Afetlere karşı üretici ne yapacak? İşte 10 soruda çiftçinin güvencesi ‘tarım sigortaları’

Tarım alanında eserlerin sigortalanması, hem üretici hem de tüketici açısından kritik değer taşıyor. Bu kapsamda, Türkiye’de tarım kesimini tehdit eden risklerin teminat altına alınabilmesi hedefiyle sigorta düzeneği kanunla düzenlenerek, 2005’te uygulanmaya başlandı.

Çiftçinin kaybına karşılık sigorta havuzu

Kanun kapsamına alınan risklerle ilgili yapılacak sigorta kontratlarında standardın sağlanması, riskin en yeterli şartlarda transferi için uygun ortam oluşturulması, oluşacak hasarlarda tazminatın tek merkezden ödenmesi ve tarım sigortalarının geliştirilerek yaygınlaştırılması gayesine yönelik bir sigorta havuzu kuruldu. Bu havuza ait tüm iş ve süreçler TARSİM tarafından yürütülüyor.

Sigortalı çiftçinin ziyanı karşılanacak

Bu kapsamda tarım eserleri, ortalarında sarsıntı, yangın ve dolunun da olduğu aşikâr risklere bağlı olarak sigortalanabiliyor. Nisanda soğuyan havanın tesiriyle kimi bölgelerde son periyodun en büyük don olaylarından birinin yaşanması ve iklim değişikliğiyle ilgili süreçler de çiftçiler için tarım sigortalarının değerini bir kat daha artırdı.

Tarım ve Orman Bakanlığından edinilen bilgilere nazaran, tarım sigortalarına ait merak edilen 10 soru ve yanıtları şöyle:

1- TARSİM tarafından hangi branşlarda ve olaylarda sigorta ödemesi yapılıyor?

TARSİM’de bitkisel eser, köy bazlı randıman, gelir muhafaza, sera, büyükbaş hayvan hayat, küçükbaş hayvan hayat, kümes hayvanları hayat, su eserleri hayat, arıcılık, ipek böceği ve gelir muhafaza branşlarında sigorta ödemeleri gerçekleştiriliyor. Bu kapsamda, dolu riskiyle birlikte fırtına, hortum, yangın, heyelan, taşıt çarpması, sarsıntı, sel ve su baskını ek risklerinin neden olduğu ölçü kaybı ve dolu riskinin sebep olduğu kalite kaybıyla isteğe bağlı olarak don riskinin eserlerde neden olduğu ölçü kaybı teminat altına alınabiliyor.

2 – Devlet dayanaklı tarım sigortası için Bakanlık kayıt sistemine kaydolma kuralı var mı?

Üreticilerin, bunun için Tarım ve Orman Bakanlığı il veya ilçe müdürlüklerinde, branş bazında Bakanlıkça belirlenen kayıt sistemlerine kaydolmaları ve bilgilerini her yıl güncellemeleri gerekiyor.

3 – Tarım sigortası poliçesi nasıl yaptırılır?

TARSİM poliçeleri, Tarım Sigortaları Havuzu ismine sigorta mukavelesi yapmaya yetkili sigorta şirketlerinin acenteleri tarafından düzenlenebiliyor.

4 – İddiası prim nasıl hesaplanır?

Tahmini prim hesaplamaları “www.tarsim.gov.tr” internet sitesinden, “Online Prim Hesabı” menüsünden yapılabiliyor. Burada hesaplanan primler parsel bazında poliçe tanzimi sırasında hesaplanacak primlerle farklılık gösterebiliyor.

5- Üreticinin ödeyeceği primler belirlenirken hangi kriterler göz önünde bulunduruluyor?

Uzun yıllara dayalı istatistiksel datalar, aktüeryal çalışmalar, her bir riskin eser ve lokasyon bazında hasar-prim istikrarı, hasar büyüklüğü ve hepsinden kıymetlisi primlerin üretici tarafından ödenebilirliği dikkate alınarak gerekli düzenlemeler sigortacılık temellerine dayalı yapılıyor.

6 – Tarım sigortalarında poliçe bilgileri ile ilgili değişiklikler nasıl yapılabilir?

Poliçe satın alınan acenteye başvurularak, gerekli değişiklik talebi iletilebilir. Talebin uygun bulunması halinde ilgili değişiklikler gerçekleştirilebilir.

7- Tarım sigortalarında poliçeyle ilgili değişiklikler ve poliçe iptali yapılabilir mi?

İptaller için TARSİM’e sigorta şirketi aracılığıyla yazılı olarak başvurulması gerekiyor.

8 – Eser hasada yetişmezse poliçe mühleti bitmeden poliçe nasıl uzatılır?

Poliçe bitiminden evvelki 15 günlük müddette poliçenin yenilenmesi için acenteye başvurulabilir.

9 – Tarım sigortasında prim indirimi uygulanıyor mu?

Sigorta branşlarında tarife ve talimatlarda belirtilen şartların sağlanması kaydıyla poliçe primi üzerinden farklı indirim oranları uygulanıyor. Tüm sigorta branşlarında, prim meblağının tamamının peşin ödenmesi durumunda yüzde 5 peşin ödeme indirimi, sigorta yaptıran yetiştiricinin yaşının 40 ve altında olması halinde poliçe primi üzerinden yüzde 5 genç çiftçi indirimi yapılıyor. Sigorta yaptıran yetiştiricinin bayan olması halindeyse yüzde 10 indirim yapılırken engelli, şehit ve gazi yakınlarına ve kontratlı üretim kapsamında da çeşitli indirimler uygulanıyor.

10 – Hasar tazminatı ne vakit ve nasıl ödenir?

Sigortalarda hasar evrakındaki tüm süreçleri tamamlanarak, mutlaklaşmış olan tazminat ölçüsü en geç 30 gün içinde sigortalıya ödenir. Bitkisel Eser Sigortası branşının özelliğinden ötürü tazminat, her halükarda poliçe bitiş tarihinden (hasat tarihinden) evvel ödeme yapılmaz. Lakin yüzde 100 tam hasarlarda poliçe vadesinden evvel de ödeme yapılabilir. Tazminat alacağı bulunan gerçek ve hukukî bireyler Ziraat Bankası nezdinde hesabı bulunuyorsa banka şubelerinden hasar tazminatını alabilir. Ziraat Bankasında hesabı olmayan tazminat sahipleri ise merkezi ödeme sistemi üzerinden hasarlarını tahsil edebiliyor.