Navlun fiyatları tarifeler etkisiyle düşüşte

İstanbul ve Marmara, Ege, Akdeniz ve Karadeniz Bölgeleri (İMEAK) Deniz Ticaret Odası Yönetim Kurulu Lideri Tamer Kıran, AA muhabirine yaptığı değerlendirmede, ABD’deki şirketlerin Trump’ın tarifelerinden kaçınmak için 2024 yılı sonu ile 2025 Ocak ayı ortalarına kadar konteyner nakliyeciliği ile birçok eser ithal ettiği, kelam konusu durumun konteyner nakliyeciliğine olan talebi artırarak navlunların yükselmesine neden olduğunu söyledi.ABD idaresinin muhafazacı ticaret siyaseti navlun fiyatlarında da tesirli oldu.

Söz konusu ticaret siyasetinin tesiriyle global navlun fiyatları ocak ayı ortalarından beri kıymetli bir düşüş kaydederken; deniz ticaretinin müzakerelerin işe yaramaması durumunda, tarife restleşmelerinden olumsuz etkilenebileceği öngörülüyor.

40’lık konteyner bileşik endeksi düşüşte

Ancak, Trump’ın tarifelere ait son açıklamaları ABD’nin ticaret siyasetinin ekonomik tesirleri konusunda kaygılı olan yatırımcıları bir ölçü rahatlattı.

Trump ticaret, ticaret manileri, tarifeler, kur manipülasyonu ve nakdî olmayan tarifeler üzere mevzularda tahlil bulmak için 75’ten fazla ülkenin kendileriyle irtibata geçtiğini kaydetti.

Fakat Trump, Çin’e uyguladığı tarifeyi ise yüzde 125’e çıkardığını açıkladı. Bu durumda Çin’e uygulanan toplam tarife oranı fentanil krizi hasebiyle uygulananlar da dahil edildiğinde yüzde 145’e ulaşmış oldu.

Tarifelerin global ticaret sistemine tesirleri yakından takip edilirken denizcilik araştırma şirketi Drewry’nin Dünya Konteyner Endeksi’ne nazaran, 40’lık konteyner bileşik endeksi son üç aylık periyotta yaklaşık yüzde 43 düşüşle 11 Nisan’da 2 bin 265 dolar düzeyinde bulunuyor.

Talep artışı, navlun fiyatlarını etkiledi

İstanbul ve Marmara, Ege, Akdeniz ve Karadeniz Bölgeleri (İMEAK) Deniz Ticaret Odası Yönetim Kurulu Lideri Tamer Kıran, ABD’deki şirketlerin Trump’ın tarifelerinden kaçınmak için 2024 yılı sonu ile 2025 Ocak ayı ortalarına kadar konteyner nakliyatı ile birçok eser ithal ettiği, kelam konusu durumun konteyner nakliyeciliğine olan talebi artırarak navlunların yükselmesine neden olduğunu söyledi.

Kıran, navlun fiyatlarında ocak ortasına kadarki artışın nedenlerinden birinin gümrük vergilerinden evvel erken alımların olduğunu belirterek şirketlerin stoklamak emeliyle Çin’den oyuncak, mobilya, makine ve çeşitli kesimler, İtalya’dan peynir, İrlanda’dan ilaç ve gibisi eserlerin ithalatının konteyner nakliyatına olan talep artışının ve navlunların yükselmesine neden olabildiğini tabir etti.

Bunun sonucunda Uzak Doğu’dan ABD’nin batı kıyısı ortasındaki taşımalarda günlük yüzde 16’ya varan navlun artışlarının görüldüğünü bildiren Kıran “Ocak ayı sonu prestijiyle, kâfi eser envanteri oluşturan ABD’deki ithalatçıların sipariş ve sevkiyatları azaltmasına bağlı olarak konteyner taşımacılığındaki navlunlarda düşüş yaşanmıştır. Bu durum, global konteyner nakliyeciliğine da yansımış, Çin Konteyner Yük Endeksi’nde de (CCFI) yılbaşından mart ayı sonuna kadar yüzde 28’lik bir düşüş görülmüştür.” dedi.

“Gelecek haftalarda gerileme devam edebilir”

Kıran, gelecek haftalarda da navlundaki gerilemenin devam edeceğini öngörüldüklerini, bunun temel nedenlerinden birisinin konteyner taşımacılığındaki kapasite artışı olduğuna işaret etti:

“Birçok büyük konteyner sınır operatörünün yeni gemileri hizmete girmektedir ve Kızıldeniz-Süveyş Kanalı rotasının da tekrar olağan kullanıma başlayacağı kestirim edilmektedir. Süveyş Kanalı’nın kullanılması deniz taşımacılığındaki arayı, münasebetiyle talebi azaltacağından navlunların düşmesine yol açacaktır.”

“Tarife restleşmeleri navlun fiyatlarında tesirli olacak”

Söz konusu tarife restleşmelerinin navlun fiyatlarına olan tesirlerini pahalandıran Kıran, Trump’ın mevcut siyasetlerini tıpkı kararlılıkla devam ettirmesi durumunda global iktisadın sakinlik ve enflasyonun beraberce yaşandığı stagflasyona girme ihtimalinin yüksek göründüğünü kaydetti.

Kıran bununla birlikte, ileriki süreçte mütekabiliyete dayalı konan vergilerin ülke bazında müzakerelere tabi olacağını aktardı.

Kıran, şayet gelişmeler vergi oranlarında iniş ve misillemelerin azalması ya da ortadan kalkması tarafında gerçekleşirse global büyüme ve ticaret varsayımlarının olumlu tarafta etkileneceğini belirterek navlun fiyatlarının da bu çerçevede tekrar olumlu bir seyir izleyeceğini kaydetti.

Tersi senaryoda durum ne olur?

Tersi senaryoda ise navlun fiyatlarının negatif istikamette etkilenebileceğini bildiren Kıran, şu değerlendirmeleri yaptı:

“Normal şartlarda stagflasyona yol açan nedenler savaş ya da zelzele üzere arz taraflı şoklar olsa navlun fiyatları üst taraflı hareketlenebilirdi. Ancak dünyada yaşanacak stagflasyonun arz istikametli bir şoktan çok maliyet artışlarından kaynaklı bir stagflasyon ihtimali olduğu için navlun fiyatları üzerinde baskı ihtimali artar.

Şunu da unutmamak gerekiyor, gümrük vergilerindeki yükselmenin büyüme ve enflasyon üzerindeki olumsuz tesiri birinci basamakta beklenen durumlardır. Bilhassa Avrupa ve Çin’in başta savunma olmak üzere iç taleplerini artırmaya yönelik uğraşları orta vadede global büyümeyi ve navlun fiyatlarını tekrar üst tarafa çekecektir.”

“Denizcilik piyasalarında bir daralma bekleyeceğiz”

Türk Armatörler Birliği İdare Konseyi Lideri Cihan Ergenç de ekonomik beklentiler, belirsizlikler ve jeopolitik risklerin tesiriyle ocak-şubat aylarında evvelden de bir yavaşlama beklediklerini söz ederek tarifelerin Türk deniz nakliyeciliği bölümüne olumlu yansımasının öngörüldüğünü söyledi.

Ergenç, global olarak taşımaların azalacağını ve navlun piyasalarının negatif etkileneceği beklentilerinin olduğunu söz ederek, tarifelere gelen 90 günlük ertelemenin akabinde navlun piyasalarına yükselişlerin görüldüğünü belirtti.

90 günlük uzatmanın tam tahlil olmamasına karşın piyasaların olumlu etkilediğini kaydeden Ergenç, müzakerelerde muahede yapılmazsa 90 gün sonra birebir meselelerin yaşanacağını belirterek şöyle konuştu:

“Başta Çin’den çıkan birçok kargonun geriye döndürülmesiyle ilgili duyumlar alıyoruz zira yüksek gümrük vergisi oranları ile Amerika’ya gittiğiniz vakit ki vahameti düşünün, aslında bu Amerika’ya da çok büyük ziyanlar verecek. Maliyetlerin artışı, enflasyonu etkileyecek.”

Cihan Ergenç, denizcilik kesiminin uzun vadeli bir yatırım ve planlama olduğunu belirterek bir gemi yaptırıldığında 20-25 yıl, ikinci el gemi alındığında 5-10 yıl bu yatırımın bir finansman sürecinin olduğunu kaydetti.

Bir ticaret için en az 6 ay öncesinden planlama yapılması gerektiğini vurgulayan Ergenç, deniz nakliyeciliği üzere işlerde ileriye yönelik bir öngörünün konması gerektiğini söyledi.

Ergenç, tarifelerin 90 gün ötelenmesinin planlanmış üzere bir atak olabileceğini belirterek bu durumun en azından deniz ticaretindeki soruların giderilmesi için vakit tanıyabileceğini tabir ederek, şunları kaydetti:

“Yüklenen gemiler, yüklenen konteynerler son gelişmelerle tarifelerden etkilenmeden gereken yerlere gidecek ancak bütün bu belirsizliklerin taşınacak olan tonajı, ekonomiyi ve navlunları negatif etkileyeceğini bekliyoruz. Pazarlıklar bitmezse ve sonuç alınamazsa navlun piyasaları da negatif olarak etkilenecek. Çin iktisadı, Uzak Doğu iktisadı üzere iktisatların etkilenmesi piyasaları çok daha derinden sarsıyor. Hasebiyle bu vergi hususları netleşene kadar denizcilik piyasalarını bir daralma bekleyeceğiz. Doğal bunun iktisada yansımalarını da görmek lazım.”