ABD’nin getireceği fırsatlara maliyet engeli
Nurdoğan ARSLAN ERGÜN
ABD’nin gümrük vergisi atağıyla dünya ticaretinde kurallar yine yazılırken, Türkiye’nin bu süreçten olumlu ayrışacağına dair beklentiler maliyet pürüzüne takılıyor. “ABD’nin yeni uygulayacağı tarifeler sonucu Türkiye ilgi odağı olabilir lakin yüzde 50 vergi uygulanacak ülkelerden hala yüzde 25 daha pahalıyız” diyen Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mustafa Gültepe, Türkiye’de hala girdi maliyetlerinin ana sorun olduğuna işaret etti. “Sektörde Ne Oldu, Ne olacak?” teması ile düzenlenen Perakende Tepesi 2025’te konuşan Gültepe, Türkiye’nin ihracatta birinci 10 ülke ortasında yer alabilmesi için her yıl yüzde 10 büyüme kaydetmesi gerektiğini lisana getirerek, “Ne var ki yüzde 2.5’luk artışlarla bu amacı yakalamak sıkıntı. Hazır giysi üzere klasik dallarımız son bir yıldır eksi veriyor. Artık olmasa bile yakın vakitte bu önemli bir sorun demektir. Üretim gücümüz zayıflıyor” dedi. LC Waikiki Yönetim Kurulu Lideri Vahap Küçük, “Türkiye’nin bu maliyetlerle ABD’ye eser satması sıkıntı. Vergiler ABD’ye bir avantaj sağlamaz. Bangladeş, Myanmar, Hindistan üzere pazarların dolması lazım ki iş bize gelsin. Bizim bu fiyatlar ile fiyat tutturmamız zor” değerlendirmesini yaptı.
“Rekabetçi noktaya teşviklerle gelemeyiz”
Girdi maliyetlerinin bilhassa emek ağır bölümlerde çok ağır hissedildiğini anlatan TİM Başkanı Mustafa Gültepe, girdi maliyetlerinin neredeyse Avrupa ile eşitlendiğini söyledi. İhracatta artış eğiliminin sürdüğünü lakin klâsik kesimlerde kayıpların yaşandığını lisana getiren Gültepe, “Emek ağır kesimler daha fazla sorun yaşıyor. Fiyat hassaslığı fazla bunlarda. Kur ve enflasyon paralel giderse daha sağlıklı sonuçlar ortaya çıkar” dedi. Teşvik noktasında da Türkiye’nin gidebileceği çok yol olmadığını söz eden Gültepe, “Dolar bazında kıymetli iseniz teşviklerle rekabetçi noktaya gelmeniz çok mümkün olmuyor. Sanayi tarafına daha fazla tartı verilmesi lazım. İhracattan aldığımız hissenin üst çıkması lazım. Katma paha diyoruz, ünite kıymet diyoruz fakat yıllardır 1.5 dolarda duruyoruz” diye konuştu.
“Yüzde 2.5 ile maksat tutturmak çok zor”
Hammadde ve orta malı tedarikinde önemli vergiler olduğunu söyleyen Gültepe, “Türkiye mamul satarak mı yoksa hammadde satarak mı büyüyecek, buna karar vermeli. Mamul satacaksak hammaddeye dünya fiyatları ile ulaşmamız lazım. Yüzde 10 sorun değil lakin fark açılırsa rekabetçi olma bahtınız olmuyor. Mamul satamıyorsunuz ve bu nedenle de kg başına ihracatta 1.5 dolarda kalıyorsunuz. Bu formülasyonu güzel ortaya koymak lazım. Rekabet ettiğimiz ülkelere nazaran, hammaddeyi yüzde 20 fark ile satın alıyoruz. Bu durumda da 2028 için 375 milyar dolar mal, 200 milyar dolar hizmet ihracatı maksadını tutturmak zorlaşır” dedi. Türkiye’nin birinci 10 ihracatçı ortasında olma amacına de işaret eden Gültepe, şunları söyledi: “Bunun için her yıl ihracatın yüzde 10 artması lazım, yüzde 2.5’lik artışlarla bu çok güç.” Yurtdışına kayan üretimle ilgili de konuşan Gültepe, Türkiye’deki satın alma ve üretim maliyetlerinin yanlışsız olması durumunda kimsenin yurtdışında üretime yönelmeyeceğini söyledi. Gültepe, “Burada fiyatlar rekabetçi olsa kimse gidip yurtdışı ile uğraşmaz. Ortada fark var. Rakipleriniz daha ucuz üretim yapıyorsa gitmek zorunda kalıyorsunuz. Hazır giysi başta olmak üzere birçok dal bu nedenle güç kaybetti” yorumunu yaptı.
BMD Başkanı Öncel: Krizler kadar fırsatlar da önümüzden geçiyor
Zirvede konuşan Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Başkanı Sinan Öncel, “Başarı krizsiz olmaz, krizler bize heyecan veriyor” diyerek krizler kadar fırsatların da dalın önünden geçtiğini söyledi. Öbür yandan kesimin birinci üç aylık performansını kıymetlendiren Öncel, ocak-şubat anketlerinde cirolardaki kaybın ortaya çıktığını, mart ayında ise Ramazan Bayramı’nın tesiriyle toparlanma yaşandığını belirtti. Öncel, “Ancak şubat ayına nazaran ciro âlâ lakin geçen yılın martına nazaran adet satışları düştü” dedi.
“Hazır giysi ve pırlanta mağazası eşit tutuluyor”
Üyelerine yönelik yaptıkları mart ayı anketi sonuçlarına da değinen Öncel, markaların en çok yaşadığı sorunun fayiş kira artışları ve ortak alan sarfiyatları olduğunu belirtti. 49 üyeden 47’sinin bu mevzuyu temel sorun olarak gördüğünü aktaran Sinan Öncel, tespit davalarındaki probleme da işaret etti. Öncel, kelamlarına şöyle devam etti: “Bir hazır giysi markasına kira tespit davası açılıyor. AVM, emsal olarak pırlanta markasının kirasını gösteriyor. Mahkemeden bu nedenle aleyhte sonuç çıkma durumu var. Bununla Adalet Bakanlığı’nın devreye girmesi için çalışma yapıyoruz. Satışlar ile ilgili de konuşan Öncel, “Ocak ve şubatta satışlar gerilemişti.
Birim başına en yüksek harcama Doğu vilayetlerinde
Etkinlikte moderatörlüğünü ETİD Başkanı Hakan Çevikoğlu’nun gerçekleştirdiği ve konuşmacıları ortasında Jumbo Müdürü Hakan Çevikoğlu ve Rubikpara Yönetim Kurulu Yusuf Akbal’ın yer aldığı Perakende Sosyolojisi bahisli bir oturum düzenlendi. Oturumda konuşulan Hakan Zihnioğlu, talebin bölge ve tüketici kümesine nazaran değiştiğini belirterek, tüketimde birbirinden farklı hareketler gördüklerini anlattı. Zihnioğlu, “Diyarbakır, Gaziantep üzere vilayetlerin yer aldığı Doğu’da aileler geniş masalar kurmayı tercih ediyor. Oralarda 12 ve 24 ve 36 kişilik yemek ekipleri satıyoruz. Ünite başına en yüksek alışveriş de buralarda. İzmir’e gelindiğinde ekip değil farklı farklı tabaklar satılıyor. Trabzon ve Antalya’da ise daha küçük masalar kuruluyor” dedi.
Eczacıbaşı: Muvaffakiyetin şartı odaklanmak
Zirvede konuşan Rubikpara Yönetim Kurulu Lideri Yusuf Akbal, eserden çok tecrübenin karar verme sürecine tesirinden bahsederek, “Müşteri mağaza içindeki ödeme kuyruğunu görünce çıkma oranı yüzde 86. Kuyruğa girse bile alışverişten vazgeçme oranı yüzde 66. Mağazanın dekorasyon kadar art planda ödeme sitemi de değerli. Perakende de anlık ve akışkan sabit bir sistem bekleniyor” dedi. İş insanları için denemeler bahisli oturumda konuşan Eczacıbaşı Holding Yönetim Kurulu Lideri Bülent Eczacıbaşı, başarını şartlarından birinin odaklanmak olduğunu belirtti. Eczacıbaşı, “Liderlik öğrenilebilir ve geliştirilebilir bir durum. Bu bahiste çok araştırma ve kitap var. Her dönemde, her coğrafyadan her meslekten başkanlar çıkmış. Münasebetiyle ortak noktayı öteki bir yerde aramak lazım. Onlar da önderlerin yaptığı işler, yaklaşım ve amaca yönelme biçimleri var. Ümit veriyorlar insanlara, daha yeterli daha rahat bir yaşam” dedi.
“Don olayı perakendeyi de vuruyor”
Yıla savaşlar ve ekonomik zorluklarla başlandığını söyleyen LC Waikiki Yönetim Kurulu Lideri Vahap Küçük, don olaylarının da perakende dalına önemli oranda ziyan verdiğini belirtti. Küçük, “2024 yılında döviz bazında yüzde 12 büyüdük fakat daha güzel olabilirdi. Turizm satışları beklenenin altında kaldı. TL’nin seyri de belirleyici oldu. Bu yıl da ocak-şubat zordu. Nisan eski bayramlar kadar olmasa da olmasa toparlanan bir ay oldu. LCW olarak meblağda maksadı yakaladık lakin adette geride kaldık. Bu ay iklim kaideleri tesirli oldu. Nisan’ın 15’inde kar yağdı. Don olayları yaşandı. İklim artık, öngörülebilir değil artık. Nisanda kışlık koyamazsın. Erkekler zati gereksinim duymadan bir şey almıyor. O nedenle önümüzdeki hafta belirleyici olacak” dedi.
Yurtdışından online alışverişe 22 euro sonu gündemde
Çin’in online dış ticarette istikrarları alt üst ettiğini söyleyen TİM Başkanı Mustafa Gültepe, son devirde artış trendine girse de Çin’in tesiri ile e-ithalatın baskısı altında ilerleyen e-ihracat ile ilgili konuşarak, “Çin, bu mevzuda piyasayı allak bullar etti. Çin’in 50 milyar dolar e-ihracatı var. Bu markaların Türkiye’ye gelmesi piyasayı bozuyor. Bu bahiste bakanlık hassas. Belirlenen tavan fiyat kurtarmıyorsa 22-23 euroya düşebilir. Bu baremi aşağı düşürme noktasında karar alabileceklerini söylediler. O denli bir fiyat olma talihi yok. Biz üretici olarak oradan alıp satsak çok daha fazla kar yaparız” dedi.
