“ABD ile 100 milyar dolarlık ticaret hedefine  giden yol kısalacak”

Recep ERÇİN

Donald Trump’ın ABD’nin 47. Başkanı seçilme­sinin ardından izleye­ceği iktisat siyasetlerinin Türkiye ile daha evvel belir­lenen 100 milyar dolarlık ti­caret hacmi gayesinde mesa­fe kat edilmesini sağlayabilir.

Trump vazifede olduğu 2019 yılında Ticaret Bakanı Wil­bur Ross’u eylül ayında Tür­kiye’ye göndermiş ve iki ülke ticaretinin artırılması için bir dizi mutabakat yapılmıştı. O ta­rihten sonra Türkiye ile ABD ortasındaki ticaret hacminin yıldan yıla süratle artması dik­kat çekti. Türkiye ve ABD ara­sında 100 milyar dolar ticaret yapılmasına ait amaç Do­nald Trump ve Cumhurbaş­kanı Erdoğan’ın 2018 yılı Ara­lık ayında yaptıkları görüşme sonrası gündeme gelmişti.

Dış ticarette müdafaacı eğilim

Trump’ın birinci dönemin­de iktisat çevrelerince orta­ya atılan Trumponomicsya­ni Trump iktisadı kavramı “Önce ABD” söylemi üzerine şekilleniyor. Dünya Ticaret Örgütü’nü fonksiyonsuz hale geti­ren, gümrük duvarlarını keyfi yükselten, içerideki üreticile­rin baskıları ile anti-damping soruşturmaları sonucu itha­latı kısıtlayan, geniş bir altya­pı yatırımı gereksinimini günde­me taşıyan, Çin ile ekonomik rekabeti öncelikli tutan, Av­rupalı üreticileri ABD’de ya­tırım yapmaya zorlayan, ABD dışına çıkmış Amerikan ser­mayesini ülkeye geri getir­meye çalışan bir profil çizen Trumponomics esasen bun­dan da fazlasını içeriyor.

The Economist mecmuasında bu yıl temmuz ayında yayınlanan makalede, “Trump’ın Ameri­ka’ya yapılan tüm ithalatlara yüzde 10 kozmik tarife ve Çin imali mallara yüzde 60 ver­gi koymayı hedeflediği” belir­tildi. Makalede, “Bay Trump Amerika öncelikli ticaret po­litikalarının tüm yelpazesini yerine getirirse global çapta bir düşüş olacağından kuşku yok” tabiri dikkat çekerken Cumhuriyetçiler içerisinde buna karşı çıkacak temsilcile­rin olacağı da not edildi.

Trump seçim öncesi dola­ra olan bağımlılıklarını azalt­mayı planlayan ülkelerin de ceza olarak yüzde 100 oranın­da gümrük vergisiyle karşı karşıya kalacağını da söyledi. Şayet bunu hayata geçirirse başta BRICS ülkeleri olmak üzere ulusal paralarla ticare­tini artırmak isteyen Türki­ye de amaca konabilir.

FT’nin makalesinde yer alan bilgile­re nazaran Trump başta Çin ol­mak üzere yüzde 60’lık güm­rük vergileri getirmesi duru­munda ülkede hanehalkının maliyetleri artacak. Bu da Lider Trump’ın daha birinci yı­lında onaylanma oranlarını radikal biçimde aşağı çeke­bilir. Öte yandan evvelki dö­nem Trump’ın kampanyasın­da iktisat danışmanı ola­rak yer alan Laffer, Trump’ın ülkeleri müzakere masasına oturtmak ve ticarete yönelik kendi mahzurlarını kaldırmayı kabul ettirmek için gümrük tarifesi siyasetini kullandı­ğını FT’ye belirtti.

TİM: İhracat her yıl çift haneli büyümeli

Peki Türk iş dünyası bil­hassa da ihracatçılar ikinci Trump devrinde neler bek­liyor? İkinci Trump dönemi­ne ait beklentilerini açık­layan Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mus­tafa Gültepe, “Aramızda me­safe uzak olmasına karşın ABD, Türkiye’nin en önem­li ticari ortaklarından biri ko­numunda bulunuyor. 2023’te yaklaşık 15 milyar dolar ihra­cat gerçekleştirdiğimiz ABD ile dış ticaret hacmimiz 31 milyar dolar seviyesine ulaş­mıştı.

Bu yılın 10 aylık döne­mindeki ihracatımız ise geçen yılın tıpkı periyoduna nazaran yüz­de 9,2 artışla 13,4 milyar do­lara çıktı” iletisi verdi. “Kü­resel talebin yavaşladığı bir periyotta ABD’ye ihracatta yakaladığımız artışı önem­li görmekle birlikte kâfi bulmuyoruz” diyen Gültepe, şunları aktardı: “Ülkelerimiz ortasında 100 milyar dolarlık ticaret hacmini yakalayabil­memiz için ABD’ye ihracatı­mızı her yıl çift haneli oranlar­da büyütebilmeliyiz. Biz Do­nald Trump’ın başkanlığıyla birlikte ülkelerimiz ortasında siyasi ve ticari ilgilerin yeni bir ivme kazanacağını ve 100 milyar dolarlık ticaret hacmi gayesine giden yolun kısala­cağını ümit ediyoruz.”

ASKON: Hürmet ve inanç bağlantısı tesis edilmeli

Anadolu Aslanları İş Adam­ları Derneği (ASKON), Genel Başkanı Orhan Aydın, önce­likle ABD ile Türkiye arasın­daki itimat ve hürmet ilgisinin tekrar tesis edilmesi gerek­tiğini belirtti. “NATO mütte­fikimiz ABD ile farklı bir huku­kumuzun olması pek olağan olmakla birlikte, son dönem­lerde İran, Suriye, Kıbrıs, Gaz­ze ve Türkiye’nin iç siyasetine müdahil telaffuzlar nedeni ile ABD ile olan alakalarda güven­sizlik sorunu tesis edilmiş­tir” diyen Orhan Aydın, şunla­rı söyledi:

“Trump’un birinci başkanlı­ğı devrinde de bu güven­sizliği fazlası ile hissetmiş­tik. ABD ile istikrarlı bir tica­ret partnerliğimiz var. Lakin dünyanın en büyük ekonomi­si ile ortadaki bu ticari hacim günümüz şartlarında çok dü­şük bir ölçüdür. ABD ile ara­mızdaki ikili ticaret hacminin 100 milyar dolara çıkarılması istikametinde ortak amaç mevcut­tur. Bu maksadın gerçekleşebil­mesi müttefiklik hissinin arıtılarak, dış ve iç siyasette birbirimize hürmet ve itimat duyarak gerçekleşe­bileceği aşikar­dır.”

Çelik kesimi: Muafiyetleri kaldırırsa lehimize olur

ABD ile ticarette en kritik bölümlerden biri çelik. Amerikalı üreticilerin anti-damping argümanları üzerine soruşturmalarla boğuşan ve aşikâr periyotlarda ticari pürüzlerle karşılayan çelik dalının ikinci Trump periyodundan beklentilerine yönelik DÜNYA’ya konuşan Çelik İhracatçıları Birliği (ÇİB) İdare Heyeti Lider Yardımcısı Uğur Dalbeler, ABD siyasetinde çeliğin özelinde çok büyük bir değişiklik olacağını düşünmediğini söyledi. Dalbeler, “Korumacılık devam edecek hatta beklentinin daha da artacağı istikametinde olduğunu söyleyebiliriz” dedi.

“Yine 232 vergisini uygulamaya koyan oydu” hatırlatması yapan Uğur Dalbeler, “Muafiyet tanımayacağını söylemişti. Ölçü sınırlaması karşılığında yüzde 25 vergiyi Meksika,Brezilyave Japonya’dan kaldırdılar. Bu Türkiye için büyük bir dezavantaj yaratmayı sürdürüyor. Artık tekrar muafiyetlerin hepsini kaldıracağını söylüyor. Bu şayet bu formda olursa o vakit Türkiye’nin bir talihi olabilir. Zira herkese eşit uygulanırsa Türkiye eşitler içerisinde kendine bir alan yaratabilir” halinde konuştu.

Özyeğin: ABD ile güç, savunma ve dijitalde işbirliği yapılabilir

Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Türkiye- ABD İş Konseyi (TAİK) Başkanı Murat Özyeğin, Türkiye ile ABD ortasındaki ikili ekonomik münasebetlerin, tamamlanan başkanlık seçimiyle birlikte daha da ivme kazanacağını söyledi. Türkiye ile ABD ortasındaki ticari alakalarını geliştirmek ismine yeni ve kıymetli fırsatlar doğacağını kaydeden Özyeğin,”Özellikle güç, savunma sanayii ve dijital teknolojiler üzere alanlarda geliştirilecek iş birliklerinin, Türkiye iktisadına katkıda bulunacağı ve Türk-Amerikan münasebetlerini daha da güçlendireceği görüşündeyim. Bu çerçevede, TAİK olarak Türkiye-ABD ortasındaki ekonomik ilgileri daha da ileriye taşımak ve 100 milyar dolarlık ticaret amacımıza ulaşmak için çalışmalarımızı artırarak sürdüreceğiz” dedi.

“Yeni devir başladı”

DEİK Başkanı Nail Olpak da “Ülkelerin siyasi münasebetleri ticaretimizin önünün açılması açısından kıymetli, fakat ikili ticaretler ülkelerin siyasi gündemiden bağımsız olarak da devam edebilmeli. ABD-Türkiye ekonomik münasebetleri açısından da yeni bir olumlu periyodun başlamasını ve Trump periyodunda ortaya koyulan 100 milyar dolar ticaret amacı için karşılıklı birlikte daha çok çalışmayı bekliyoruz”diye konuştu.

İhracatçılar, ABD’nin vergileri kaldırmasını bekliyor

İstanbul Demir ve Demir Dışı Metaller İhracatçıları Birliği (İDDMİB)Yönetim Konseyi Lideri Çetin Tecdelioğlu, Trump’ın seçim propagandasında söylemiş olduğu en can alıcı noktanın savaşların durdurulması olduğunu belirtti. Tecdelioğlu, “Yani hem kuzeyimizde hem de güneyimizdeki savaşların durdurulmasını heyecanla beklediğimiz için öncelikle bu husus başlığında teşebbüste bulunması bence dünya ismine en yarar sağlayan çalışma olacak. Bunun Türkiye’nin ihracatına da olumlu tesirleri olacağına inanıyorum. Bir de ABD için Trump vaktinde konulan 100 milyar dolar ihracat gayesi konusu var. Bu amacın tekrardan güncellenmesi ilgilerimizi, Hür Ticaret Anlaşmalarımızı canlandıracaktır. Alüminyumda var olan vergiyi geçen hafta kaldırdılar. Bunun devamı olarak 100 milyar dolar maksadının güncellenmesi bizim için yararlı olur” dedi.

”Biz işimizi yapmazsak gelen-giden fark etmez”

PAGEV 3. Lider Yardımcısı Burak Başkan, Trump’ın seçilmesinin bu bize yarar’ ya da ‘anlayışına aralıklı olduğunu söyledi. Başkan, “Şahsi fikrim bireylerden bağımsız olarak; gerçek politiğin sonucu ABD ve Türkiye kendi çıkar ve menfaatleri üzerinden hareket edecektir. Satış ve pazarlama konusunda kendimizi geliştiremezsek Trump gelmiş ya da gelmemiş çok da fark etmez” sözlerini kullandı.