Trump ‘geri dönüş yok’ dedi, dünyayı salladı

ABD Başkanı Donald Trump’ın tarife deği­şikliği planı piyasala­rı sallamaya devam ediyor. Birinci açıklamada tarifelerin başlan­gıç tarihine ait daha var halindeki iletileri ‘belki bir geri dönüş olur’ beklentileri­ni beraberinde getirdi. Ancak dün yaptığı açıklamada Trump hayli net konuştu ve tarife­lerin ardında olduğunu geri dönüşün olmayacağını toplumsal medya hesabı üzerinden pay­laştı. Bunun üzerine açılışlar­la birlikte endekslerde sert dü­şüşler başladı.

Yatırımcıların sakinleşme ortamı bir anda yine paniğe döndü. En çok kaybı Asya endeksleri yaşadı. Asya ve Avrupa borsalarıyla birlikte ABD vadeli endeksle­ri de sert kayıplar yaşadı. Bor­sa İstanbul endeksi de dünya­ya nazaran, daha az kayıp yaşadı. Gün içinde Vadeli Dow Jones Sanayi Endeksi yüzde 6, S&P 500 yüzde 3,47 ve vadeli Nas­daq 100 yüzde 4,36 düşüş kay­detti.

Avrupa’da ise FDAX yüz­de 4, Eurostoxx 500 yüzde 3,56 ve FTSE 100 yüzde 4,50 kayıp yaşadı. Geçtiğimiz cuma gü­nü Dow Jones, 2.231 puanlık düşüşle tarihî bir kayıp yaşa­dı. S&P 500, Mart 2020’den bu yana en berbat günüyle yüzde 6 bedel kaybetti. Nasdaq Bileşik, iki günde yüzde 12’lik düşüşle ayı piyasasına girdi.

Asya endeksleri çakıldı

Asya’da tarifelerin tesiri ile piyasalar altüst oldu. Japonya borsasında Nikkei endeksi sa­tış dalgası nedeniyle neredey­se yüzde 9 kıymet kaybederken Nikkei 225 Endeksi, dün sa­bah saatlerinde yüzde 8,8’e ka­dar gerileyerek 30.792,74 pua­na indi.

Böylece endeks Ekim 2023’ten bu yana en düşük se­viyesini gördü. Topix Bankacı­lık Endeksi de gün içinde yüz­de 17,3’e kadar düşüş gösterdi. Son üç süreç gününde Japon bankacılık dalı, toplam pi­yasa kıymetinin yaklaşık yüzde 25’ini kaybetti. Shanghai Com­posite (SSEC) da açılışla bir­likte dün yüzde 7’nin üzerin­de kayıp yaşadı. FTSE China A50’de düşüş yüzde 6 seviye­lerini geçti.

Hong Kong Hang Seng endeksinde kayıp yüzde 13’e ulaştı. Ekonomistler ise bu ticaret siyasetlerinin yalnızca kısa vadeli volatilite değil, ay­nı vakitte stagflasyon ya da resesyon riskini artırabilece­ği ihtarında bulunuyor. Öte yandan RBC, Goldman Sachs, Barclays üzere devler S&P 500 için yıl sonu kestirimlerini aşa­ğı çekti. Evercore ISI da hede­fini 6.800’den 5.600 puana in­dirdi. Evercore ISI Baş Pay Senedi Stratejisti Julian Ema­nuel, “Belirsizlik, inancı zede­liyor; yumuşak bilgilerden sert resesyon sinyallerine geçiş olabilir” dedi.

BIST olumluda döndü

Tüm bu sarsıntıların arasın­da Türkiye, sarsıntıdan en az hasar alan ülkeler ortasında yer alıyor. Dün açılışta günde yüz­de 3,4 kayıpla başlayan Borsa İstanbul endeksi gün içinde kayıplarını neredeyse geri aldı. Açılışı 9 bin 62 puandan yapan borsada bankacılık endeksle­rinde kayıplar dikkat çekti. Sa­dece bankacılık yüzde 4 gerile­me kaydetti.

Gün içinde birçok paya devre kesici uygulan­dı. Kapanışa hakikat toparlanma başladı. 9 bin 60 puanın ardın­dan endekste öğlenden sonra to­parlanma başladı. Öğlen saatle­rinde 9 bin 100 puanın üzerine çıkan BİST endeksi kapanış­tan evvel 9 bin 500 puanı geç­ti. Teknik görünüm açısından kıymetlendirme yapan uzman­lar, BIST 100 endeksi için 9 bin 100 ve 9 bin puan düzeylerini dayanak, 9 bin 200 ve 9 bin 400 puanı ise direnç noktaları ola­rak işaret ediyor.

Dolar/TL paralel, euro hafif dalgalı

Trump tesiri para piyasa­larında da tesirli oldu. Kur ya­tay seyretmeye devam etti. Do­lar TL endeksi gün içinde sert dalgalanmalara sahne olmadı. Dün açılışı 38 lira seviyesin­den yapan kur, gün içindeki pa­ralel seyrini sürdürdü. Euro/ TL tarafında ise hafif dalgalan­malar görüldü. Dün açılışı ne­redeyse 42 lira düzeyinden yapan euro/TL, 41,33 liraya kadar geriledi. Sonrasında gün içinde hafif hareketlerle dalga­lı bir seyir sürdü.

TCMB tara­fından açıklanan datalara gö­re, bir evvelki hafta 185 milyar 45,93 milyon dolar olan yurt içi yerleşiklerin döviz mevduatı 28 Mart ile sona eren haftada 185 milyar 259,80 milyon dola­ra geldi. Gerçek şahısların döviz mevduatları bir evvelki hafta­ya nazaran 928,86 milyon dolar ar­tarak 114 milyar 23,93 milyon dolar olurken, hükmî bireylerin döviz mevduatı 714,79 milyon dolar azalarak 71 milyar 235,84 milyon dolara indi.

Yurt dışında yerleşik şahıslar 652 milyonluk pay sattı

TCMB tarafından “Haftalık Menkul Değer İstatistikleri” yayımlandı. Buna nazaran yurt dı­şında yerleşik şahıslar, 28 Mart haftasında net 651,9 milyon dolarlık pay senedi, 2 milyar 388,1 milyon dolarlık Devlet İç Borçlanma Senedi (DİBS) ve 47,6 milyon dolarlık Genel Yö­netim Dışındaki Bölüm (ÖST) varlığı sattı.

28 Mart prestijiyle Merkez Bankası brüt döviz rezervleri 7 milyar 719 milyon dolar azalış­la 80 milyar 609 milyon dolara indi. Brüt döviz rezervleri, 21 Mart’ta 88 milyar 328 milyon dolar düzeyinde bulunuyor­du. Bu devirde altın rezerv­leri ise 1 milyar 117 milyon do­lar artışla 74 milyar 785 milyon dolardan 75 milyar 902 milyon dolara yükseldi. Böylelikle Mer­kez Bankasının toplam rezerv­leri, 28 Mart haftasında bir ön­ceki haftaya nazaran 6 milyar 603 milyon dolar azalışla 163 mil­yar 114 milyon dolardan 156 milyar 511 milyon dolara geri­ledi.

300 milyar dolarlık coin buhar oldu

Trump’ın tarifeleri coin piyasalarını da vurdu. Geçen hafta çabucak hemen 240 milyon dolar düzeyinde çıkış yaşandı. Kripto varlıkların toplam piyasa pahası açısından yönetilen varlık ölçüsü (AUM) haftalık bazda yüzde 0,8 oranında artarak 132,6 milyar dolara ulaştı. Global pay senedi piyasalarının tıpkı periyotta yaklaşık yüzde 8,5 bedel kaybettiği göz önüne alındığında dikkat cazibeli bulundu. En büyük ikinci kripto para ünitesi Ethereum (ETH), son birkaç saatte yüzde 14’lük sert düşüş yaşadı. Ethereum gün içinde 1538 dolara kadar gerilerken, satış baskısının da giderek arttığı kaydedildi. Bitcoin ve Ethereum fiyatlarında yaşanan düşüşün akabinde altcoinler de yüzde 10’luk kayıplar verdi. XRP’nin fiyatı 1,8 doların altına gerilerken, yüzde 12’yi aşan kayıplar yaşayan SUI’nin fiyatı da 1,86 dolar, Solana ise 103 dolardan süreç görüyor.

ABD’li şirketlerden 5 trilyon $ gitti

JP Morgan ve Goldman Sachs, ABD Başkanı Donald Trump’ın açıkladığı gümrük tarifelerinin ülke iktisadını resesyona sürükleyebileceğini ve büyüme kestirimlerinin önemli halde düşebileceğini belirtti. Yalnızca iki gün içinde ABD’nin en pahalı şirketlerinden 5 trilyon dolardan fazla piyasa bedelinin silindiğini belirtti. JP Morgan ABD’nin 2025 yılı için büyüme varsayımını 1,6 puan aşağı çekti ve 2 milyon Amerikalının işini kaybedebileceğini öngördü. Goldman Sachs ekonomistleri de 2025 büyüme iddialarını yüzde 1’den yüzde 0,5’e düşürdü, resesyon mümkünlüğünü yüzde 35’ten yüzde 45’e çıkardı.