Mesleki eğitime Alman ‘dual sistemi’ geliyor

Ferit PARLAK ANKARA

Mesleki eğitim Alman modeli ile gelişecek. Yeni kurulacak Sanayi ve Teknoloji Kolejlerinde model olarak, Almanya’da uygulanan “dual sistem” uygulanacak.

Almanya’da uygulanan Dual Eğitim Sistemi, öğrencilere hem teorik hem de pratik eğitim imkânı sunarak sanayi kesiminin muhtaçlık duyduğu nitelikli iş gücünü yetiştirmesi, öğrencilerin eğitimleri sırasında sanayi bölümünde staj yapmalarını ve mezun olduktan sonra iş bulma imkânlarını artırması dikkate alınarak seçildi.

Bu yaklaşımın, Türkiye’de de, sanayi kesiminin muhtaçlık duyduğu maharetlerin belirlenmesi ve iş gücünün bu marifetlere uygun biçimde eğitilmesine katkı sağlayabileceği öngörülüyor.

Vizyonda dikkat çekilmişti…

2030 sanayi vizyonunda maharet geliştirmeye dikkat çekilmiş ve hünerin kıymeti, “Beceri ahenginin sağlanması için birçok ülke çeşitli stratejiler benimsemiştir. Maharet uyumsuzluğu, sanayi dalının verimliliğini ve rekabet gücünü olumsuz etkilemektedir. Bu uyumsuzluk, iş gücünün sahip olduğu maharetler ile endüstrinin muhtaçlık duyduğu marifetler ortasındaki farkı söz etmektedir” biçiminde söz edilmişti.

Fen ve teknoloji ağırlıklı

Kurulacak fen, teknoloji ve mesleksel eğitim odaklı Sanayi ve Teknoloji Kolejleri’nde eğitim, haftada 4 gün işyeri 1 gün okul olacak. Böylelikle öğrencilere hem güçlü bir teorik bilgi altyapısı kazandıracak hem de uygulamalı öğrenme imkânı sunacak.

Sanayi kesiminde istihdamın kapsayıcılığı, sanayi ve istihdam siyasetinin amaçları arasın alındı. Bu amaca ulaşmak için, yurtdışı örnekler de göz önünde bulundurularak maharet haritalama, iş gücü talep analizi, üniversite-sanayi iş birliği ve bayan ile genç istihdamı üzere mevzulara odaklanıldı.

OSB’lere konut, kreş ve toplumsal alanlar

Ayrıca, bayan ve genç istihdamının artırılmasına ve sanayi kesiminde kapsayıcılığın güçlendirilmesine yönelik olarak Türkiye’ye has modeller geliştirilmesi kapsamında OSB’lerde barınma gereksinimlerine yönelik olarak konutlar inşa edilecek, genç çalışanlar için

sosyal alanlar oluşturulacak, kreş ve etüt merkezi üzere imkanlar sağlanacak.

Sistemin adaptasyonu ve muhtemel sıkıntıların tespit edilmesi için öncelikle “belirli sektörlerde” pilot programlar başlatılacak.

İşletmelerin dual eğitim sistemine iştirakini teşvik etmek için vergi indirimleri ve başka teşvikler sunulacak.

İşletmeler, eğitim sürecinde etkin rol alarak gelecekteki iş gücünü yetiştirme fırsatına sahip olacak.

Öğretmenler yine eğitilecek

Meslek okullarındaki eğitim veren/verecek öğretmenler, dual eğitim sistemine uygun olarak tekrar eğitilecek.

Öğretmenlerin teorik bilgiyi pratik uygulamalara entegre edebilme yeteneği artırılacak.

Dual eğitim sisteminin faal bir biçimde uygulanabilmesi için yasal düzenlemeler yapılacak. Bu yolla eğitim sürecinin standartlarının belirlenmesi ve işletmelerin sorumluluklarının netleştirilmesi sağlanacak.

Dual eğitim sistemi ile pratik tecrübe kazanan öğrenciler, iş piyasasında daha rekabetçi hale geliyor ve gençlerin mezun olduktan sonra iş bulma bahtı artırıyor.

Öğrenciler, mesleksel hünerlerini gerçek iş ortamında geliştiriyor, bu, teorik bilgilerin pratik uygulamalarla pekişmesini sağlıyor.

İşletmeler ve eğitim kurumları arasındaki iş birliği, endüstrinin gereksinimlerine uygun eğitim programlarının geliştirilmesini sağlıyor.

Mesleki eğitim öğrencileri, çalıştıkları firmalardan aylık fiyat alıyor.

Eğitimin maliyeti devlet ve şirketler tarafından karşılanıyor.

Alman mesleksel eğitim sistemi, eğitime verilen değer ve ayırdığı güçlü mali kaynak sonucu Avrupa’nın en başarılı eğitim sistemi oldu.

Almanya’da, meslek eğitimi, ekonomik gelişmenin temeli ve temel ögesi oldu.

Almanya’da bir mesleğin nasıl öğrenilmesi ve uygulanması gerektiğine, en yeterli, o işi yapan zanaatkârların karar vereceğine inanılarak, bir meslekte çalışacak şahısların hangi yeterliliklere sahip olması gerektiğinin planlaması yapıldı

Devlet vazifelileri ise bu planlamayı yasal çerçeveye oturtmakla görevlendirildi.

Odalar ve borsalar aktif rol alacak

Meslek sahipleri, onların örgütleri, odalar, borsalar mesleksel eğitim sisteminin en kıymetli kesimi olarak belirlendi.

1869 yılında zanaat meslekleri ile ikili sistem resmi çerçeveye alındı.

Daha sonra sanayi meslekleri de bu sistem içerisine alınarak uygulama alanı genişletildi.

Dual sistem yüzde 80 işletmede, yüzde 20 okulda uygulanan, yani işletme yüklü bir eğitim modeli olarak, Alman mesleksel eğitim sisteminin en değerli kısmı durumuna geldi. Almanya’da bugün zarurî eğitimi tamamlayanların yüzde 55’i ikili sisteme, yüzde 10’u okul yüklü meslek liselerine, yüzde 35’i üniversiteye hazırlayan okullara devam ediyor.

Mezunların yüzde 90’ı bir yılda iş buluyor

İkili sistemden mezun olanların yüzde 90’ı bir yıl içinde iş bulabiliyor yahut staj yaptıkları işletmelerde çalışmaya devam ediyor.

Almanya’da gençlerin işsizlik oranının başka AB ülkelerine nazaran nispeten düşük olması (yüzde 11) ikili sistemden kaynaklandığı lisana getiriliyor.

Almanya’da çalışan faal iş gücü içinde mesleksel eğitim diplomasına sahip olmayan vasıfsızların oranı öbür AB ülkelerine kıyasla epeyce düşük görünüyor ve toplam emekçi istihdamı içinde vasıflı emekçi oranın yüzde 45’e düştü. Lakin vasıflı personellerin yüzde 90’ı bir meslek diploması ya da sertifikaya sahip bulunuyor.

Uygulama nasıl olacak?

* Sistemin adaptasyonu ve mümkün meselelerin tespit edilmesi için öncelikle “belirli sektörlerde” pilot programlar başlatılacak.

* İşletmelerin dual eğitim sistemine iştirakini teşvik etmek için vergi indirimleri ve öbür teşvikler sunulacak.

* İşletmeler, eğitim sürecinde faal rol alarak gelecekteki iş gücünü yetiştirme fırsatına sahip olacak.

* Meslek okullarındaki eğitim veren/verecek öğretmenler, dual eğitim sistemine uygun olarak yine eğitilecek.

* Öğretmenlerin teorik bilgiyi pratik uygulamalara entegre edebilme yeteneği artırılacak.

* Mesleksel eğitim öğrencileri, çalıştıkları firmalardan aylık fiyat alacak.

* Eğitimin maliyeti devlet ve şirketler tarafından karşılanacak.

* Dual eğitim sisteminin faal bir formda uygulanabilmesi için yasal düzenlemeler yapılacak. *Bu yolla eğitim sürecinin standartlarının belirlenmesi ve işletmelerin sorumluluklarının netleştirilmesi sağlanacak.

Dual sistem ne sağlıyor?

* Dual eğitim sistemi ile pratik tecrübe kazanan öğrenciler, iş piyasasında daha rekabetçi hale geliyor ve gençlerin mezun olduktan sonra iş bulma bahtı artırıyor.

* Öğrenciler, mesleksel hünerlerini gerçek iş ortamında geliştiriyor, bu, teorik bilgilerin pratik uygulamalarla pekişmesini sağlıyor.

* İşletmeler ve eğitim kurumları arasındaki iş birliği, endüstrinin gereksinimlerine uygun eğitim programlarının geliştirilmesini sağlıyor.