çözüm teklifleri ortasında Hazine topraklarının özel dala uygun fiyatla sunulması ve üretim tarafında yeni finansman modellerinin geliştirilmesi de dikkat çekiyor. Üretici ve alıcıya kredi kolaylığı sağlanmasının da kaide olduğu vurgulanıyor.
İstanbul’un konut açığı katlanarak artıyor
KONUTDER’in PwC Türkiye iş birliğiyle hazırlattığı rapora nazaran, İstanbul’un 2025–2034 yılları ortasında 1 milyon 220 bin yeni konuta gereksinimi var. Geçtiğimiz yıl bu sayı 1 milyon 230 bin olarak belirlenmişti. Nüfusun 2034’te yüzde 3 artışla 16,2 milyona ulaşması ve hane sayısının yüzde 20 artışla 6 milyona çıkması bekleniyor. Hane halkı küçülüyor, tekil ömür artıyor. Bu da küçük metrekareli, 1+0 üzere konutlara talebi artırıyor.
Sektör temsilcileri de arzın bu süratle karşılanmasının mümkün olmadığını, müteahhitlik şirketlerinin desteklenmesi gerektiğini, arsa fiyatlarının düşürülerek finansmana erişimin kolaylaştırılmasını istiyor.
Birinci el konut arzı kritik seviyede
KONUTDER, 2023’te yalnızca 504 bin konut üretildiğini, 2024 sonu için ise 482 bin adet üretim beklendiğini açıkladı. Birkaç yıldır ikinci el stoklarla istikrar sağlansa da, ikinci el stokun da süratle tükendiği ve birinci el arz eksikliğinin bu stokla telafi edilemeyecek düzeye geldiği belirtildi.
